Književnost srpskih autora u Francuskoj živi uz pomoć malih izdavačkih kuća: Nova epoha pisaca traži mlade prevodioce
BANjALUKA - Šekspir je jednom rekao da je “poezija ona muzika koju svaki čovek nosi u sebi”, a u Srbiji se ispostavilo da to čini većina mladih pisaca. Budući da se poezija u Francuskoj objavljuje vrlo malo, mogućnost da će se mladi pisci pojaviti u toj zemlji u ovom trenutku je veoma komplikovana.
Zaključili su to prevodioci i izdavači Živko Vlahović i Nađa Parandilović o književnosti i teškoćama prevođenja i dodali da problem ne dolazi toliko iz Srbije koliko iz Francuske, gdje se pjesnička kultura postepeno guši. Oni su nedavno gostovali na Filološkom fakultetu u Banjaluci, gdje su studentima održali predavanje “Uvod u traduktologiju s primjerom prevođenja iz djela Aleksandra Gatalice”.
Međutim, naveli su da bi situacija u narednoj godini mogla da se promijeni objavljivanjem zbirki pjesama Vladane Perlić, Stefana Kostadinovića, Aleksandre Batinić, Radmile Petrović i zbornika “Nova BHCS poezija” u izdanju francuske izdavačke kuće “Slavitude”.
Prevodilac i izdavač iz Pariza Živko Vlahović istakao je za “Glas Srpske” da je zlatno doba srpske književnosti u Francuskoj trajalo do 2011. godine, do smrti Vladimira Dimitrijevića, koji je tamo osnovao izdavačku kuću “L'Âge d'Homme”.
- Oni su objavili kolekciju “Slovenski klasici”, zahvaljujući kojoj više ne svodimo rusku književnost na Dostojevskog, Tolstoja ili Gorkog na francuskom govornom području. Ona je omogućila da čitaoci otkriju i srpske autore Ivu Andrića, Miloša Crnjanskog, Dobricu Ćosića, te Dušana Kovačevića - rekao je Vlahović.
Istakao je da je, nažalost, to vrijeme prošlo, te da je danas interesovanje srpskih čitalaca i izdavača veće nego u obrnutom smjeru, te da je samim tim i uloga prevodilaca drugačija.
- Prevodilac sa srpskog na francuski je samostalniji i njegova uloga nije samo u prevodu rukopisa. Prvo mora da stupi u kontakt sa autorom kojeg želi da prevede ili sa izdavačem, pa da napravi dosije sačinjen od biografije pisca, sažetka knjige koju prevodi, njenu analizu i odlomak prevoda. Zatim dosije šalje francuskim izdavačima. Neki prihvataju, drugi odbijaju, ali mnogi koji prihvate podnesu zahtev za subvenciju Ministarstva kulture i informisanja Srbije i prevodilac još jednom interveniše u sastavu kandidature - objasnio je Vlahović.
Naglasio je da je, budući da je taj posao zahtjevan i slabo plaćen, prevodioci su sve rjeđi.
- Najpoznatiji i još uvijek aktivni su Gojko Lukić, Harita Vajbrends i Maria Bejanovska, ali profesiji nedostaju mladi prevodioci. Ovaj nedostatak je razlog zašto u Srbiji nalazimo pisce koji još nisu objavljeni u Francuskoj, poput Muharema Bazdulja, Dejana Tiaga Stankovića, Igora Marojevića ili Jelene Lengold - kazao je Vlahović.
Istakao je da postoji niz izdavačkih kuća koje objavljuju srpsku književnost u Francuskoj, ali, kako su to uglavnom mali izdavači, oni u Srbiji nisu poznati. Kako je kazao, neki od njih su “Viviane Hamy”, “Non Lieu”, “Agullo” i “Belleville”.
- Među najvećim francuskim izdavačima je “Actes Sud”, koji je izdao knjigu “Komo” Srđana Valjarevića i koji će uskoro izdati delo “Uhvati zeca” Lane Bastašić. Tu su i izdavačke kuće “Gaia”, koja je objavila dela Radoslava Petkovića i Dragana Velikića i “Noir sur Blanc”, koja je izdala knjige Gorana Petrovića, Svetislava Basare i Vladana Matijevića. Primećujemo nedostatak mladih srpskih pisaca objavljenih u Francuskoj, a da bismo razumeli ovaj problem, moramo se fokusirati na uredničku i književnu situaciju u Srbiji - zaključio je Vlahović.
Prevodilac i izdavač iz Beograda Nađa Parandilović za “Glas Srpske” je istakla da je politika pojedinih izdavačkih kuća, kao i pojava mladih izdavača jedan od značajnih faktora koji su uticali na razvoj pjesničke scene u Srbiji.
- Među izdavačkim kućama koje su popularizovale savremenu poeziju kod nas svakako se izdvaja “LOM” i njegova izdanja Bukovskog, što je izazvalo ogromno interesovanje kod čitalaca. Na ovaj način poezija je izvučena iz “elitističkih”, uštogljenih okvira i približena senzibilitetu savremenog čitaoca - kazala je Parandilovićeva i dodala da je pojava i pristupačnost mladih izdavačkih kuća i njihova usmjerenost na promovisanje izdanja putem interneta i društvenih mreža dodatno približila i popularizovala pjesnički žanr.
“Hazarski rečnik”
Vlahović i Parandilović su istakli da je Milivoj Srebro u prijemnoj studiji o “Hazarskom rečniku” opisao situaciju srpske književnosti u Francuskoj rekavši da je i tamo doživjela trenutak slave. U studiji je naveo da su francuski kritičari pohvalili nekoliko Andrićevih knjiga, Selimovića, Tišmu i Crnjanskog, te Branimira Šćepanovića. Međutim, naveli su da je Srebro istakao da nikada djelo prevedeno sa srpskog na francuski nije u Francuskoj naišlo na prijem koji je mogao da se poredi sa onim koji je imao “Hazarski rečnik” Milorada Pavića.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
