Propadaju ostaci crkve iz 13. vijeka u Crkvinama kod Rogatice
Rogatica - Arheološki radovi na iskopavanju ostataka crkve iz 13. vijeka, koja je bila zadužbina kralja Dragutina, počeli su u periodu od 4. do 15. septembra 2013.
Tada su arheolozi Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa obavili sondažna arheološka ispitivanja na ovom lokalitetu.
Iskopavanja, koja su vodili arheolozi Ljubica Srdić i Biljana Parežanin, potvrdila su da su indicije o postojanju crkvenog objekta imale osnova. Već na dubini od 55 centimetara nađeni ostaci ukazali su da je na tom mjestu zaista postojala crkva.
Radilo se o objektu koji, bez oltara, ima dimenzije 16,70 sa 7,38 metara. Dimenzije oltara su 4,60 sa 3,25 metara. Tada je predloženo da se ovi ostaci što prije zaštite i da se nastavi sa sistematskim istraživanjem cjelokupnog nalazišta.
Ovo je zahtijevalo novi projekat i dogovor na relaciji Zavod - opština Rogatica - Crkvena opština Borike, a iskopine na Crkvinama su, radi zaštite, privremeno prekrivene najlonom, računajući da će to "privremeno" trajati mjesec do dva ili najviše do proljeća sljedeće godine. Niko nije vjerovao da će se radovi protegnuti na period od skoro dvije godine. Načelnik opštine Rogatica Tomislav Puhalac rekao je da je ova lokalna zajednica voljna da logistički, odnosno obezbjeđenjem fizičke radne snage, smještaja i prevoza, podrži nastavak radova na Crkvinama.
U Republičkom zavodu za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa su kazali da lokalitet Crkvine nije zanemaren, a još manje devastiran, iako su od početka radova prošle skoro dvije godine.
Stanje na terenu je, ipak, drugačije. U to se uvjerilo i nekoliko stotina žitelja rogatičke i susjednih opština Sokolac i Han Pijesak koji su boravili na Crkvinama uz nedavni praznik Ivanjdan, 7. jula, na prvom od dva tradicionalna narodna zbora koji se svake godine održavaju na ovom lokalitetu i kod novoizgrađene crkve Svetog Jovana Krstitelja. Ono što su arheolozi našli u septembru 2013. je zanemareno i oštećeno. Najlon, kojim su pokriveni temelji nekadašnje crkve stare 800 godina, u šumama Devetaka, pod teretom oštrih i ljutih zima i pržen planinskim suncem, odavno je stradao i iskopine crkve su najvećim dijelom ogoljene. Ako se ubrzo bolje ne zaštite, vrlo lako bi se moglo desiti da budu uništene. Ostaće samo gomila kamenja vapnenca, koji se topi pod zubom vremena i postaje obični krečni prah.
To potvrđuje i arheolog Momir Cerović, Rogatičanin koji živi i radi u Šapcu, a svojevremeno je za Zemaljski muzej BiH u Sarajevu radio na nalazištu Opaljene gromile u Ferizovićima kod Rogatice.
On kaže da je iskopavanjem, koje nije pratila adekvatna zaštita, nanesena veća šteta nego da ništa nije rađeno. Tvrdi i da, ako se ubrzo ovaj lokalitet trajno ne zaštiti, od crkve na Crkvinama neće ostati ništa.
- Ubuduće ne bi trebalo preduzimati slične akcije ako nisu obezbijeđena finansijska sredstva od iskopa do zaštite iskopanog - kazao je Cerović.
Zadužbina
Narodno predanje, ali i ljetopis crkve na Borikama, kažu da je na lokalitetu Crkvine, nedaleko od Borika, postojala crkva sagrađena u 13. vijeku kao zadužbina kralja Dragutina i njegove žene Jelene Anžujske. Isti izvori tvrde da je u okviru manastirskog konaka postojao i ljetnikovac.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
