Samo u tom danu rat je prestao, a onda od sutra sve ponovo: "Dan čuda"
Prvi svjetski rat počeo je u avgustu 1914. godine. Bez obzira na to, pet mjeseci kasnije, 25. decembra, širom Zapadnog fronta čulo se pjevanje božićnih pjesama.
Zvuči nevjerovatno, ali tog dana obije zaraćene strane su odložile oružje i privremeno proglasile primirje. Bilo je kratkotrajno, ali duboko i iskreno, i pokazalo je da se čovječnost može pronaći i u najmračnijim vremenima.
Zamislite samo tu scenu - 1914. godina, rat tek što je počeo… vojnici još na suparnike sa druge strane rova ne gledaju kao na zaklete neprijatelje već prije kao kolege, sapatnike koji su se našli u istoj situaciji kao i oni.
Linija koja je razdvajala zaraćene strane u Francuskoj bila je toliko blizu da su jedni druge mogli dobro i da čuju i da vide - promrzle, umorne i neispavane. Dani su i jednima i drugima proticali isto - boriti se preko cijelog dana, jesti uveče, u sumrak obilaziti "ničiju zemlju" i kupiti mrtve i ranjene, nakon toga spavati. Možda sanjati…
A onda sutra sve ponovo…
Izvještaji iz iz tih prvih dana rata kažu da su vojnici sa obije strane imali običaj da noću glasno pjevaju i igraju karte. Ovo je značilo da je pred spavanje na frontu bila prilična galama, a nije bila rijetkost ni da se iz jednog rova pjesma prenese u drugi ili da se razmijeni pokoja šala ili stih.
Nijemci i Francuzi nisu međusobno mnogo komunicirali, ali je prisustvo britanskih trupa olakšalo razgovor. Nijemci su znali malo engleskog jezika, a slično je bilo i sa Francuzima. Tokom časova primirja nije bilo neobično ni da se razmijenjuju novine, cigarete, pa čak i romani jer prvi mjeseci rata na Zapadnom frontu nisu bili naročito oštri.
Božićno čudo
Kada se prvi Božić u zaraćenoj Evropi približio, mnoga društva i crkvene organizacije apelovale su da se za praznike proglasi zvanično primirje. Obije strane su ideju odbile, ali je rat duž Zapadnog fronta ipak tih dana nekako samoinicijativno prestao.
Njemački i britanski vojnici su izašli iz rovova da razmijene praznične čestitke i razgovaraju. Ono što je ostalih dana važilo samo za nekoliko večernjih časova, tog 25. decembra 1914. godine postalo je cijelodnevni praznik za sve. Božić 1914. godine tako je zauvijek ostao upisan u istoriji ratovanja jednostavno kao "dan čuda".
Ničija zemlja postala je mjesto okupljanja, razmjene suvenira, hrane, zajedničkih božićnih misa… čak i jedne fudbalske utakmice! Pjevalo se i šalilo do duboko u noć, piše Istorijski zabavnik.
O ovome svjedoče pisma vojnika upućena najmilijima koja opisuju ovo malo "božićno čudo". U jednom od njih, od Škota koji je ratovao nedaleko od belgijskog grada Ipra, svijet je saznao da je nasred ničije zemlje bila postavljena čak i mala božićna jelka!
Primirje je bilo kratkotrajno i trajalo je manje od nedjelje. Do trenutka kada su tadašnji mediji i javnost saznali za njega, na Zapadnom frontu već se uveliko ponovo pucalo, a ništa slično više se nikada nije ponovilo!
Praznik za pamćenje
Komande obije zaraćene strane izdale su stroge naredbe koje su zabranjivale bratimljenje sa neprijateljskim vojnicima. Rat je postajao sve teži zbog katastrofalnih gubitaka ljudskih života tokom bitaka na Somi i kod Verdena i uvođenja u upotrebu hemijskog oružja.
Prvi svjetski rat potrajao je naredne četiri godine odnoseći milione života vojnika i civila i potpuno uništavajući čitave države. Po razornim efektima nadmašio ga je samo Drugi svjetski rat.
Ipak, na jedan kratak trenutak na Božić 1914. godine, ljudskost je odnijela pobjedu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
