Kako je homo sapiens dobio bitku i nadživio neandertalca

Rezultati petogodišnje studije, koji će biti otkriveni ove nedjelje, pokazaće da je moderni čovjek hodao planetom mnogo prije nego što se vjerovalo a da su neandertalci izumrli ranije nego što se procijenjivalo.

- Najveći problem u razumijevanju onoga što se desilo kada su moderni ljudi došli u Evropu tiče se upravo datuma našeg dolaska – kaže prof. Kris Strindžer iz Prirodnjačkog muzeja u Londonu. – Nekada se mislilo da smo se pojavili u Evropi prije oko 35.000 godina i da smo koegzistirali sa neandertalcima hiljadama godina poslije toga. Oni su boravili u odvojenim sredinama sve dok nisu izumrli prije 28.000 godina. Tako se vjerovalo – kaže Strindžer.

Drugim riječima, moderni ljudi su izvršili dugo i postepeno preuzimanje teritorije – ovu ideju će stručnjaci najvjerovatnije pobiti na trodnevnoj konferenciji u Britanskom muzeju u Londonu pod nazivom „Kada je Evropa bila prekrivena ledom i pepelom".

- Ranija istraživanja koja su navodila da su neandertalci postojali prije 40.000 godina su bila pogrešna. To je klučni pronalazak o kome ćemo diskutovati na konferenciji – otkriva prof. Strindžer.

Šta je iskorenilo nenadertalce? S obzirom na brzinu kojom su nestali sa lica Zemlje nakon širenja modernih ljudi iz Afrike u Evropu, homo sapiens je igrao ključnu ulogu u njihovom izumiranju. To ne znači da smo ih jurili i ubijali – što je malo vjerovatan scenario s obziroma na mišićnu građu neandertalaca, ali možda smo bili uspješniji u snalaženju i prilagođavanju.

Dvoje naučnika sa Oksfordskog univerziteta uporedili su nedavno lobanje 32 homo sapiensa i 13 neandertalaca i otkrili da su očne duplje neandertalca bile znatno veće. Krupnije oči su bile apdaptacija na duge i tamne evropske noći i zime i zahtjevale su veće oblasti za vizuelno procjesuiranje u lobanji.

Za razliku od njih, moderni ljudi iz sunčane Afrike nisu imali potrebu za tom adaptacijom i razvili su prednji mozak koji je povezan za obrađivanje informacija najvišeg nivoa.

– Neandertalci su najveći dio mozga koristili za vizuelnu i tjelesnu kontrolu, dok je manji dio obavljao funkcije kao što je društveno umrežavanje – kaže naučnik Ajlund Pirs za BBC.

- Mozak neandertalca je bio iste veličine kao i savremenog čovjeka, ali je ovaj prvi imao veće tijelo pa je više moždanih ćelija bilo angažovanu na kontrolisanju tog tijela, a dodatni djelovi korteksa korišćeni su za pojačan vid. To znači da su oni imali manje moždane snage za druge stvari od homo sapiensa - objašnjava prof. Strindžer.

Mala je misterija na koji način su ljudi koristili tu dodatnu moždanu snagu, iako većina naučnika smatra da su održavali složene i široke društvene veze. Na primjer, direktna posljedica bi bila sposobnost da se izražavaju složenim jezikom.

Povezanost različitih klanova bila je znatna prednost u tadašnjoj Evropi koja je ulazila u još jedno ledeno doba. Grupe su se međusobno pomagale. Neandertalci nisu imali tu vrstu podrške. Oni su se kretali u prečniku širokom oko 50 kilometara, dok su savremeni ljudi vršili operacije i do 320 km udaljene od baze.

I kulturni život igrao je sve važniju ulogu. Istraživanje Tanje Smit s Harvarda otkrilo je da je djetinjstvo savremenih ljudi trajalo duže od neandertalskog. Proučavanjem zuba kod djece, ona je otkrila da su zubi neandertalaca rasli brže od zuba savremenog čovjeka. Rast zuba povezan je sa ukupnim razvojem i pokazuje da su neandertalci imali ograničenu mogućnost da uče od roditelja i članova klana.

- Pomakli smo se od primitivnog načina 'živi brzo i umri mlad' do strategije 'živi lagano i umri star' koja je pomogla homo sapiensu da postane jedan od najuspješnjih organizama na planeti – kazala je Smitova.

Neandertalci i homo sapiens koegzistirali su oko 5000 godina

Evropom su nekad vladali neandertalci, ali oni su nestali pojavom savremenog čovjeka. Prema novom istraživanju, homo sapiens se pojavio na Zemlji prije 45.000 godina.
Koristeći datiranje pomoću ugljenika, naučnici su otkrili da prije 39.000 godina neandertalcima nije bilo „ni traga ni glasa" – 10.000 godina ranije nego što se do sada smatralo.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.