Česi čuvaju uspomene na rađanje Nove Vesi
Srbac - Opštinu Srbac kroz istoriju su naseljavali narodi iz raznih krajeva Evrope koji su se uklapali u život sa domaćim stanovništvom i prihvatali lokalne običaje i tradiciju, a među njima i Česi, koji su se ovih dana okupili u selu Nova Ves, kako bi obilježili 125. godišnjicu od dolaska Čeha u srbačke krajeve.
Češka nacionalna manjina stigla je u okviru austrougarskog programa naseljavanja seljaka u sjevernu Bosnu i osnovala srbačko selo Nova Ves u kojem živi od 1894. godine. U srbačku opštinu je stiglo 25 porodica iz Češke i Moravske čiji broj je do 1937. godine narastao na 70 porodica, dok danas žive u svega šest domaćinstava.
Iako su se u međuvremenu raselili širom bivše Jugoslavije, ne zaboravljaju svoje korijene zbog čega se u rodnom selu okupljaju svakog septembra kako bi obilježili praznik Male Gospe i obišli grobove predaka.
Na tradicionalno druženje koje je održano u društvenom domu Udruženja “Češka beseda” u Novoj Vesi i ovoga puta stiglo je oko 150 pripadnika češke narodnosti iz Banjaluke, Prijedora, Prnjavora, Srpca i Slavonskog Broda. Predsjednik “Češke besede” iz Nove Vesi Vjekoslav Kratofil kaže da se na ovaj način evociraju uspomene na davna vremena kada su Česi živjeli sa lokalnim stanovništvom primjenjujući brojna znanja i iskustvo koje su ponijeli sa sobom, naročito kada je riječ o izgradnji infrastrukture i obradi zemlje.
- Među porodicama koje su se doselile u Novu Ves bilo je dosta majstora i zanatlija koji su krčili brda, podigli kuće, a zatim do 1938. godine sagradili crkvu i dom “Češke besede” u kojem se se organizovala razna druženja uz češke plesove i pjesme - rekao je Kratofil i dodao da su Česi prvi na ovo područje donijeli krompir kao povrtarsku kulturu i vinovu lozu.
Srbački istoričar i publicista Danilo Košutić kaže da se naselje u početku zvalo Kobaš, a od 25. marta 1901. Kobaški Lug, da bi 16. oktobra 1908. godine promijenilo naziv u Nova Ves, što znači “Novo Selo”.
- Imena 25 domaćina prvih doseljenika Čeha uklesana su na spomen-ploči koja je 1954. godine, povodom 60-godišnjice dolaska, postavljena na društvenom domu “Česka beseda”. Dom je renoviran 2000. godine donacijom Vlade Češke Republike - rekao je Košutić ističući da su predstavnici češke Vlade i ambasade redovni gosti na ovakvim okupljanjima.
Tako je bilo i na ovogodišnjem druženju koje je uveličala zamjenica ambasadora Češke Republike u BiH Sonja Ubović. Ona je zajedno sa načelnikom Srpca Mlađanom Dragosavljevićem primila zahvalnicu za pomoć u organizaciji manifestacije i podršci radu udruženja.
- Vodimo računa o čuvanju uspomena na zajednički život sa nacionalnim manjinama, poput Čeha, Ukrajinaca, Poljaka i drugih koji su u velikom broju naseljavali srbačku opštinu, a neki ovdje i danas žive. Iako je proces industrijalizacije učinio svoje zbog čega su mnogi odselili u potrazi za boljim životom, ovakva okupljanja su način da sjećanja na davna i lijepa vremena nikada ne izblijede - rekao je Dragosavljević.
Knjiga o doseljavanju
Dolazak Čeha na ove prostore i njihov život sa lokalnim stanovništvom najbolje je opisao srbački profesor Miroslav Stojković koji je objavio knjigu “Nova Ves od 1894. do 2004. godine”. Riječ je o monografiji u kojoj je opisan životni put 25 čeških porodica i 116 njihovih članova koji su stigli na ove prostore kao kolonisti 1894. godine. Knjiga je napisana na 684 stranice i protkana sa 905 fotografija, 112 faksimila i 20 porodičnih rodoslova.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
