EU, SFRJ i SSSR

Nema vječnih saveznika, ni vječitih neprijatelja. Samo su interesi vječni. Rekao je ovo davne 1848. godine engleski lord Palmerston. I tako je oduvijek bilo. Velike i moćne države nemaju prijatelje. U najboljem slučaju odnosi između određenih naroda i država mogu se uporediti sa brakom iz interesa. Kada njih nema - gotovo je. Razvod.

Ljubav na papiru, odnosno interesna romansa između SAD i Evrope imala je savršenog smisla prije 80 godina, poslije Drugog svjetskog rata. Ona je nakon jednog perioda zabavljanja prerasla u brak iz kojeg je rođen NATO 4. aprila 1949. godine. SAD su osmislile ovu interesnu bračnu zajednicu da poraze SSSR, odnosno komunistički sistem koji je bio sušta suprotnost tadašnjem kapitalizmu. 

Ovaj projekat okončan je padom SSSR-a 1991. U Evropi je to bila godina veselja i slavlja. Onda je na red došla SFRJ, pokusni kunić na kojem je izvršen novi eksperiment, koji je u narednim godinama trebalo da posluži za novo razbijanje Rusije. Da bi se to što lakše sprovelo, NATO predvođen SAD nastavio je da se širi ka istoku, sve bliže granicama nekadašnjeg ruskog carstva. Pri tome su korišćene ogromne svote novca koje su preko USAID-a plasirane u širenje demokratije i nekih novih vrijednosti. Prema podacima koji su procurili u javnost, SAD su investirale više od pet milijardi dolara u rušenje proruskih vlasti u Kijevu. Epilog znamo. 

Evropa je slijepo slijedila svog supružnika. Ali, kako to obično biva, kada brak bude sklopljen samo iz interesa, on na kraju pukne. SAD nisu više zainteresovane za Evropu. Po dolasku na vlast Donalda Trampa, SAD jednostavno više ne žele ovu vrstu bračne obaveze, jer nemaju više interesa. Vašington od Evrope traži plaćanje alimentacije. Trampova logika se svodi na to da američki cilj treba da bude ostvarivanje profita, a ne nasilni izvoz moralnih ideala.

Stara dama sada mora da odluči šta i kako dalje. Evropska unija se nalazi na tankom ledu. Mlada je ostavljena da se sama brine o sebi. Ne postoji više ni evropsko bratstvo i jedinstvo. Integracije su sve labavije jer su sve jače razne centrifugalne sile. I umjesto da se nakon razvoda vrate na fabričko podešavanje, eventualno nađe način da se uspostave pokidane veze sa Rusijom, kao što to rade SAD, EU nastavlja sa donošenjem suludih i nepromišljenih odluka. Umjesto u mir i blagostanje, odlučili su da novac ulože u rat. Na taj način žele podići izgubljenu "konkurentnost". 

Odluka da se u naredne četiri godine obezbijedi 800 milijardi evra za jačanje bezbjednosti sumanut je potez. Dakle, budućnost ove zajednice ne izgleda dobro. Ona je na dobrom putu da doživi sudbinu SSSR-a ili SFRJ. Andrej Amalrika je 1970. napisao esej u kojem je provukao tezu da će SSSR stradati zbog unutrašnje omamljenosti u ratu protiv spoljnog i vrlo često imaginarnog protivnika. 

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i X nalogu.