Sjećanje na život i ljubavi Janka Veselinovića

Uz boemovanje u Skadarliji, započeto u prošlom milenijumu, nastale su brojne pripovijesti i legende - sastavni dio mita o Skadarskoj ulici u Beogradu.

Jedna od legendi tog vremena bila je Augusta Vela Nigrinova, prvakinja Narodnog pozorišta u Beogradu, čiju su dominaciju scenom mnogi dovodili u vezu sa njenom ženstvenošću i klasičnom ljepotom, ali i dostojanstvenom pojavom i sugestivnim tumačenjem uloga. Vela je rođena u Ljubljani 14. novembra 1862. godine, po ocu Čehinja, po majci Njemica. Ime je dobila po ocu Avgustu, koji je radio na željeznici.

Njeni biografi kažu da je bila predodređena za veliku glumicu, za divu, još u ranoj mladosti. Sa nepunih četrnaest godina nastupila je u glavnoj ulozi u jednoj predstavi Slovenačkog dramskog društva i odmah pokazala izuzetan prirodni glumački dar.

Po nagovoru Davorina Jenka, potonjeg kompozitora srpske himne "Bože pravde", Vela Nigrinova dolazi u beogradsko Narodno pozorište i prvi put nastupa 21. oktobra 1882. godine. Ta njena prva pojava u Beogradu, u predstavi "Debora", pretvorila se u pravi umjetnički događaj.

Njeni savremenici su kazivali da je diva u početku imala niz problema, jer je teško učila srpski jezik. Osim u srpskoj prestonici, ona je nastupala i na sceni Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu. Oduševljeni dio ženske publike, u znak zahvalnosti, Veli Nigrinovoj podario je narukvicu od zlata i brilijanata. Gostovala je i u Zagrebu, Sofiji, Ljubljani... Iz Praga, iz domovine njenog oca, stigao je poziv za angažman u Češkom narodnom pozorištu. Vela je odbila ponudu uz izjavu da je "Srbija njena najdraža domovina", ali je, ipak, u Pragu odigrala u predstavi "Dama s kamelijama" i pozdravljena ovacijama zadovoljne publike.

Augusta Nigrinova, u Beogradu i Srbiji nazivaju je Augustinom, živjela je sa Davorinom Jenkom, koji je od nje bio stariji dvadeset sedam godina. Brzo se i u potpunosti uklopila u tadašnju beogradsku sredinu i prihvatila njen duh i mentalitet. Odmah je postala jedna od najviđenijih gošći u Skadarliji.

U ovoj čuvenoj beogradskoj četvrti najprije se družila sa tadašnjim boemima: upravnikom Narodnog pozorišta Perom Dobrinovićem, rediteljem tog pozorišta Aleksom Bačvanskim, muzičarem Tošom Andrejevićem, te sa glumcima Ilijom Stanojevićem, Svetislavom Dinulovićem, Miloradom Gavrilovićem, Tošom Jovanovićem i Dobricom Milutinovićem, a bila je pozivana i među dvorske dame kraljice Natalije Obrenović.

Vela Nigrinova je zbog svoje neobične ljepote i izuzetne pojave izazivala nemir u muškim srcima gdje god bi se pojavila. Poznato je da su zbog nje i dva ondašnja ministra išla na dvoboj, kazuju poznavaoci boemskog života u Skadarliji. Ipak, najljepša priča o opčinjenosti Velinom ljepotom jeste ona o književniku Janku Veselinoviću.

Ono što je do sada poznato, Vela stasitom Mačvaninu za to nije posredno davala nikakvog povoda, niti je odgovarala na njegove ljubavne signale. Zbog nje je Janko čak napisao i čuveni pozorišni komad "Đido" i ulogu Ljubice namijenio baš njoj. Janko je čak u prvom činu ovoga komada oblačio mačvansku nošnju i u horu pjevao da bi Velin nastup bio još uspješniji.

Skadarska ulica u Beogradu bila je svjedok ove velike Jankove ljubavi. U ovoj prestonici srpskog boemluka Janko je zbog Vele Nigrinove, svog velikog neprebola, bančio po kafanama do posljednje pare, a potom opijen ljubavlju prema glumici i skadarlijskim vinom, poput klošara, spavao na skadarlijskim klupama.

Tako je, po svemu sudeći, književnik Janko Veselinović, na razmeđi dva vijeka, utoljavao svoju žeđ prema svom neprebolu - Veli Nigrinovoj.

Ta skadarlijska boemština, alkohol i neuredan život, naplatili su veliku cijenu i Janku i Veli. On je umro 1905. godine. Počiva na samom kraju groblja u selu Glogovac, u svojoj rodnoj Mačvi. Pored njega počivaju i ostali njegovi Veselinovići - i njegova supruga Jovanka, rodom iz posavotamnavskog sela Svileuve, u kojem je Janko, prije odlaska u Beograd i njegovu Skadarsku ulicu, bio učitelj i predsjednik opštine. Iza Jovanke i Janka ostala je njihova kćerka Persida, koja se kasnije udala za sveštenika Dragutina Tufegdžića. Imala je kuću u Badovincima. I njen sin Janko bio je pjesnik.

Augustina Vela Nigrinova posljednji put je nastupila na beogradskoj pozorišnoj sceni 28. maja 1908. godine u liku carice Teodore. Upokojila se 31. decembra te iste godine. Na vječni počinak ispratile su je hiljade Beograđana. Davorin Jenko je prodao njihovu kuću u Beogradu i vratio se u rodnu Sloveniju. Umro je šest godina kasnije.

Sada jedna ulica u Beogradu nosi ime Auguste Vele Nigrinove - neprebola stasitog mačvanskog književnika.

Tako se završava pripovijest o boemštini u Skadarskoj ulici. O Veli i Janku. O ovovremenim Beograđanima i o poštovaocima tradicije, jer ko zna iz kojih su sve krajeva svijeta došli sada, možda i u ovom času, u prestonicu boemluka, baš zbog skadarlijskih noći - istinskih praznika da i oni utole žeđ za svojim neostvarenim ljubavima.

Pozorišne uloge

Vela Nigrinova je u nacionalnom teatru ostvarila veliki broj zapaženih uloga: Julije, Nore, Ofelije, Margaret Gotje, Eboli, Esmeralde, Meri Stjuart, Mona Vane, Debore, Safo... Ukupno četiri stotine dramskih uloga. Impozantna brojka i sa naše vrijeme.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.