Kovilj: Patrijarhov manastir, manastir mira i spasa

Stigli su u vrijeme koje je za manastir možda bilo i najteže u cvitavoj, skoro devet vijekova dugoj istoriji, kada u njemu nije bilo nikoga i svojom vjerom i zalaganjem ga obnovili. Na manastiru se i dalje radi, u toku je oslikavanje Sabornog hrama za šta je zadužen freskopisac iz Ukrajine, kao i završno uređivanje konaka ....

“Bio je duhovnik manastira i sve što smo postigli dugujemo njemu”, naveo je za Tanjug jerođakon Kozma, govoreći o njegovoj svetosti patriharhu Porfiriju.

Prije 17 godina manastiru je vraćena sva nacionalizovana zemlja, skoro 1.000. hektara, a za četvrt vijeka tokom kojih je današnji patrijarh u manastiru bio i iguman, između ostalog obnovljeno je vizantijsko pojanje, pa su se glasovi monaha čuli i u njujorškom Karnegi holu.

Zahvaljujući bratstvu, jednom od najbrojnijih u zemlji, koje, kako kaže jerođakon Kozma, nastoji da bude visoko obrazovano, manastir Kovilj je mjesto gdje vjernici mogu da dobiju prave odgovore na svako pitanje i nedoumicu, a mnogi u njemu traže i nađu spas.

Prema riječima jerodakona, sa kojim smo razgovarali tokom posjete sekretara Svete Stolice za odnose sa državama Pola Galagera manastiru, ili kako patrijarh kaže - jednostvno - ministra spoljnih poslova Vatikana, za osnivanje manastira važan je događaj iz 1219. godine kada je kralj Andrija Drugi krenuo u vojni pohod na Srbiju i susret dviju vojski, baš na tom mjestu.

“Glavni pregovarač sa srpske strane bio je rođeni brat srpskog kralja Stefana Prvovenčanog, tada novi i mladi arhiepiskop Sava. Pregovori su bili veoma dugi i teški a tokom njih nastala je i velika suša što je Sveti Sava iskoristio da okonča sukob bez krvopolića. Pomolio se Bogu da pošalje grad”, rekao je jerođakon i naglasio da se i zaista desilo da je pao grad veličine pesnice.

Sveti Sava je tada, kao kaže jerođakon, izašao iz šatora u kojem je pregovaro sa mađarskim kraljem, uzeo je veliku ledenicu i stavio mu je u pehar sa vinom.

“Kada je mađarski kralj video takvo čudo vratio se sa svojom vojskom u zemlju, a Sveti Sava iz blagodarnosti prema Bogu što se sukob završio bez krvopolića na ovom mestu sagradi crkvu brvnaru”, rpriča jerođakon Kozma, a što je, kako je patrijarh u razgovoru sa nadbiskupom Galagerom rekao i razlog zašto se manastir zove i Manastir Mira.

Jerđakon je naglasio da do kraja 16. vijeka nema nikakvih pisanih izvora, kada u truskim katastarskim knjigama nalazimo detaljan arhitektonski opis crkve.

Ova druga crkva iz 1748, a prvu iz 15 vijeka srušili su Turci, posvećena je Svetim Arhangelima, dodao je on i naglasio da je crkva izgradena po uzoru na zadužbinu Desporta Stefana Lazarevića - manastir Manasiju.

“Manastir Kovilj je kroz istoriju imao prosvetiteljsku ulogu jer igumani i monasi nisu bili samo čuveni kao duhovnici već i kao najučeniji ljudi svog doba, a među njima iguman manasitra arhimandrit Jovan Rajić”, naveo je jerođakon i podsetio da je njegov grob u crkvi.

Arhimandrit Jovan Rajić bio je začetnik kritičke istorije kod Srba, koji se po trendu svog doba nije zanimao samo za istorju svog slovenskog naroda već i svih slovenski naroda, pa mu je glavno istorisko djelo tako nazvano.

U novijoj istoriji manastir ipak nije prolazio kroz tako burna iskušenja kao prethodnih vijekova, pred početak Drugog svjetskog rata bio je kratko ženski manastir, ali su monahinje, njih tridesetak, odatle izbačene.

Novu kuću našle su u manastiru Ravanica kod Chuprije, dodaje jerođakon.

“U najteže doba za manastir i tokom okupacije ovde su živela samo dva monaha, a kada je uz sve manastiru oduzeto i 1.000 hektara zemlje koja je bila poklon carice Marije Terezije iz 18 veka bili su prinuđeni da naprave ekonomiju oko manastira i crkve”, pojasnio je jerođakon Kozma.

U osmoj deceniji prošlog vijeka, “možda najtežem dobu za manastir”, osim sporadično u manastiru nije bio nikog od monaštva, da bi tek 1990. godine u manastir došlo mlado monaško bratstvo.

Prvo su, kako kaže, došla četiri monaha a danas ih ima 29 što monaha što iskušenika.

Među njima je bio i sadašnji patriharh, koji je ubrzo postao iguman. U samom manastiru proveo je 24 godine, od 1990. do 2014. 1999. je izabran za episkopa jegarskog vikarnog episkopa backom Irineju, a 2014. za mitropolita zagrebačko-ljubljanskog.

“Manastir je dosta poznat po pojanju, gajimo vizantijski napev kakav se neguje na Sveto gori. Snimili smo nekoliko CD, imali svuda koncerte - u Rusiji, Italiji, Francuskoj, u njujorškom Karnegi holu povdom 100 godina završetka Velikog rata”, rekao je jerodakon čiji dan, kao i svih ostalih monaha i iskušenika počinje u 3.30.

U 4.00 je, kako kaže bogosluženje koje se završava liturgijom od 8.30 počinju radne obaveze

“Vraćena nam je manastirska zemlja pre 16, 17 godina to je oromno imanje koje ne možemo sami da obrađejemo, imamo poljoprivredno dobro i zapošljavamo 20 ljudi iz sela, imamo nešto stoke, tako da proizvodimo sir i melko za naše potrebe”, rekao je on i naglasio da imaju i fabriku sveća, destileriju, prozvode med i crtaju ikone po porudžbini.

Obaveze traju do 13 sati, nakon toga bratstvo ima slobodno do 17 kada počinje večernje bogosluženje, kada ide večera, pa ponovo bogosluženje, koje traje pola sata.

“Nekoliko braće, uz sve, studira na Teološkom fakultetu, nekoliko ih je na postdiplomskim studijama gledamo da se obrazujemo da znamo o našoj veri, veliki smo manastir između dva velika grada Beograda i Novog Sada, mnogo ljudi dolazi, traži pomoć, moramo da budemo spremni da im dajemo prave odgovore na svako njihovo pitanje i nedoumice”, rekao je on.

U manastir koga je sa monsinjorom Galagerom posjetio i ambasador Srbije u Vatikanu Sima Avramović, kako jerođakon kaže, dolaze i ljudi koji imaju problem sa narkoticima i svakom vrstom zavisnosti i da im pomažu.

“Prvo smo ih stavljali da budu sa nama ali to nije bilo rešenje, onda smo kupili zemljšte i napravili nekoliko zajednica. Sada imamo četiri, dve muške i dve ženske sa po 20 do 30 štićenika koji se leče”, rekao je jerođakon i dodao da tretman traje dvije, tri godine.

Nakon toga radi se na resocijalizacija koja je najteža. Pokušavamo da nađemo način da se ne vrate porocima, naveo je jerođakon Kozma i naglasio da su do sada u tome imali dosta uspjeha.

“Mnogo mladih se izlečilo, mnogi su stupli u brakove, imaju decu dolaze na litrugije pricešcuju se. Put kojim pokuisavamo da lečimo malde ljude ispravan i dobar”, rekao je jerođakon i dodao da se za to vrijeme život tih ljudi ne razlikjuje mnogo od njihovog manstirskog života.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.