Ovo je crnogorski Alkatraz
Nalik najpopularnijem američkom zatvoru, popularnom Alkatrazu, početkom prošlog vijeka strah i trepet političkih neistomišljenika kralja Nikole bila je tvrđava Grmožur.
Prvobitno knez, a zatim i kralj, Nikola Petrović, iz dinastije Petrović-Njegoš, tokom svoje vladavine Crnom Gorom koristio je malo kameno ostvro Grmožur za kažnjavanje političkih neistomišljenika.
Grmožur je jedno od utvrđenja na Skadarskom jezeru i nalazi se u njegovom sjeverozapadnom dijelu, blizu grada Bar i sela Virpazar.
Kralj Nikola je na Grmožur protjerivao svoje političke protivnike i neistomišljenike, koji nisu mogli da pobjegnu sa ostrva koje je okruženo vodom, te stotinama metara udaljeno od najbliže obale.
Po istom principu, samo mnogo opširnije i organizovanije, funkcionisala je kalifornijska kaznena ustanova Alkatraz, po kojem je Grmožur dobio ime, to jest nadimak.
Legenda kaže da su svi zatvorenici bili neplivači, a ukoliko bi se desilo da neko pobjegne - kazna zatvorenika bi bila prenesena na čuvara, koji bi morao da je odsluži u cijelosti.
Grmožur je nekada bio pod Turcima, i oslobođen je tek 1878. godine. Naziv Crnogorski Alkatraz nije imao od početka, već tek od vladavine kralja Nikole, a u njemu su prvobitno bili smješteni najstrože osuđivani zločinci.
Poslije svađe kralja Nikole i njegovog zeta Petra Karađorđevića, početkom 20. vijeka, na Grmožur su bili protjerivani politički neistomišljenici i pristalice Karađorđevića u CG, kao i, između ostalog, beogradski studenti osumnjičeni za pokušaj atentanta na Nikolu Petrovića.
Uzatvoru na Grmožuru za 92 putovanja govorila je Sara Jovićević iz Turističke organizacije Bara, koja je negirala navode u mitu koji kaže da je postojao jedan zatvorenik koji je uspio da pobegne iz Crnogorskog Alkatraza.
“To je legenda. Nema nikakvih zapisa o tome. Ljudi samo vole o tome da pričaju...”, rekla je Sara.
U snažnom zemljotresu, koji je pogodio Crnu Goru i posebno oblast Skadarskog jezera 1905. godine, tvđava Grmožur značajno je oštećena i do danas nije obnavljana.
Grmožur je nekada bio nazivan “Ostrvom zmija”, a u novijoj istoriji ornitolozi ga nazivaju “Ostrvom ptica”. Na njemu, a i oko njega i širom Skadarskog jezera, nalaze se “horde” pelikana različitog starosnog doba.
Pelikani koji su davno došli na Skadarsko jezero i na njemu se nastanili su Dalmatinski pelikani, poznati i kao kudravi pelikani - jedna od najrasprostranjenijih vrsta pelikana, koju odlikuje trapavost, širok raspon krila i blagorodnost.
“Ako dođete na jutarnju turu Skadarskim jezerom imaćete prilike da vidite sigurno barem 20-ak pelikana. Inače, ne vole ih ribolovci, jer se (pelikani) hrane ribom i znaju da im (ribolovcima) pokidaju mreže. Ali, ne diraju ih”, rekla je Jovićević o najčešćem gostu Grmožura i Skadarskog jezera.
Pored gledanja pelikana, na šta se često odlučuju posjetioci, na Skadarskom jezeru i oko njega možete vidjeti brojne zanimljivosti. Oko njega se nalazi pet manastira, postoje tri zaštićene zone do kojih se ne može stići brodom, a tu je i istorijsko selo Godinje, kao i ribarsko selo Raduš, koje je izgrađeno od kamena donesenog na brodovima.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
