Republika Srpska još od 1993. godine dodjeljuje ordene i medalje: Najviše odlikovanje dodijeljeno samo šest puta

Odlikovanja Republike Srpske su ordeni i medalje, pri čemu su ordeni javna državna priznanja koja se dodjeljuju licima ili institucijama za izuzetne zasluge prema Republici Srpskoj, a medalje licima ili kolektivima za jednokratne izuzetne zasluge i djela. Ukaz o dodjeli odlikovanja donosi predsjednik Republike Srpske, a odlikovati se mogu pojedinci, preduzeća, ustanove, udruženja, vojne jedinice i organizacije. Inicijativu za dodjelu odlikovanja mogu dati državni organi, preduzeća, ustanove, lokalne zajednice i druge organizacije i udruženja, dok prijedlog za dodjelu odlikovanja mogu podnijeti Narodna skupština Republike Srpske i njena radna tijela, kao i Vlada Republike Srpske i ministarstva, s tim što prijedlog za dodjelu odlikovanja za strane državljane i međunarodne organizacije i institucije podnosi Vlada Republike Srpske.

Predsjednik        Republike Srpske može dodjeljivati odlikovanja i bez date inicijative i prijedloga, a odlikovanim licima i institucijama se uz odlikovanje izdaje i povelja koju potpisuje predsjednik Republike Srpske.

Odlikovanom se uz orden ili medalju uručuje i kožna mapa sa ispisanom poveljom sa jedne i slika koja prati orden ili medalju sa druge strane i kesa na kojoj je zlatotiskom ispisano: “Predsjednik Republike!”, “Odlikovanja Republike Srpske” i oslikan grb Republike Srpske.

Republika Srpska ima ukupno 15 ordena i sedam medalja, koji predstavljaju priznanja za izuzetne zasluge ili djela koja su po svojoj prirodi neponovljiva i jedinstvena, odnosno priznanja za dobro obavljenu dužnost i službu ili za učestvovanje u određenom događaju.

- Odlikovanja Republike Srpske dodjeljuju se onima koji su dali ili daju doprinos afirmaciji Republike, ali i pojedincima koji su pokazali ličnu hrabrost, humanizam, plemenitost, požrtvovanje ili doprinijeli razvoju tolerancije - kažu iz Službe predsjednik RS.

Ordenje i odlikovanje Republike Srpske ustanovljeni su 1993. godine i definisani Ustavom Republike Srpske, a iz Službe predsjednika RS preciziraju da je za proteklih 27 godina samo šest puta dodijeljeno najviše odlikovanje Orden Republike Srpske na ogrlici.

Nosioci najvišeg odlikovanja Srpske su bivši lider Srba u Hrvatskoj Jovan Rašković i bivši predsjednik Srbije i SRJ Slobodan Milošević, koji su odlikovani 1994. godine, potom patrijarh srpski Pavle, koji je odlikovan 2009. godine te visoki zvaničnici Rusije Valentina Matvijenko i Sergej Lavrov i predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, koji su odlikovani 2018. godine.

Istoričar Željko Vujadinović objašnjava da su ordeni srednjovjekovna tekovina i da su njihov nastanak, kao i ime povezani sa viteškim i crkvenim redovima u nekim zemljama zapadne Evrope.

- Pripadnici tih redova (na latinskom ordo znači red) imali su pravo da na odjeći ili oklopu nose posebne oznake, po čemu je u stvari ordenje i dobilo naziv - pojašnjava Vujadinović.

On dodaje da su ordeni po pravilu raskošniji od medalja i da su veoma često izrađeni od plemenitih metala, a ponegdje i optočeni i ukrašeni dragim kamenjem. Vujadinović dodaje da su se medalje, iako su danas manje raskošnije nego ordeni, dodjeljivale još u antička vremena.

- U starom Rimu medaljama su nagrađivani hrabri vojnici. Te medalje su se zvale falerae, po čemu se i istorijska disciplina koja proučava odlikovanja zove faleristika. Današnje medalje se izrađuju od raznih legura, a ponegdje od zlata ili srebra - kaže Vujadinović.

On dodaje da se Orden Republike Srpske na ogrlici po idejnom rješenju i kvalitetu izrade može  porediti sa bilo kojim na svijetu postojećim ordenom na ogrlici. Kada je riječ o odlikovanjima u Srpskoj, Vujadinović kaže da se za izuzetne zasluge za Republiku Srpsku pojedinci, institucije i organizacije odlikuju Ordenom Nemanjića.

- Njegošev orden dodjeljuje se za zasluge u obrazovanju, kulturi i privredi, a orden Krst milosrđa za medicinske zasluge u ratnim uslovima, dok karakter uglavnom vojnih odlikovanja imaju Orden Karađorđeve zvijezde i Orden Miloša Obilića, kao i Orden Nemanjića - kaže Vujadinović.

Kada je riječ o odlikovanjima za vojne zasluge u oružanoj borbi, za koja se vrši isplata godišnje novčane naknade, iz Ministarstva rada i boračko-invalidske zaštite RS kažu da su to Orden Nemanjića, Orden Karađorđeve zvijezde i Orden Miloša Obilića te Medalja majora Milana Tepića, Medalja zasluga za narod te zlatna i srebrna medalja za hrabrost.

- To pitanje regulisano je Zakonom o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca, a visina godišnje naknade zavisi od osnovice koja se određuje svake godine. Osnovica obično iznosi oko 70 odsto prosječne plate u prethodnoj godini, a naknada za ordene iznosi 70 odsto, a za medalje 50 odsto te osnovice - precizirali su iz resornog ministarstva.

Godišnje se za ove namjene iz budžeta izdvaja oko 3,5 miliona maraka, dok visina godišnjih sredstva za izradu ordena i medalja zavisi od podnesenih inicijativa, a okvirni iznos je oko 100.000 KM.

Najpoznatija odlikovanja

Željko Vujadinović kaže da se među najpoznatija odlikovanja na svijetu ubrajaju francuski Orden Legije časti i američko odlikovanje za vojne zasluge Medalja časti.

- Najznačajniji orden u Velikoj Britaniji i jedan od najstarijih je Orden podvezice koji je ustanovljen 1348. godine. Interesantno je da je vraćanje tog ordena obavezno poslije smrti odlikovane osobe - kaže Vujadinović.

U Republici Srpskoj ustanovljeni su sljedeći ordeni i medalje:

ORDENI

1. Orden Republike Srpske:

           Orden Republike Srpske na ogrlici i

           Orden Republike Srpske na lenti

2. Orden zastave Republike Srpske:

           Orden zastave Republike Srpske sa zlatnim vijencem i

           Orden zastave Republike Srpske sa srebrnim vijencem

3. Orden Nemanjića

4. Orden Karađorđeve zvijezde:

           Orden Karađorđeve zvijezde Republike Srpske I reda,

           Orden Karađorđeve zvijezde Republike Srpske II reda i

           Orden Karađorđeve zvijezde Republike Srpske III reda

5. Orden Miloša Obilića

6. Orden Njegoša:

           Orden Njegoša U reda,

           Orden Njegoša II reda i

           Orden Njegoša III reda

7. Orden časti:

           Orden časti sa zlatnim zracima i

           Orden časti sa srebrnim zracima

8. Orden Krst milosrđa

MEDALjE

 1. Medalja Petra Mrkonjića,

 2. Medalja majora Milana Tepića,

 3. Medalja zasluga za narod,

 4. Zlatna medalja za hrabrost,

 5. Srebrna medalja za hrabrost,

 6. Medalja za vojne zasluge i

 7. Medalja za vojničke vrline

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.