Kastel krije arheološko blago

Ova arheološka otkrića pronađena su tokom čišćenja lokaliteta Dvorište dva u okviru projekta "Škola arheologije-Kastel 2019", koja je pokrenuta s namjerom da se studenti filozofskih fakulteta iz Banjaluke i Pala upoznaju sa osnovnim principima rada arheoloških istraživanja.

Profesor arheologije na paljanskom fakultetu Slaviša Perić istakao je za "Glas Srpske" da se malo gradova može pohvaliti da u centru posjeduju nalazište na kojem su vidljivi tragovi s kraja starijeg kamenog i bakarnog doba.

- Ovaj lokalitet je istraživan sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog vijeka, ali je dosta toga ostalo nedorečeno i bez odgovarajuće dokumentacije. Geofizičkim snimanjima terena koje smo obavili početkom godine pokazalo se da još ima dosta objekata unutar Kastela koje treba istraživati - rekao je Perić, koji je i viši stručni saradnik Arehološkog instituta iz Beograda.

Dodao je da je neophodno da bude napravljena ozbiljna strategija za prezentaciju arheoloških objekata da bi Kastel dobio specifičan vid turističke ponude.

- Trenutno ispitujemo sloj gdje je izmiješan arheološki i recentni materijal, na šta je uticao turski i austrougarski period, kao i postavljanje vojnih objekata poslije Drugog svjetskog rata. Interesantno je da smo pronašli dva skeleta koja, za čudo, nisu registrovana prilikom prethodnih iskopavanja - rekao je Perić. 

On je istakao da je neprihvatljivo to što arheologija ni u jednoj instituciji u RS nema naučnu dimenziju.

- Ne smijemo dozvoliti da nam dolaze strane ekipe i da bez posebnih dozvola vrše arheološka istraživanja na našim prostorima i uzimaju vrijedne uzorke - rekao je Perić i dodao da bi bilo dobro da Akademija nauka i umjetnosti RS formira institut koji bi se bavio pitanjima iz arheologije.

Viši asistent na predmetima arheologija i muzeologija na Odsjeku za istoriju Filozofskog fakulteta u Banjaluci Ivana Pandžić naglasila je da su se pronađeni skeleti nalazili u kamenoj grobnici, a prema njihovim saznanjima trebalo bi da potiču iz srednjeg vijeka. 

- Jedan otkriveni skelet sastoji se od kičmenog stuba i butne kosti, a na drugom smo pronašli dio kičmenog stuba i dio noge. Potrebno je da se očiste, skiciraju, fotografišu, te da poslije toga počne njihovo vađenje i slanje na analizu koju rade antropolozi - rekla je Pandžićeva, koja je i kustos Muzeja RS. 

Ona je istakla da će, ukoliko budu obezbijeđena sredstva, biti poslati na datovanje C1 apsolutnim metodima koji se radi u inostranstvu. 

- Pronađena je i apsida građevine, pozicionirane prema jugu, za koju se pretpostavlja da je bila dio crkve, ali to još nije potvrđeno. Značaj Kastela je veliki, jer je riječ o višeslojnom lokalitetu koji svjedoči o periodima života od praistorije do danas - rekla je Pandžićeva i dodala da je glavni cilj da se što više istraži i prezentuje na savremeni način postavljanjem rasvjete i tabli sa natpisima.

Student prve godine studijskog programa Istorija i arheologija Filozofskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu Bogdan Lazić kazao je da je ova radionica veoma korisna.

- Pomoći će nam da steknemo praktično znanje, a i upoznali smo se sa studentima iz Banjaluke, kao i znamenitostima grada - rekao je on.

Okolna nalazišta

Slaviša Perić je istakao da u okolini Banjaluke postoji mnoštvo lokaliteta koja su podložna za arheološka istraživanja.

- U Klašnicama postoje paleolitska nalazišta, a okolina Gradiške zaslužuje izuzetnu pažnju, jer se radi o višeslojnom nalazištu sa veoma dobro očuvanim ostacima sojeničkog naselja. Ne treba izostaviti srednjovjekovni grad u Podgradcima kod Šipova - rekao je Perić i dodao da je neophodno osnovati službu zaštite da bi bilo spriječeno propadanje vrijednog kulturno-istorijskog nasljeđa.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.