Nekropole stećaka pale u zaborav
Trebinje - Stećci su autohtoni dio našeg kulturno-istorijskog nasljeđa, ali su, nažalost, nedovoljno zaštićeni.
Na ovu činjenicu ukazao je i trebinjski arheolog Đorđe Odavić osvrćući se na brojne nijeme svjedoke istorije.
Hercegovina ima najatraktivnije nekropole stećaka koji datiraju uglavnom iz perioda od dvanaestog do petnaestog vijeka. I pored njihove vrijednosti, nekropole stećaka uglavnom su zaboravljene.
Odavić ističe veliki naučni značaj natpisa nađenih na stećcima.
- To su uglavnom hrišćanski spomenici, a ne bogumilski, kako se često navodi. Stećcima su obilježeni grobovi Miloradovića koji su podigli manastir Žitomislić, ali i crkve u Ošanićima i Trijebnju kod Stoca - kazao je Odavić.
Među najvećim nekropolama stećaka je ona u Krekovima kod Nevesinja, a najpoznatija je ona u Radimlji kod Stoca.
- Narod u Hercegovini često stećke naziva "grčkim pločama", mada oni nikakve veze nemaju sa Grčkom. Osim u užim naučnim krugovima, o stećcima se u javnosti još uvijek malo zna - kaže Odavić.
Naglašava da je na stećku u Trebinju nađen jedan od najstarijih ćiriličnih pisanih spomenika, natpis župana Grda, nekadašnjeg gospodara ovog grada.
- Imamo i stećak iz Popovog polja na kojem piše da je riječ o djevojci Radači koja se udaje za Nenca Čihorića i poslije njegove smrti uzima monaško ime Polihranija - navodi naš sagovornik.
Dešavalo se su stećci izmještani sa jednog lokaliteta na drugi. Ima primjera gdje su ovi nadgrobni spomenici premješteni samo da bi imali estetsku funkciju, da ukrase neki park ili baštu.
- Nije dobro da se stećci izmještaju sa originalnih lokaliteta, ali ako se to već radi, treba istovremeno izvršiti i arheološka istraživanja. Da ranije nismo tako radili ne bismo došli do dragocjenih otkrića poput čaše od murano-stakla u stećku monahinje Polihranije iz četrnaestog vijeka, što je raritet i u evropskim i svjetskim okvirima - kaže Odavić.
Motivi
Prva naučna istraživanja ovih nadgrobnih spomenika počela su krajem devetnaestog vijeka, sa dolaskom Austrougarske na naše prostore. Na stećcima su najčešće prikazani motivi iz lova i likovi ratnika, ukrašeni su reljefima, ali i simbolima.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
