Tupoljev-95: Div koji je na Zapadu izazvao strah i zabrinutost
Gradnja ovog diva započela je pedesetih godina u tadašnjem Sovjetskom Savezu tačnije 1952. godine izveden je prvi uspješan let dok je početak proizvodnje "tupoljeva" započet 1956. godine.
Izlaskom prvih primjeraka ovog aviona kod Sovjeta je izazvalo ponos i oduševljenje dok je na Zapadu izazvalo veliku strah i zabrinutost. Međutim Amerikanci su bili prije gradnje "tupoljeva-95" korak ispred Sovjeta zato što su američke trupe bile raširene po čitavom svijetu, pogotovo nakon Drugog svjetskog rata i već imali slične avione namjenom kao "tupoljev-95".
Tokom Drugog svjetskog rata i poslije odnosi Sjedinjenih Američkih Država i Sovjetskog Saveza drastično su se pogoršali. Amerikance je dobrim dijelom iritiralo to što su američki bombarderi što zbog kvarova ili logističke podrške u smislu korišćenja pisti na teritoriji Sovjetskog Saveza bili prinuđeni da Sovjetima predaju veći broj američkih bombardera a koje su onda Sovjeti koristili u ratnom vazduhoplovstvu.
Jedno od obrazloženja Sovjeta tada za oduzimanje američkih bombardera je bio taj što su oni bili neutralni u ratu na Pacifiku, dok je američka strana govorila kako Sovjeti sa njihovim avionima osnažuju sovjetsko ratno vazduhoplovstvo i koriste američke avione kako bi napravili sopstveni bombarder što ima smisla jer nije čudo da velike države kopiraju jedni druge najviše kad je oružje u pitanju, a to se najčešće dešavalo između Amerikanaca i Rusa pa sve do danas.
Svakim izlaskom novijeg bombardera pomjerale bi mu se i njegove mogućnosti i karakteristike najviše se to odnosilo na domet kao i mogućnost nošenja većeg tereta. Punjenje goriva u vazduhu donijelo je revolucionarno rješenje jer su prije bombarderi morali slijetati tražiti zemlje koje su spremne da sarađuju, gubiti dragocjeno vrijeme i opet im je domet bio kratak.
Dok danas savremeni bombarderi od poletanja iz baze pa sve do završetka misije ne moraju nigde sletati tako da je posada maksimalno rasterećena ovih nekad velikih problema. Međutim sve ima dvije strane medalje pa se danas najviše očekuje od pilota bombardera da je psihofizički spreman i da može jako dugo vremena ostati u vazduhu.
A da bi se takve stvari poboljšale u bombarderima imaju male prostorije u kojima pilot može da se odmori i obavi sve potrebe na dugim misijama. Dolaskom atomskog oružja bilo je potrebno imati avion nosivosti preko pet tona i radijusom većim od 7.000 kilometara, to nije bilo sve još dosta stvari bilo je koje su je trebalo unaprijediti kao što su dotadašnje elise na bombarderima koje su se loše pokazale jer je ovakav avion bio laka meta za lovačku avijaciju kao što je to bio slučaj u Korejskom ratu.
Za gradnju trupa aviona "tupoljev-95" iskorišćen je trup "tupoljev-85", krila su blago strelastog oblika kosa u odnosu na trup aviona pod uglom od 35˚, za pogon odnosno motore "tupoljeva" predviđena su četiri moćna turboelisna motora 4 dž TVD NK-12MP "kuznjecov" koji su ugrađeni na krilima a koji su kao naj ekonomičniji obezbijedili avionu veći dolet kao i brzinu u odnosu na dotadašnje zastarjele klipne motore. Međutim prilikom ugradnje ovih moćnih turboelisnih motora nastao je problem u vidu prečnika elise koja je iznosila sedam metara, da bi taj problem riješili Sovjeti su ugradili dvije elise sa suprotnim smjerom okretanja na svakom od motora.
"Tupoljev-95" je metalne konstrukcije uglavnom napravljen od aluminijumskih legura kao i legura magnezijuma i čelika "tupoljev-95" je visokokrilac sa četiri turboelisna motora ugrađenim na krilima.
Nakon uvođenja u operativnu upotrebu sovjetskih vazdušnih snaga "tupoljev-95" za osnovnu ulogu imao je bombardovanje neprijateljski vojnih baza, luka, vojno industrijskih objekata, političkih i administrativnih centara duboko u pozadini neprijateljske teritorije.
"Tupoljev-95" može da nosi pojedinačne bombe od 5 do 9 tona, takođe može da nosi atomsko i konvencijalno naoružanje. Pored raznovrsnih mogućnosti djelovanja "tupoljev-95" ima mogućnost postavljanja mina, torpednih i masovnih bombardovanja brodova i udaljenih ratišta. Ovaj sovjetski polarni medvjed kako prvog dana tako i danas predstavlja moć države i nacije iz koje dolazi a strah i trepet od ovoga bombardera ulivena je više od 50 godina onima koji gledaju na Rusiju kao na neprijatelja.
Najbolji dokaz koliko je ovaj ruski medvjed moćan da i ovih dana Japanci, Danci, Britanci, Šveđani itd. dali u međunarodnim misijama ili zaštiti sopstvenog vazdušnog prostora dižu uzbunu na najviši nivo nakon što vide ovog gorostasa na nebu.
A Amerikanci koliko cijene ovaj bombarder znajući njegove apokaliptične mogućnosti smiruju napetosti stavom da se Rusi kreću u granicama dogovorenog. "Tupoljev-95" od proizvodnje prvog aviona kao i modernizacije tokom godina proizvodio se od 1955. do 2000. godine proizvedeno je sve ukupno 500 komada ovog fantastičnog bombardera.
Karakteristike
"Tupoljev-95" posada sedam do 10 članova, dužina 47,09 m, razmak krila 55,05 m, visina 13,2 m, težina prazan 94.400 kg, maksimalna težina pri poletu 187.700 kg, maksimalna brzina 920 km/č, dolet 15.000 km, plafon leta 13.700 m, naoružanje od 6 do 16 projektila tipa X-20/X-22/X-26/X-55, nuklearke, konvencionalne bombe, kao i top GŠ-23 kalibra 23 mm.
Goran Ajder, vojni analitičar
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
