Peti oktobar 23 godine kasnije - dan koji je promijenio Srbiju
BEOGRAD - Prije 23 godine, 5. oktobra 2000. u Beogradu su se dogodila masovna okupljanja pristalica tadašnje Demokratske opozicije Srbije što je dovelo do povlačenje sa vlasti dotadašnjeg predsjednika SRJ Slobodana Miloševića i krupnih političkih promjena.
Protest u centru Beograda, ispred zgrade Savezne skupštine, organizovan je pošto je Savezna izborna komisija osporila pobjedu kandidata Demokratske opozicije Srbije (DOS) Vojislava Koštunice na izborima za predsjednika SRJ, održanim 24. septembra 2000.
Masovnim demonstracija je prethodio generalni štrajk na koji su pozvali prvaci tadašnjeg DOS-a.
Savezna izborna komisija je saopštila da je kandidat DOS osvojio 49 odsto glasova i najavila novi krug glasanja.
Predstavnici DOS-a tvrdili su da je Koštunica osvojio 52,54 odsto glasova, i odbijali su održavanja drugog kruga izbora.
Procjene o broju učesnika protesta u centru Beograda razlikuju se, ali riječ je vjerovatno o najmasovnijim okupljanjima ikada protiv vlasti Slobodana Miloševića.
Masovnost je bila neposredno izazvana širokim uvjerenjem da se dogodila izborna manipulacija, kao i masovnim nezadovoljstvom nagomilanim tokom devedesetih.
U Beograd su se tada slile desetine hiljada građana iz unutrašnjosti, uglavnom u organizaciji DOS. Kolone autobusa i drugih vozila kretale su se iz raznih krajeva Srbije put Beograda.
Policijske snage su izvjesno vrijeme pokušavale da zaustave kolone na lokalnim i regionalnim pravcima kao i na prilazima Beogradu. Utisak je dobrim dijelom bio da policija djeluje bezvoljno, rutinski.
Pojedini demonstranti upali su u zdanje Savezne skupštine koju su obezbjeđivale malobrojne policijske snage. Zauzeta je, takođe, policijska stanica u Ulici majke Jevrosime. Dogodio se upad u obližnju zgradu RTS-s u Takovskoj. Kao u Skupštini i u RTS-u demoliran je dio prostora i izazvan požar.
Slobodan Milošević je sutradan priznao izborni poraz. Poslije susreta sa Vojislavom Koštunicom, predsjedničkim kandidatom DOS, 6. oktobra oko 22.00 časa preko jedne beogradske privatne televizije obratio se javnosti i objavio povlačenje.
Milošević je tada čestitao pobjedu protivniku, a za sebe je najavio da će se nadalje posvetiti porodici.
Uprkos datim garancijama, Milošević je 1. aprila naredne godine uhapšen, da bi u junu bio izručen Haškom tribunalu, gdje je umro tokom suđenja, marta 2006. godine.
Vojislav Koštunica je 7. oktobra 2000. položio zakletvu pred poslanicima Savezne skupštine.
Prema zvaničnim podacima, Koštunica je na izborima septembra 2000. godine, dobio 2.470.304, odnosno 50,24 odsto glasova, a Milošević 1.826.799, ili 37,15 odsto glasova.
Petooktobarski protest je imao i žrtve - aktivistkinja Demokratske stranke Srbije (DSS) Jasmina Jovanović poginula je kada je pala pod bager, a učesnik protesta Momčilo Stakić preminuo je od srčanog udara. Više desetina lica je povrijeđeno -građana demonstranata i pripadnika policije.
Prvaci široke koalicije stranaka koje su sačinjavale tadašnji DOS, 23 godine kasnije nalaze se na različitim pa i oprečnim stranama, kad je političko opredjeljenje u pitanju.
Ključne ličnosti tih događaja nisu više prisutne. Zoran Đinđić i Slobodan Milošević nisu među živima. Vojislav Koštunica se povukao iz aktivne politike.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
