Stagnacija i posrtanje
Ekonomija najrazvijenijih zemalja Evrope, usljed niza nagomilanih problema koji se kao žvaka razvlače od 2020. godine, uporno stagnira pa čak i posrće. Naročito u Njemačkoj, koja je sada pored svega zatrpana i višednevnim, masovnim blokadama poljoprivrednika koji su na ulice izašli zbog ukidanja subvencija na dizel gorivo.
Što i ne bi trebalo pretjerano da nas zanima da povezanost privrede Republike Srpske nije ovisna o toj najbogatijoj evropskoj zemlji, koja je naše najveće izvozno orijentisano tržište.
Upravo ta slabost njemačke industrije lani je bila glavni kočničar razvoja ekonomije Republike Srpske. Izvoz nam je otanjio oko 600 miliona KM u odnosu na 2022. godinu, a kao posljedica smanjene potražnje na ino-tržištu pao je i obim fizičke proizvodnje za 5,3 odsto.
Da kriza sve jače steže obruč, iako je inflacija popustila, jasno demonstrira i podatak da je prošle godine broj zaposlenih u prerađivačkoj industriji pao za 2,9 odsto.
U kojoj mjeri je trend otvaranja novih radnih mjesta usporio vidljivo je iz podataka Zavoda za zapošljavanje RS koji se odnose na broj prijavljenih kompanija na javni poziv za program podrške privredi putem povrata uplaćenih poreza i doprinosa za novo zapošljavanje radnika u 2023. godini. Preduzeća su za te namjene iz državne kase mogla povući 4,42 miliona maraka, ali na račune 239 kompanija koje su ispunile uslove konkursa leglo je svega 2,28 miliona KM.
Krivac za kočenje u procesu novog zapošljavanja, osim smanjenih kapaciteta za otvaranje novih radnih mjesta usljed pada privredne aktivnosti, jeste i manjak raspoloživog kadra na domaćem tržištu. Na evidenciji biroa širom Srpske, tvrde privrednici, nalazi se radna snaga koja preduzećima ne odgovara ni po stručnoj spremi ni po godinama starosti, jer se radi o ljudima koji su pri kraju svog radnog vijeka.
Po svemu sudeći uslovi poslovanja sada su znatno teži i ozbiljniji u odnosu na period pandemije virusa korona, jer novi problemi svakodnevno izranjaju na površinu. Nijednoj grani industrije i poljoprivrede danas ne cvjetaju ruže, svima neko ili nešto mrsi konce i ometa poslovne procese.
Posebno zabrinjava raspoloženje i stavovi vodećih domaćih privrednika koji ne vide izlaz iz situacije u koju su zapali. Nimalo optimistične prognoze koje dobijaju od zapadnih partnera tjeraju ih u pesimizam, a i sami su svjesni da se recesija širi brže od kuge, a ceh svega toga, kao i uvijek, plaća radnička klasa koju su već u prvoj polovini januara zatrpala brojna obavještenja o novim poskupljenima razne robe i usluga.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
