Italijanski laki borbeni avion “AMX International” godinama u vazduhu

Italija kao takva ne ­bi imala značajnu ulogu u vojnim operacijama da nema vlastite potencijale u vidu sopstvene proizvodnje oružja, prvenstveno za svoje namjene. Iako italijansko oružje nije pretjerano zapaženo u javnosti kao nešto izuzetno, ne treba na to da se gleda sa podsmijehom, već naprotiv, potrebno je upoznati njegovu efikasnost, kvalitet i karakteristike.

Italijani proizvode raznovrsno oružje, prije svega, za svoje namjene pa tek onda, ako se nešto pokaže respektabilno, daju na prodaju. Međutim, posljednjih 20 godina Italija sarađuje sa drugim članicama Evropske unije, kao što su Njemačka, Velika Britanija, Španija, Francuska itd. na izgradnji zajedničkog oružja da bi u kooperaciji došli do što kvalitetnijeg i moćnijeg oružja uz finansijske olakšice, što je veoma bitna činjenica kada je u pitanju proizvodnja oružja za jednu zemlju.

Italijani su u vidu ovakve kooperacije izgradili jedno od najmoćnijih oružja tj. višenamjenske borbene avione kao što su “panavija-tornado” i “Eurofighter-Tdžphoon”, savremena borbena letjelica četvrte generacije koja parira najmoćnijim borbenim avionima četvrte generacije današnjice, prije svega ruskim i američkim.

S druge strane, za svoje potrebe Italijani proizvode vrlo dobro oružje koje je na samom pragu svjetske slave. Upravo to se može reći za laki borbeni avion pod nazivom “AMX International”. Ovakva letjelica služi takoreći za svaki dan, spremna da djeluje i na najmanje izazove  da ne ­bi bili korišćeni vrhunski borbeni avioni kao što je “Eurofighter-Typhoon”. “AMX International” je jednomotorni laki borbeni avion koji su zajedno razvile italijanska i brazilska kompanija. Godine 1977.

Italijansko ratno vazduhoplovstvo pokrenulo je inicijativu za gradnju potpuno novog lakog borbenog aviona za svoje potrebe koji bi zamijenio dotadašnje borbene avione kao što su američki “F-104 Starfighter” i italijanski “Fiat G91R/X”. Italija i Brazil 1981. godine potpisuju ugovor o gradnji budućeg lakog borbenog aviona “AMX International”.

Prvi probni let AMX izveo je 1984. godine, međutim, nakon uspješnog starta, prvi prototip AMX-a je nakon mjesec dana testiranja pao, pri čemu je uništen, a pilot koji se uspio katapultirati nedugo zatim podlegao je od povreda zadobijenih prilikom pada. Serijska proizvodnja ovog aviona započela je 1986. godine i Italijansko ratno vazduhoplovstvo ima oko 100 aviona “AMX International”, dok Brazilsko ratno vazduhoplovstvo ima oko 80 aviona, a tu spadaju modernizovane verzije. Modernizovane verzije ovog aviona imaju napredniju avioniku, moderniji radar prilagođen da otkriva ciljeve u vazduhu, na moru i na kopnu.

Kada su u pitanju računar i slični sistemi u avionu za bolju efikasnost, ovi sistemi omogućuju mu dobro djelovanje, ali samo u uslovima dobre vidljivosti. Iako je AMX skromnih borbenih mogućnosti, to ne treba da bude nedostatak, jer se ovaj avion pokazao na zavidnom nivou pri podršci u bliskoj vazdušnoj borbi zajedno sa koalicionim partnerom NATO-om na Kosovu 1999. godine, pri čemu nijedan AMX nije oboren i izgubljen, dok su oborene američke ikone kao F-117, F-16, bespilotne letjelice itd.

Modernizovana verzija AMX-a posjeduje izuzetno moćne protivbrodske vođene projektile, kao i vođene projektile vazduh-vazduh srednjeg dometa. Godine 2005. pokrenuta je dalja modernizacija, pri čemu je korporacija “Alenia Aeronautica” dobila ugovor o modernizaciji AMX-a za 43 jednosjeda i 12 dvosjeda. Modernizacijom je unaprijeđen, odnosno ugrađene su nove komponente: novi GPS inercijsko-navigacionog sistema, novi komunikacijski sistem i novi identifikacijski sistem IFF.

Takođe su pilotima za bolju efikasnost ugrađeni novi moderniji prikazi rukovanjem oružjem, slično kao kod novijih američkih borbenih aviona. Posljednjom modernizacijom AMX-a produžen mu je operativni rok do 2015. godine, nakon čega će Italijansko ratno vazduhoplovstvo razmotriti dalju modernizaciju, takođe i koliko će AMX aviona ostati u operativnoj upotrebi. A Italijani imaju i dogovor sa Amerikancima o kupovini američkih “F-35 Lighting”. Varijante AMX, AMX-T školsko-borbena varijanta, AMX-ATA dvosjed varijanta koja ima moderniji prilagođen radar za otkrivanje ciljeva u vazduhu, na moru i kopnu, i AMX-E varijanta za elektronsko ratovanje.               

Tehnički podaci

Posada - jedan član, dužina aviona 13,23 m, raspon krila 8,87 m, visina 4,55 m, težina aviona 6.730 kg, maksimalna težina pri poletu 13.000 kg, 1 dž motor “rols-rojsa” Spex 807 koji omogućuje maksimalnu brzinu od 1.162 km/čas, dolet 3.300 km, plafon leta 13.000 m, naoružanje: top “vulkan M61A1”, projektili vazduh-vazduh, vazduh-more, vazduh-zemlja i bombe. 

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.