Knjiga Petra Kunića o “državnosti”

Profesor Kunić ovom knjigom pokazuje se kao Platon knjigom “Država”. Istovremeno se pokazao kao naš savremeni pisac, postali političar i borac za državu Nikola Koljević knjigom “Od Platona do Dejtona”, koja predstavlja i početak i završetak istorijske i tadašnje borbe srpskog državotvornog naroda za Republiku Srpsku u BiH.

I kao što su knjige Platonova “Država” i Koljevićeva “Od Platona do Dejtona” pune priča o državi i državnosti, tako je i Kunićeva priča o “državnosti” vječna priča o njenoj prošlosti i budućnosti. U toj knjizi Petra Kunića mogla bi da bude prva rečenica o Platonovoj “Državi” koju je izgovorio poznati svjetski pisac Salej “da državom ne treba da upravljaju najbogatiji, najčastoljubiviji ili najlukaviji, već najmudriji”.

Tom istorijskom porukom je profesor Kunić, kao i njegov veliki sunarodnik Nikola Tesla svojim djelom, protkao srpsku vjekovnu borbu za državnost na više stotina strana svoje knjige. Isto tako, kao što starohelenski svijet nije mogao ostaviti ljepše i monumentalnije od svoje mudrosti nego što je Platonova filozofija uopšte, koji je Sokratov učenik, Aristotelov učitelj i osnivač najstarije akademije, ili što je Srbima za svoje vrijeme bila Koljevićeva knjiga “Od Platona do Dejtona”, čiji je rezultat Republika Srpska, tako je knjiga profesora Kunića “Borba za državnost srpskog naroda u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini” svojim rezultatom ne samo srpska prošlost već i budućnost. U njoj je nekoliko stotina slušalaca koji su prisustvovali njenom predstavljanju u tišini i razmišljanju vidjelo Salijevu rečenicu o Platonovoj “Državi”.

Slučaj

Slučaj je htio da sam recenzirao i predstavio javnosti i Koljevićevu i Kunićevu knjigu. Slučaj je htio da je danas u predstavljanju Kunićeve knjige bio mladi i daroviti pravnik sa Pravnog fakulteta Bojan Vlaški, koji je bio i recenzent ove knjige. I on se danas, kao i ja nekada, susreo sa pričom o Koljevićevom filozofskom i političkom rezultatu, a na koje mu je javnost i tada i danas reagovala podijeljeno, napadački i odbranaški. Knjiga Petra Kunića se ovih dana susreće sa uvijek aktuelnim pitanjem o Dejtonskom sporazumu, koje se pretvorilo u pravu bitku pod nebom odlučnog stvaraoca Dejtonskog sporazuma.

I kao što je prije više decenija poznati novinar i pisac Branko Žujović svojom knjigom “U potrazi za državom”, tako su danas Petar Kunić knjigom, naučnom obradom “Borba za državnost srpskog naroda u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini” tragao preko “državnosti za stvaranje i čuvanje države”. Svoju naučnu potragu za državnošću profesor Kunić je i rođenjem i školovanjem položio, na osnovu austrougarske dokumentacije o ovom pitanju. Osnovna podloga bio mu je Opštinski zakon od 1849. godine, u kojem je vidio zlatno načelo: “Slobodna opština je temelj slobodne države”. To istorijsko načelo bilo je uvijek u istorijskoj borbi za državnost i državu.

Kao i ranije, i u naše vrijeme pitanje državnosti i države teklo je preko opština od devedesetih godina i kod Srba u Hrvatskoj i u Bosni i Hercegovini, a decenijama leži nekadašnji centar Srbije Kosovo i Metohija u borbi za zajednicu srpskih opština.

Profesor Kunić je svojim sakupljenim podacima o Dejtonu, o izmišljenom duhu Dejtona ili Dejtonu dva išao u svojoj priči “Borba za državnost srpskog naroda u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini” tragom francuske Ilirije s početka XIX vijeka i ponovnom uređenju Austrije na samoupravi opština iz 1861. godine. To je za Srbe u Hrvatskoj u dijelu Vojne krajine postalo načelo za državnost i zvijezda vodilja, koju je osvjetljavala oslobođena Srbija od početka XIX vijeka.

Jedinstvenu borbu Srba u Hrvatskoj i Srba u Bosni i Hercegovini profesor Kunić je položio i na rezultate ukinute Vojne krajine i austrougarsku okupaciju Bosne i Hercegovine na osnovu odluka Berlinskog kongresa. Kunić kaže da je Austrougarska i jednim i drugim nasilnim aktom sprečavala stvaranje srpske države na prostoru poražene turske vlasti.

Razbijenu krunu te austrougarske borbe, potpomognute nasilnom Njemačkom, profesor Kunić je vidio u njihovom napadu na Srbiju i Crnu Goru i početku Prvog svjetskog rata 1914, ali i njihovom porazu na Solunskom frontu 1918. godine.

Pobjeda i oslobođenje Srbije i njeno nastojanje na ujedinjenju Srba dovelo je kod Slovenaca i Hrvata do okretanja prema Srbiji usljed straha da ne ostanu u bivšoj državi i usljed mogućnosti prelaska Italije preko Jadrana u Dalmaciju i Istru. Taj strah pojačan je aktivnošću Bosne i Hercegovine na ujedinjenju sa Srbijom. Sa tim strahom dolazili su Slovenci i Hrvati u Beograd i prihvatili akt o stvaranju države Srba, Hrvata i Slovenaca. Ovaj korak i postignutu državnost i državu Slovenaca i Hrvata, profesor Kunić ocjenjuje bez uvijanja neiskrenim u želji za zajedničku državu sa Srbijom. U opštem političkom nezadovoljstvu, i sa stvorenom državom Srba, Hrvata i Slovenaca i sa njenim preimenovanjem u Jugoslaviju podijeljenu na banovine, nezadovoljni Hrvati su ušli pod kapu fašizma i nacizma i komunizma na čelu sa boljševizmom. Hrvatske ustaše i teroristi su sa neprijateljskim Bugarima ubili Srbina, kralja Aleksandra i produžili su državnu krizu. Hrvate predvodi pohrvaćeni Slovenac Vlatko Maček, koji je preko banovina okupio sve protivnike jedinstvene države. Jugoslovenski komunisti, koji su se organizovali protiv režima na sastancima i dogovorima u Beču, Drezdenu i u centru Kominterne Moskvi, pružili su snažnu podršku, u dolasku za rukovodioca komunista, Josipu Brozu Titu.

Srpsko državno rukovodstvo angažovalo se za očuvanje države pa i preko Njemačke, s kojom je 25. marta 1941. potpisalo u Beču Trojni pakt. Njegovu suštinu je, prema profesoru Kuniću, ocijenio tadašnji jugoslovenski ambasador u Berlinu Ivo Andrić, riječima: “Ničeg se nismo odrekli, a sve smo sačuvali”. Taj pakt su već 27. marta iste 1941. oborili Englezi sa novom vladom na čijem je čelu bio Dušan Simović, uz koju su bili ratoborni komunisti. Na sve to je Hitler odgovorio ratom sa bezobzirnim bombardovanjem i razbijanjem zemlje u interesu svom i svojih saveznika Italije, Mađarske, ali i Bugarske.

Dvostruka igra

U otporu Jugoslovena podijeljenih na Jugoslovensku vojsku u otadžbini, četnike pod vođstvom generala Draže Mihailovića koji se nije predao osvajačima, i na partizane pod komandom Josipa Broza Tita, profesor Kunić je vidio dvostruku igru Britanaca i jednostruku naklonost Sovjetskog Saveza i Staljina Titu i partizanima, koji su se od početka rata zalagali za vojnu pobjedu nad četnicima i za stvaranje nove “partizanske vlasti i države” u čijim uslovima su bili Srbi pod vođstvom komunista. Tu njihovu politiku i prolijevanje njihove krvi u borbama sa njemačkim vojnim snagama, sprovodio je partizanski komandant preko novih organa vlasti u Bosni i ZAVNOBiH-a, u Hrvatskoj ZAVNOH-a i u cijeloj zemlji AVNOJ-a. Njihovi rezultati bili su odluke o stvaranju više državnih jedinica na temelju federalne države.

Na ovoj osnovi, kaže profesor Kunić, Hrvatska je ZAVNOH-om dobila Srpski klub koji je na komunističkoj osnovi uređivala Hrvatsku, ali i Jugoslaviju. Na osnovu odluka ZAVNOBiH-a, Srbi komunisti su uređivali Bosnu i Hercegovinu. Istovremeno je profesor Kunić vidio ratnu i poratnu budućnost nove jugoslovenske države na politici ratnih saveznika i pobjednika. Pri tome su oni žrtvovali svoje stare ratne saveznike Srbe i njihovu stvorenu državu Kraljevinu SHS, odnosno Kraljevinu Jugoslaviju i vladajuću državotvornu dinastiju Karađorđevića, odnosno njihove predstavnike kralja Petra, kao i prestolonasljednika Aleksandra, koji je bio poslije kneza Lazara državnik nad državnicima, u neprijateljskom atentatu izgubio glavu, što je odredilo i sudbinu nestanka njegove države Kraljevine Jugoslavije.

Uklanjanje

Tito i njegovi komunisti poslije dolaska na vlast u Beogradu, kaže profesor Kunić, nisu nastavili borbu za državnost i državu njenih stvaralaca Karađorđevića, već separatista i razbijača Jugoslavije. U komunističkoj državi Tito je bio njen predsjednik i vrhovni komandant uz snažno podupiranje Slovenca Edvarda Kardelja. U borbi protiv Srba i komunista Tito uklanja jednog po jednog Srbina komunistu. Sa uklanjanjem prvog srpskog komuniste i državnika Aleksandra Rankovića, razbijači države preko optužbi za liberalizam sklanjaju niz uglednika i dovode na čelna mjesta svoje kreature. Na osnovu toga profesor Kunić takvu državu zasniva na riječima Edvarda Kardelja, koji je govorio da “Jugoslavija nije bila klasična federacija ni konfederacija, već interesna zajednica, koju je on tako definisao još 1939. godine”.

Opisujući probleme socijalističke i komunističke države, profesor Kunić navodi ciljeve posljednjeg Ustava za kojeg je Tito govorio svom najvećem prijatelju i doušniku Stevi Krajačiću: “Ja sam Kardelju dao zadatak da Ustav SFRJ bude tako napravljen da Hrvatska može da se izdvoji iz Jugoslavije, da se njegovoj formuli, pravo naroda na samoopredjeljenje zamijeni pravom republika na otcjepljenje”.

Knjiga profesora Petra Kunića, pogotovo njegove uvodne i zaključne riječi na njenom predstavljanju, govori da su navedene Titove riječi i njegov životni kraj 1980. otvorili put raspadu države Jugoslavije. On ocjenjuje da je to ubrzalo nestanak komunizma u Istočnoj Evropi i da je to dovelo do nacionalističkih vlasti u republikama i pokrajinama, osim u Srbiji. Te razbijajuće vlasti u Sloveniji, Hrvatskoj i u Bosni i Hercegovini dovele su do razbijanja Srba po Hrvatskoj, a muslimani i Hrvati i u Bosni i Hercegovini. To je dovelo do otpora Srba u obje ove republike, ali i do njihovog građanskog rata sa Srbima, opet zahvaljujući podršci nekih velikih sila, prvenstveno priznanjem republičkih samostalnosti.

U tim građanskim ratovima Srbi u Hrvatskoj i u Bosni i Hercegovini stvorili su Republiku Srpsku Krajinu u Hrvatskoj i Republiku Srpsku u Bosni i Hercegovini. Dok su nemoćnim i razvučenim Srbima u Hrvatskoj, Zapad i hrvatska vojska uništili Republiku Srpsku Krajinu i protjerali Srbe sa rodnih ognjišta, dotle su Srbima u Republici Srpskoj, na osnovu vojničkih rezultata i jedinstvene teritorije te iste sile na čelu sa SAD priznale u Dejtonu Republiku Srpsku u zajednici sa Muslimansko-hrvatskom federacijom u Bosni i Hercegovini.

Svoju knjigu profesor Petar Kunić je završio naučnim zaključkom, da u svim srpskim otporima i u borbi za državnost i za uređenje stvorene države nije bilo isključivosti u odnosu na druge narode. Srbi su na osnovu svoga kulturnog razvoja kroz vijekove uvijek poštovali međunarodnu zajednicu kao skup organizovanih i svjesnih naroda i nacija. Nametnuti Dejtonski sporazum Srbi su prihvatili sa ubjeđenjem da su uradili dobar državni posao za opstanak svoga naroda i svoje Republike Srpske, sa njenom slobodom i slobodnom otadžbinom.

Svoje riječi o knjizi Petra Kunića završio bih sa profesionalnom konstatacijom da je Srbija za državnost svoga okolnog srpskog i drugih naroda od svoga oslobođenja dala više zlatnih dukata nego što je visoka i široka beogradska palata “Albanija”. Arhiv Ministarstva spoljnih poslova čuva liste o plaćanju crkava, sveštenika, srpskih škola od Beča, preko Trsta, Zadra, Šibenika, Splita, Dubrovnika, Boke, Cetinja, Skadra, zatim Makedonije sve do Soluna pa Halke i Carigrada, a posebno Bogoslovija u Prizrenu i u Banjaluci. Plaćala je i narodne predstavnike pokreta u Bosni i Hercegovini, članove Hrvatsko-srpske koalicije u Hrvatskoj i njenoj vlasti, sve do stvaranja jedinstvene države. Istu ulogu Srbija čini i danas, posebno na Kosovu i Metohiji, kruni svoga cijelog naroda.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.