ZAPISI IZ ARHIVA: Banjalučki ljekari u Kraljevini Jugoslaviji (1929 - 1941): Ljekar iz Poljske dobrovoljac srpske vojske

Radio je od 1919. kao uredski ljekar u Prozoru, sreski ljekar u Konjicu, Glamoču, Mrkonjić Gradu, Nevesinju, Zenici i Travniku, te kao ljekar Doma narodnog zdravlja u Bihaću (1931 - 1934). Za upravnika tog doma postavljen je novembra 1934.

Početkom Drugog svjetskog rata postavljen je za upravnika novoformiranog Zavoda za suzbijanje endemijskog sifilisa u Banjaluci, na čijem je čelu bio 1941 - 1944. Iz Banjaluke je 1944. upućen na dužnost dekana i redovnog profesora povijesti medicine novoosnovanog Medicinskog fakulteta u Sarajevu.

Mobilisan je od aprila do septembra 1945, a potom ponovo dolazi u Banjaluku, gdje je radio u Kožno-venerološkoj ambulanti. U Tuzli je 1946 - 1958. bio šef Sanitarno-epidemiološke stanice.

Bavio se prikupljanjem i izučavanjem narodnih ljekaruša, starih turskih i arapskih medicinskih rukopisa.

Umro je u Zagrebu 1958. Odlikovan je 2014, posthumno, medaljom Pravednika među narodima za spasavanje Jevreja za vrijeme NDH.

Boleslav Petrovič Splavski, rođen 1890. u Kališu u Poljskoj, završio je studije medicine 1913. u Ženevi.

Učestvovao je kao dobrovoljac srpske vojske u Drugom balkanskom i Prvom svjetskom ratu. Bio je kontraktualni vojni i privatni ljekar, a u vojnom sanitetu obavljao je funkcije upravnika Karlovačke (1923 - 1928) i Zetske vojne bolnice (1928 - 1930), referenta saniteta Zetske divizijske oblasti i upravnika Zetske vojne bolnice (1930 - 1935), referenta saniteta Bosanske divizijske oblasti (1935 - 1936, upravnika Dravske vojne bolnice (1936 - 1937), v.d. upravnika Vojne bolnice I armijske oblasti (1937 - 1938) i referenta saniteta Vrbaske divizijske oblasti (1938 - 1941). U Banjaluci je 1938. otvorio privatnu ordinaciju.

U njemačkom zarobljeništvu je bio od aprila do septembra 1941. Potom je od septembra 1941. do aprila 1944. bio upravnik Vojne (domobranske) bolnice u Banjaluci u činu pukovnika. Bio je u Jugoslovenskoj armiji od avgusta 1944. do aprila 1946.

Poslije oslobođenja je radio u Sarajevu.

Vida Stefanović, rođena 1909. u Leskovcu, završila je studije medicine 1935.

Radila je u Udruženoj zdravstvenoj opštini Svodna (1937) i Udruženoj zdravstvenoj opštini Piskavica (1937 - 1941). Za vrijeme Drugog svjetskog rata kao Jevrejka nije vršila ljekarsku praksu. Bila je vojni ljekar Jugoslovenske armije u Čačku (1944 - 1945), a volontirala je od decembra 1944. do avgusta 1945. u Narodnoj ambulanti u Čačku. Potom je bila ugovorni ljekar Zemaljskog zavoda za socijalno osiguranje radnika i namještenika u Čačku.

Pero Stjepanović, rođen u Tobutu kod Lopara 1888, završio je studije medicine 1917. u Pragu.

U Tuzli je poslije proglašenja aneksije BiH postao član organizacije Srba gimnazijalaca pod nazivom "Knjižica", a 1909 - 1910. i njen predsjednik. Za vrijeme balkanskih ratova radio je u bolnicama u Srbiji kao ljekar dobrovoljac u misiji češkog Crvenog krsta. Pritvaran je 1914. i 1915. u Sarajevu pod optužbom za veleizdaju.

Stažirao je u Sarajevu u Državnoj bolnici, radio kao ljekar u Gacku, Prnjavoru, Bijeljini, Brčkom, Prozoru i Banjaluci (1932 - 1937). Nakon toga bio je ljekar i šef Socijalno-medicinskog odjeljenja u banjalučkom Higijenskom zavodu (1937 - 1940), v.d. direktora (1940) i viši zdravstveni savjetnik (1940 - 1941). Jedan je od osnivača trezvenjačkog pokreta u Bosanskoj Krajini.

U Drugom svjetskom ratu radio je u Higijenskom zavodu do 31. decembra 1943. Nakon napada partizana na Banjaluku 1. januara 1944. odlazi na oslobođenu teritoriju. Prilikom desanta na Drvar zarobili su ga Nijemci i sproveli u Banjaluku, gdje je nakon ponovnog partizanskog napada na grad 18. septembra 1944. oslobođen i ponovo se priključuje NOP-u.

Poslije oslobođenja je bio upravnik banjalučkog Higijenskog zavoda, a potom glavni ljekar u filijali Državnog zavoda za socijalno osiguranje radnika i namještenika u Banjaluci. Umro je u Banjaluci 1951.

Vojislav Stokić, specijalista za unutrašnje bolesti i sanitetski major, rođen 1898. u Rabrovu, Okrug požarevački, završio je studije medicine u Gracu.

Kao ljekar je službovao u Unutrašnjem odjeljenju Vrbaske stalne vojne bolnice (1927 - 1930) i 33. pješadijskom puku u Banjaluci (1930 - 1931), a potom u 9. pješadijskom puku, Telegrafskom puku, Garnizonu i Puku za vezu u Požarevcu, na II i III internoj klinici u Beogradu, te kao v. d. šefa Unutrašnjeg odjeljenja Kosovske stalne vojne bolnice u Kosovskoj Mitrovici.

U Drugom svjetskom ratu bio je ljekar u Smederevu. Od oktobra 1944. do juna 1946. bio je šef Unutrašnjeg odjeljenja Vojne bolnice u Kosovskoj Mitrovici.

PRIREDILI: Mr Bojan Stojnić, direktor, Verica M. Stošić, pomoćnik direktora Arhiva Republike Srpske

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.