Albanci se tek u tursko doba pojavljuju na Kosmetu
Beograd - Jezička ispitivanja srpskih dijalekata sa Kosova i Metohije pokazuju da u vrijeme seobe Srba pred Turcima nije bilo Albanaca na tom prostoru, i da se oni pojavljuju na Kosmetu tek u tursko doba, rekla je viši naučni saradnik Instituta za srpski jezik Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU) Rada Stijović, a javile su agencije.
Stijovićeva je objasnila da sa Kosova i Metohije potiču dva srpska dijalekta: kosovsko-resavski i prizrensko-južnomoravski, koji su se usljed migracija Srba proširili na sjeveroistok do Đerdapa, odnosno dolinom Južne Morave do Stalaća.
Rezultati istraživanja jezika pokazali su da u govoru iseljenika pred Turcima nema uticaja albanskog jezika, odnosno da u vrijeme seobe nije bilo Albanaca u krajevima odakle su Srbi pošli.
- Poznato je, naime, da u govorima ova dva dijalekta na Kosovu, a naročitu u Metohiji, ima tragova albanskog uticaja. Ovoga nema u govoru iseljenika iz tih krajeva u drugim delovima Srbije, što svedoči da tih pojava nije bilo u njihovim zavičajima u doba seobe. Iz toga sledi da je albanski jezički uticaj relativno skorašnji, kao i prisustvo Albanaca u tim krajevima - rekla je Stijovićeva na skupu povodom 100 godina Prvog balkanskog rata u SANU.
Ona je objasnila da su samo sticajem okolnosti neka jezička istraživanja najbolje urađena na prostoru Kosova i Metohije.
Naime, lingvisti Pavle Ivić i Svetozar Stijović su onomastička istraživanja (proučavanje imena ljudi i mjesta), koja su organizovana 1974. godine u Srbiji, otpočeli upravo sa Kosova i Metohije.
- Prikupljeni onomastički materijal daje nam uvid u etno-jezičke i istorijske prilike ovog područja. On pouzdano svedoči o kontinuitetu srpskog življa na ovim prostorima - rekla je Stijovićeva.
Kao primjer ona je navela planinski predio na izlazu iz Peći, koji se zove Rugovo, a dobio je ime po starom slovenskom nazivu Rug ili rugovo.
- Preko dve trećine livada, pašnjaka, polja, izvora i danas nosi slovenske nazive, mada tu već tri veka nema Srba. Njih su postepeno potisli Šiptari preuzimajući nazive lokaliteta. Da su Šiptari došli na praznu zemlju, svakako je ne bi imenovali srpskim imenima - objasnila je Stijovićeva.
Ona je navela da se Albanci na Kosovu i Metohiji javljaju tek u tursko doba, i to najprije oko Đakovice i Prizrena, a da o tome svjedoče imena, prije svega ljudi, zabilježena u Hristovuljama i turskim poreskim knjigama - tefterima.
- Polazeći od tih dokumenata do podataka o demografskim promenama na ovim prostorima, dolazi se do zaključka da se tokom 15. i 16. veka Albanci postepeno šire popunjavajući teritoriju - navela je Stijovićeva.
Kao ilustracija intenziteta širenja služe i podaci iz turskog popisa iz 1485. godine, prema kojem je u pećkoj nahiji bilo 4.910 srpskih kuća i 164 albanske, u vučitrnskoj nahiji 287 srpskih i pet albanskih, u prištinskoj 91 srpska i nijedna albanska kuća.
- Do intenzivnijeg prodora Albanaca u ove krajeve došlo je tek kada su oni masovno počeli da prelaze u islam, bivajući tako privilegovani, i kada su Srbi krenuli u seobe - zaključila je Stijovićeva.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
