Na današnji dan prije 110 godina počeo Drugi balkanski rat

   Bugari su nešto poslije dva sata izjutra 30. juna napali srpske predstraže 4. i 10. puka na rijeci Bregalnici. Bitka koja je započela tada, i u istoriju je ušla pod nazivom Bregalnička bitka, trajala je od 30. juna do 9. jula. 
 

   Bugari su napad na Srbe izvršili iznenada, bez objave rata. Paralelno su napadnute i grčke trupe prema Solunu. Ovim činom raskinut je Balkanski savez koji je prethodno uspješno, zajedničkim naporima porazio osmansku Tursku.
 

   U boju su se, sa srpske strane nalazile 1. i 3. armija, sa bugarske 4. armija, sa pojačanjima. 
 

   Pošto se po okončanju Prvog balkanskog rata otvorilo pitanje raspodjele novooslobođenih teritorija, koje je do tada držala Turska, a zbog činjenice da je Austrougarska, uz saglasnost Italije, osporila realizaciju prethodno dogovorene teritorijalne podjele, kako bi bio onemogućen izlaz Srbije na more, očekivala se arbitraža Rusije u sporu oko razgraničenja. 

    Vlasti u Sofiji međutim, nasumnjivo i na podsticaj Austrougarske, odučile su se na munjevit napad na Srbe i Grke, verujući da će vojničkom pobedom staviti druge pred svršen čin, uključujući i Rusiju koja je tada nastupala pomiriteljski. 
 

   Tako je napadom u prvim jutarnjim satima, pod okriljem noći 29. na 30. jun 1913, bugarska započela Drugi balkanski rat. Prostor Bregalničke bitke uglavnom je obuhvatao rejon Osogovske planine, prema jugu i jugozapadu.
  

 Osim sa Srbijom Bugarska je ratna dejstva odmah započela i protiv Grka (2. bugarska armija). Zvanična Sofija bila je nazadovoljna činjenicom da su Grci tokom Prvog balkanskog rata oslobodili Solun. Mirovne ponude koje je dobijala Bugarska je odbijala.
 

   Bugarski generalštab, još tokom trajanja Prvog balkanskog rata, započeo koncentraciju trupa prema Srbima, počev od sredine maja, povlačeći snage sa prostora Trakije. General Stilijan Kovačev je tako već 20. juna naredio pripremu za napad, koji je započeo deset dana docnije. 
  

 Pošto je na Bregalnici otpor srpske 1. i 3. armije bio uspiešan, uslijediće protivnapad srpske 1. armije. Shvativši da je iznenadni napad doživeo fijasko bugarski zvaničnici pokušali su da izdejstvuju diplomatsko posredovanje, što je sa srpske strane odbačeno. 
 

   Opšti napad srpskih trupa i odlučna pobeda u Boju na Bregalnici dogodio se 9. jula.
 

   Početni uspesi bugarske 2. armije na jugu prema Grcima, obustavljeni su kada je postalo jasno da pomoć 4. bugarske armije koju su Srbi tukli na Bregalnici ne može da se očekuje. Grci su ubrzo krenuli u protivnapad. 
Novoimenovani zapovednik bugarskih trupa general Ratko Dimitrijev, pošto je poraženi general  Mihail Savov smenjen, odlučuje se na promenu taktike.     Bugari tada napadaju Srbe na Timoku, put Knjaževca i južnije Pirota. Bugarske trupe su uspele da uđu u nebranjeni Knjaževac 7. jula, da bi se ubrzo povukle.
 

   Paralelno, Rumunija je 10. jula objavila rat Bugarskoj. 
 

   Pošto su bugarske trupe bile koncentrisane prema Srbima ispostavilo se da su Rumuni bez otpora nastupali prema Sofiji. Njihovo dalje napredovanje obustavio je nemački car.
  

 Na jugoistoku, turske snage pod komandom Enver paše napale su Bugare 13. jula, prešavši crtu Enos Midija koja je predviđena kao linija razgraničenja po okončanju Prvog balkanskog rata između Turske i Bugarske. Turci su tako povratili Jedrene 22. jula.
 

   U takvim okolnostima, tučena na svim frontovima, Bugarska je vapila za primirjem. Vojne operacije su obustavljene poslednjeg dana jula. 
    

Mirovni ugovor je konačno potpisan 10. avgusta u Bukureštu. 
 

   Čitava Vardarska Makedonija postala je tada sastavni deo Kraljevine Srbije, izuzev Strumice koja je oslobođena kao plod pobede u Prvom svetskom ratu. 
 
   Grčka je obezbedila prostor današnje grčke Makedonije. 

Rumunija je pripojila Južnu Dobrudžu koja joj je oteta u korist Bugarske Staljinovom voljom posle Drugog svjetskog rata. 
  
 Turska je povratila sjeverozapadni deo današnje evropske Turske, podrazumevajući i Jedrene.  
 

   Pobjednica u oba balkanska rata i znatno teritorijalno uvećana tim pobedama, odnosno oslobođenjem Stare i Južne Srbije, kako se tada govorilo (otprilike prostor današnjeg Kosova, dela Metohije i današnje Severne Makedonije) Srbija će već naredne 1914, napadom Austrougarske, a 1915. ponovo i Bugarske, biti uvučena u Prvi svetski rat. 
 
   Iz njega će, pored stravičnih gubitaka, izaći kao pobednik 1918. godine.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.