HRONOLOGIJA

14. oktobar

Poslanici SDA, uz podršku HDZ-a, pred Skupštinu SR BiH, stavili su na dnevni red Memorandum o suverenosti BiH kojim je najavljeno neučestvovanje u saveznim ustanovama i neprihvatanje odluka saveznih vlasti ukoliko u njihovom donošenju ne učestvuju sve članice SFR Jugoslavije. Kada nije bilo moguće pronaći kompromis, SDS je zatražio da zasjeda Savjet za pitanja uspostavljanja ravnopravnosti naroda i narodnosti, ali se većina oglušila o taj zahtjev. Predsjednik Skupštine BiH Momčilo Krajišnik objavio je kraj sjednice i srpski poslanici su otišli, ali je sastanak nastavljen poslije ponoći, uz prisustvo SDA i HDZ-a, te dijela poslanika opozicije. Oni su, bez pristanka poslanika SDS-a, oko tri časa ujutru, 15. oktobra, usvojili Rezoluciju o suverenosti BiH i Memorandum.

21. oktobar

Na sastanku srpskih predstavnika u Banjaluci, na kojem su bili Radovan Karadžić, Nikola Koljević i Milan Babić izglasan stav da je opredjeljenje srpskog naroda da ostane u zajedničkoj državi.

24. oktobar

U Sarajevu proglašeno stvaranje Skupštine srpskog naroda u BiH. Konstituisanju je prisustvovalo 77 poslanika izabranih u Skupštinu SR BiH. Za prvog predsjednika izabran je Momčilo Krajišnik, za potpredsjednike Milovan Milanović i Branko Simić, a za sekretara Miloš Savić. Srpski poslanici su, pored Odluke o osnivanju Skupštine srpskog naroda, donijeli više drugih važnih odluka - Odluku o ostajanju srpskog naroda BiH u zajedničkoj državi Jugoslaviji, o davanju ovlašćenja za predstavljanje i zaštitu interesa srpskog naroda, zatim o raspisivanju i provođenju plebiscita. Od proglašenja Skupštine, administrativno sjedište bilo je u Sarajevu, da bi nakon izbijanja rata izmješteno na Pale, a od 1998. sjedište Narodne skupštine premješteno je u Banjaluku.

9. i 10. novembar

Političke neprilike polako su se rasplamsavale, a tog datuma održan je plebiscit srpskog naroda o ostanku u zajedničkoj državi Jugoslaviji. Organizovala ga je Skupština srpskog naroda u BiH, a pitanje je glasilo: “Da li ste saglasni sa Odlukom Skupštine srpskog naroda, od 24. oktobra, da srpski narod ostane u Jugoslaviji, sa Srbijom, Crnom Gorom, SAO Krajina, SAO Slavonija, Baranja i Zapadni Srem, te drugim koji se za taj ostanak izjasne?”. Prema podacima koje su organizatori plebiscita objavili, na glasanje je izašlo oko 1.350.000 građana, a gotovo svi su se izjasnili za ostanak.

19. decembar

Na zasjedanju Skupštine SAO Krajina u Kninu proglašena je  Republika Srpska Krajina.

21. decembar

Na Skupštini srpskog naroda, u velikoj dvorani hotela “Holidej in” u Sarajevu usvojena odluka o formiranju Republike Srpske BiH.

1992. GODINA

9. januar

Skupština srpskog naroda u BiH donijela Deklaraciju o proglašenju Republike Srpske.

25. februar

Na zasjedanju Skupštine srpskog naroda prihvaćen izvještaj grupe srpskih pregovarača sa lisabonske konferencije o bivšoj BiH.

28. februar

Skupština Republike Srpske usvojila Ustav Republike Srpske

29. februar

U bivšoj BiH održan referendum, protiv volje srpskog naroda, o nezavisnosti i samostalnosti BiH. SDS pozvao svoje članstvo i srpski narod da ne učestvuju na tom referendumu.

1. mart

Pucnjava na srpske svatove u Sarajevu. Na Baščaršiji ubijen srpski svat Nikola Gardović, otac mladoženje. Time je faktički počeo rat u BiH.

16. mart

“Peta runda” briselskih razgovora o uređenju bivše BiH “preseljava” u Sarajevo. Istog dana hrvatske snage napadale tadašnji Brod.

26. mart

Na sjednici Skupštine srpskog naroda u BiH proglašen Ustav Republike Srpske BiH.

7. april

Vlada Evropske dvanaestorice priznala BiH kao nezavisnu državu. Sukobi nastavljeni u Sarajevu - sedam poginulih, 12 ranjenih. Na sjednici Skupštine u Banjaluci proglašena Republika Srpska.

17. april

Agresijom regularnih hrvatskih trupa na vojnu kasarnu i civile počeli ratni sukobi u Derventi.

3. maj

Napad snaga tzv. Armije BiH na kolonu JNA u Sarajevu, u Dobrovoljačkoj ulici, koja se povlačila prema kasarni u Lukavici, ubijeni vojnici.

9. maj

SAD izrazile protivljenje sporazumu o budućoj podjeli BiH, koji je postignut između lidera nacionalnih partija. Amerika smatrala da je on na štetu Muslimana.

12. maj

Evropska dvanaestorica u Briselu na konferenciji usvojila deklaraciju o bivšoj BiH, u kojoj se JNA i vlasti u Beogradu klasifikuju kao glavni i jedini krivci te vinovnici eskalacije sukoba u BiH.

12. maj

Skupština srpskog naroda u BiH donijela odluku o formiranju Vojske Republike Srpske.

15. maj

Muslimanske snage izvršile napad na kolonu JNA u Tuzli tokom koje je ubijeno 50, a ranjeno 44 vojnika.

20. maj

povučen i poslednji vojnik JNA iz BiH.

25. maj

Združene muslimansko-hrvatske snage napale srpsko selo Bradina u opštini Konjić. Ubijeno nekoliko desetina Srba, a dio kasnijih dana odveden u logore Čelebići i Musala.

14. jun

VRS otpočela je ofanzivu kodnog naziva operacija “Koridor 92” ili “Koridor života” kroz Posavinu nakon što je u Banjaluci, između ostalih, zbog nedostatka kiseonika umrlo 12 tek rođenih beba. Cilj je bio uspostavljanje kopnene veze sa istočnim dijelom Srpske i sa Srbijom, koridor probijen 28. juna

18. decembar

Dejvid Oven, kao izaslanik OUN za zaustavljanje rata, stigao u Sarajevo.

1993. GODINA

7. januar

Pokolj u srpskom selu Kravica na Božić, kada su muslimanske snage tadašnje ARBiH, predvođene Naserom Orićem napale selo koje je branila seoska straža. Žrtve masakra su osim pripadnika straže bili djeca i starci. Najmlađa žrtva imala samo četiri godine, a najstarija je bila nepokretna starica od 89 godina.

16. januar

Muslimanske snage izvršile masakr nad Srbima u selu Skelani.

2. maj

Na Atinskoj konferenciji o bivšoj BiH Radovan Karadžić potpisao Vens-Ovenov plan, pod uslovom da ga prihvati Skupština RS.

5. maj

Skupština Republike Srpske, na zasjedanju u Palama, odbila Vens-Ovenov plan.

16. jun

U Ženevi predstavljen novi mirovni plan, poznatiji pod nazivom Oven-Stoltenbergov plan. Srpska i hrvatska strana prihvatile predložene mape.

11. jul

Vojska Republike Srpske u operaciji “Lukavac 93” oslobodila Trnovo, a u nastavku akcije zauzimanjem dijelova Igmana potpuno zatvorila obruč oko bošnjačkog dijela Sarajeva i Hrasnice.

31. jul

Pod mentorstvom lorda Ovena i Stoltenberga tri zaraćene strane u Ženevi prihvatile ustavni sporazum o savezu Republika BiH, ali je kasnije propao, jer je muslimanska strana odbila da isti potpiše.

6. avgust

Predloženo formiranje muslimansko-hrvatske republike u okviru nove bosanske države.

30. avgust

Završeno trodnevno zasjedanje Narodne skupštine Republike Srpske na Jahorini. Prihvaćen ustavni sporazum o savezu bivše Republike BiH, vojni dokument i mapa teritorijalnog razgraničenja

22. oktobar

U Beogradu su se sastali Slobodan Milošević, Radovan Karadžić i Fikret Abdić. Usvojena je mirovna inicijativa za rješavanje krize u BiH. Abdić i Karadžić su potpisali deklaraciju o trajnom miru između muslimanske i srpske strane.

19. novembar

Radovan Karadžić u Ženevi potpisao zajedničku deklaraciju za poboljšanje uslova za rad humanitarnih organizacija na području bivše BiH .

21. decembar

Otpočeli novi mirovni pregovori u Ženevi.

29. decembar

Nastavak mirovnih pregovora pomjeren na 18. januar 1994. godine zbog sastanka Bila Klintona sa sirijskim predsjednikom.

1994. GODINA

5. Februar

Srpska vojska optužena za napad na pijacu Markale u Sarajevu, tokom kojeg je poginulo oko 70 osoba, a ranjeno 200. VRS povlači teško naoružanje iz Sarajeva.

18. mart

Franjo Tuđman i Alija Izetbegović potpisali sporazum o formiranju muslimansko-hrvatske federacije u BiH. Narodna skupština kasnije tog mjeseca odbila priključenje toj federaciji.

11. april

NATO snage bombarduju srpska sela i položaje oko Goražda.

25. april

Formirana kontakt grupa za rješavanje krize u BiH. Činile je Rusija, SAD, Francuska, Britanija i Njemačka.

5. jul

U Ženevi Kontakt-grupa je predložila podjelu BiH, kojom bi srpskoj strani pripalo 49, a muslimansko-hrvatskoj 51 odsto teritorije.

18. jul

Muslimani i Hrvati prihvatili plan Kontakt-grupe.

28. jul

Narodna skupština potvrđuje deklaraciju iz “ružičaste koverte” i plan Kontakt-grupe se ne može prihvatiti bezuslovno. Na referendumu se 94 odsto građana izjašnjava protiv plana.

4. avgust

Odlukom Savezne Vlade SR Jugoslavije zatvorene granice Jugoslavije prema Republici Srpskoj za sve, osim za hranu, lijekove, odjeću.

30. septembar

Na ministarskom savjetu NATO-a u Sevilji odobreno preduzimanje oštrijih mjera protiv Srba u BiH.

21. novembar

NATO snage uz odobrenje Savjeta bezbjednosti i na zahtjev Jasušija Akašija bombarduju Otoku u RS.

14. decembar

Predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić poziva Džimija Kartera da posreduje u rješavanju krize u BiH.

19. decembar

Karter stigao na Pale.

24. decembar

Stupio na snagu srpsko-muslimanski sporazum o prekidu vatre.

30. decembar

Parlament Srpske prihvatio nastavak mirovnog procesa, a potpisan i sporazum o četvoromjesečnom prekidu neprijateljstva.

1995. GODINE

24. januar

Predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić počeo razgovor sa predstavnicima Kontakt-grupe o nastavku mirovnog procesa.

5. februar

U Minhenu sastanak predstavnika zemalja članica Kontakt- grupe za BiH s ciljem obnavljanja mirovnog procesa.

7. april

Na sjednici Narodne skupštine Republike Srpske usvojen projekat Srpske federacije.

26. april

U Hagu počelo suđenje Dušanu Tadiću.

16. maj

Počela opšta muslimanska ofanziva na Srpsko Sarajevo.

25. maj

Avioni NATO-a napali Jagodinski potok i Ravnu planinu kod Pala.

26. maj

NATO bombardovao šire područje Pala. Srpske snage kao taoce uzele 170 pripadnika međunarodnih snaga.

18. jun

Završeno oslobađanje zarobljenih pripadnika UNPROFOR-a.

11. jul

NATO bombardovao srpske položaje oko Srebrenice, srpska vojska zauzela taj grad.

22. jul

Predsjednik RS Radovan Karadžić donio odluku o proglašenju ratnog stanja na području cijele Republike.

28. jul

Hrvatska vojska zauzela Grahovo i Glamoč.

4. avgusta

Počeo opšti napad Vojske Hrvatske na dijelove Srpske, izvedena operacija “Oluja” i protjerano više od 250.000 Srba.

6. avgust

Narodna skupština RS podržala odluku Radovana Karadžića o uvođenju ratnog stanja i transformaciji Glavnog štaba.

7. avgust

Napad na izbjegličku kolonu na Petrovačkoj cesti.

11. avgust

Radovan Karadžić obustavio predviđene promjene u Vojci RS zbog stalnih napada hrvatske vojske.

30. avgust

NATO snage i snage za brza dejstva otpočele napad na RS bombardovanjem i artiljerijskim napadima.

1. septembra

Komanda NATO-a u Napulju do daljeg suspendovala napade na srpske položaje i objekte u BiH.

5. septembar

Nastavljena agresija NATO-a. Bombardovana Lukavica, Jahorina, Pale.

10. septembar

Armija RBiH zauzima Vozuću i ostala srpska sela u dolini Krivaje. Tom prilikom počinjeni teški zločini na srpskim vojnicima i civilima.

27. septembar

U Napulju usvojen dokument o ustavnom uređenju buduće tvorevine u kojoj će, kao dva punopravna entiteta, koegzistirati Republika Srpska i muslimansko-hrvatska federacija.

5. oktobar

Muslimanska strana prihvatila obustavu vatre.

6. i 7. oktobar

Počeli napadi hrvatske vojske na zapadne dijelove BiH.

10. oktobar

I pored potpisanog primirja , jedinice HVO i muslinske vojske napale Mrkonjić Grad, Sanski Most, Kneževo, Trnovo.

13. oktobar

Banjaluka se nalazi na prvoj liniji fronta.

23. oktobar

Narodna skupština RS usvojila političku platformu za učešće državne delegacije na mirovnim pregovorima o bivšoj BiH 31. oktobra u SAD.

30. oktobar

EU usvojila u Luksemburgu dokument u kojem podržava princip očuvanja BiH kao jedinstvene države sastavljene od dva entiteta.

31. oktobar

Šestočlana delegacija RS i SRJ otputovala u Dejton na pregovore o mirovnom sporazumu.

1. novembar

Počeli pregovori o miru u Dejtonu.

3. novembar

Ponuđeni dokumenti o miru u BiH u Dejtonu.

21. novembar

Delegacije Jugoslavije, Hrvatske i muslimansko-hrvatske federacije u Dejtonu dogovorile da prihvate mirovni sporazum. Dogovor postigli Slobodan Milošević, Franjo Tuđman i Alija Izetbegović.

29. novembar

Oko 40.000 nezadovoljnih građana Srpskog Sarajeva protestovalo zbog dejtonske odluke o tom gradu.

8. decembar

U Londonu počela Međunarodna konferencija o sprovođenju mirovnog sporazuma o BiH. Učestvovale 43 zemlje i deset međunarodnih organizacija.

12. decembar

Održan referendum o devet gradskih opština Srpskog Sarajeva na kojoj su se građani gotovo 100 odsto izjasnili protiv odredbi iz Dejtona, a koje se tiču tog grada.

14. decembar

U Parizu predstavnici tri naroda potpisali sporazum o miru.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.