Djelo o prvoj dami srpske arhitekture
Beograd Djelo Nataše Marković, monografija posvećena prvoj ženi arhitekti u Srbiji Jelisaveti Načić, nedavno je objavljeno u izdanju izdavačke kuće "Plavi jahač" iz Beograda.
Autorka Nataša Marković priredila je ovu knjigu o prvoj dami srpske arhitekture, konsultujući se sa istoričarom Dejanom Ristićem.
- Imamo mnogo razloga da se ponosimo Jelisavetom Načić. Pratila sam njen rad i život i u tri grada u kojima je živela - Beogradu, Skadru, Dubrovniku, gde je i umrla 1955. godine. Otmena, hrabra, nadarena ostavila je trag u arhitekturi Beograda, bila je heroina Prvog svetskog rata koju smo zaboravili - objasnila je Markovićeva.
Ona je, između ostalog, izdvojivši najbitnije, pobrojala građevine za koje je zaslužna ova graditeljka.
- Njene najznačajnije građevine su: Osnovna škola "Kralj Petar Prvi" pored Saborne crkve u Beogradu, koja i danas deluje raskošno (1906), Zelene barokne stepenice preko puta francuske ambasade (1903), mnoge privatne kuće, kuća Marka Markovića (1904), Prva bolnica za tuberkulozne u Srbiji (1912), kolektivni radnički stanovi kraj Bajlonijeve pijace (1911) i Prva fabrika cigala u Prokopu - pojasnila je Markovićeva.
Dodala je i da je Načićeva zaslužna za projektovanje crkve Aleksandra Nevskog u Beogradu, te da je uređivala Kalemegdan 1903. godine.
Istoričar Dejan Ristić je naveo da je Nataša Marković objavila djelo o najznačajnijim trenucima u životu Načićeve.
- Jelisaveta Načić imala je dinamičnu i krajnje interesantnu biografiju ispunjenu izuzetnim poduhvatima i delima, ali i teškim iskušenjima i izazovima, koji su u mnogome obeležili njen život. Istovremeno, njen životopis ispunjen je višestrukom simbolikom koja je ostavila traga na stvaralaštvo i pojedine postupke naše heroine - naveo je Ristić.
Markovićeva je, koristeći podatke iz života dopunila, domaštala i sjedinila savremenu sliku Načićeve.
- Pred savremenim čitaocima nalazi se povest o hrabroj i plemenitoj ženi koja je veoma često koračala ispred svog vremena, utirući tako put svima onima koji će je slediti. Knjiga Nataše Marković istovremeno je spomenik sačinjen od reči o jedinstvenoj Jelisaveti Načić, ali i lični čin iskupljenja za težak, nametnuti zaborav i osudu tadašnjih i potonjih patrijarhalnih krugova, ne samo u Jelisavetinom patrijarhalnom Beogradu, već i čitavoj Srbiji - dodao je Ristić.
Zatočeništvo
Na Terazijama je podigla slavoluk u čast povratka srpske vojske iz balkanskih ratova, na kojem je pisalo: "Ima još neoslobođenih Srba". Zbog toga je protjerana u logor Nežider 1916. godine. U grotlu stradanja i smrti ona je pronašla svoju životnu ljubav, albanskog intelektualca Luka Lukaja. Oni su se vjenčali u logoru i tamo dobili jedino dijete Luciju. Neposredno pred kraj Prvog svjetskog rata, na intervenciju Lukajevog ujaka, koji je bio rimokatolički biskup u Trstu, tročlana porodica bila je oslobođena.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
