Nevenka Savić, direktor Direkcije za evropske integracije BiH: Nema suštinskog pomaka u integraciji BiH u EU

Rekla je to u intervjuu "Glasu Srpske" direktor Direkcije za evropske integracije (DEI) BiH Nevenka Savić.

- Velika je šteta što BiH još nije realizovala zadatke koji bi joj omogućili da koristi IPA novac u sektoru poljoprivrede - rekla je Savićeva.

* GLAS: Gdje je BiH na putu ka Evropskoj uniji (EU)? Da li se presporo rješavaju zadaci i šta bi nove vlasti, čije se formiranje očekuje u BiH, trebalo prioritetno da urade što se tiče kretanja BiH ka EU?

SAVIĆ: Vidljivo je, a to potvrđuju i godišnji izvještaji Evropske komisije o napretku, da u BiH već dugo izostaje suštinski pomak o pogledu integrisanja u EU. Nakon što je Albanija ove godine dobila kandidatski status, BiH je i formalno, jedina u regionu zapadnog Balkana koja još nije u fazi u kojoj su ostale države. Prema zaključcima Savjeta EU iz aprila ove godine, koji su na svojevrstan način sadržani i u posljednjem izvještaju Evropske komisije o napretku BiH, vlasti formirane nakon oktobarskih izbora trebalo bi da se snažno fokusiraju na niz izazova u procesu, među kojima je i usklađivanje Ustava BiH sa Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i temeljnim slobodama. Za napredak u ovom procesu neophodan je efikasan mehanizam koordinacije, kao i bavljenje socioekonomskim strukturnim reformama.

* GLAS: Kakva su Vaša očekivanja od novog sastava Evropske komisije? Kakav odnos prema BiH se može nagovijestiti u svjetlu politike EU prema daljem procesu proširenja?

SAVIĆ: Izjava novog predsjednika Evropske komisije da u idućih pet godina neće biti novih članica EU u najvećem dijelu javnosti u regionu protumačena je kao svojevrsno zatvaranje vrata proširenju. Slično je shvaćena i promjena naziva komesara za proširenje, koji će se u novom sazivu Evropske komisije zvati komesar za evropsko susjedstvo i pregovore o proširenju. Mislim da ta promjena nema negativan predznak, jer je, realno, teško očekivati da bi čitav posao, uključujući i ratifikaciju ugovora o pristupanju za države koje pregovaraju o članstvu, mogao biti završen u mandatu nove komisije. Takođe, proširenje je, van svake sumnje, jedna od najuspješnijih politika EU, a ispunjenje kriterijuma za članstvo je, bez obzira na strukturu Evropske komisije, primarno zadatak država koje pretenduju članstvu.

* GLAS: Može li se uopšte procijeniti kada bi BiH mogla predati kredibilnu aplikaciju za kandidatski status u EU?

SAVIĆ: Podnošenje kredibilnog zahtjeva za članstvo u EU zavisi od ispunjenja preostalih uslova iz Mape puta o kojoj su se najviši zvaničnici BiH i Evropske unije dogovorili u junu 2012. To su uspostavljanje efikasnog mehanizma koordinacije i sprovođenje odluke Evropskog suda za ljudska prava u predmetu "Sejdić i Finci". Sprovođenjem odluke bi i Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju stupio na snagu, pa bi sveukupno, sigurno bio načinjen suštinski pomak, koji bi mogao dati i novi zamah procesu.

* GLAS: Koliko BiH koristi sve ono što joj nudi EU, prvenstveno IPA fondove? U kojim oblastima se sredstva najviše implementiraju?

SAVIĆ: Prema podacima Delegacije EU u BiH sa posljednjeg sastanka Odbora za praćenje IPA projekata, do septembra ove godine je iz godišnjih alokacija od 2007. do 2013. ugovoreno 80 odsto projekata. Izraženo u novcu, ugovoreno je 411,6 od 513,2 miliona evra, koliko je bilo alocirano u ovih sedam godina, a ugovaranje i sprovođenje projekata iz prethodnog budžetskog perioda EU se nastavlja. IPA sredstvima finansiran je širok obim aktivnosti, od jačanja institucionalnih kapaciteta u domenu pravosuđa, javne uprave, carina i oporezivanja, do infrastrukturnih projekata u oblasti snabdijevanja vodom, upravljanja otpadom, saobraćaja. Velika je šteta, međutim, što BiH još nije realizovala zadatke koji bi joj omogućili da koristi IPA novac u sektoru poljoprivrede. Osim što bi podržali rješavanje izazova u oblasti agrara, IPA projekti u ovoj oblasti bi bili odlična priprema za buduće korišćenje Evropskog poljoprivrednog fonda za ruralni razvoj, koji je dostupan samo članicama.

* GLAS: Evropska komisija je nedavno predstavila detalje podrške reformskim naporima zemljama zapadnog Balkana i Turskoj, kojima će u idućih sedam godina pripasti 11 milijardi evra, ali za BiH na toj listi nisu određena sredstva. Da li je moguće da se ništa ne dobije?

SAVIĆ: IPA podrška državama korisnicama za idućih sedam godina uključuje i neraspoređena sredstva za BiH. U 11 milijardi evra predviđena je i podrška za BiH, ali Evropska komisija još nije objavila na koliki iznos naša država može da računa. Potpuno je, međutim, izvjesno da sve dok ne izradi sveobuhvatne sektorske strategije, BiH neće moći raspolagati IPA sredstvima za infrastrukturne poduhvate u domenu transporta, poljoprivrede, energetike i životne sredine. IPA dva za period 2014-2020. donosi dvije vidljive promjene u odnosu na prethodnih sedam godina. Jedna je upravo sveobuhvatan sektorski pristup i povezivanje IPA pomoći sa državnim i regionalnim strategijama, čiji je cilj održivi rast, a druga je efikasnost. Što neka država bude uspješnija u korišćenju IPA pomoći, to može očekivati i veće iznose. Takođe, BiH je isplanirala državni program IPA 2014, odnosno već figurira u novom budžetskom periodu EU.

* GLAS: Koji fondovi će se otvoriti BiH ako počne da ispunjava uslove na putu evropskih integracija? Kolika je njihova vrijednost?

SAVIĆ: Osnovni finansijski instrument pomoći EU državama u procesu proširenja je IPA, a sveobuhvatne sektorske strategije i efikasnost ključni su za što uspješnije korišćenje ovih sredstava ubuduće. Osim IPA, BiH može da koristi i programe EU kao što su "Horizont 2020", "Evropa za građane" i "Erazmus+", kao i "Investicioni okvir za zapadni Balkan", koji grantove EU udružuje sa kreditima međunarodnih finansijskih institucija. Fondove EU kao što su Kohezioni fond, strukturni fondovi i Fond za ruralni razvoj, vrijedne milijarde evra, koriste članice EU. Oni služe za podršku sprovođenju određene politike EU u članicama, ali je već u pretpristupnoj fazi vrlo važna priprema za njihovo korišćenje.

Novi specijalni predstavnik EU

* GLAS: Specijalni predstavnik i šef Delegacije EU u BiH Peter Sorensen završio je mandat, očekuje se dolazak novog lica na ovu funkciju. Kakva su Vaša očekivanja i šta bi trebalo da bude u fokusu novog specijalnog predstavnika?

SAVIĆ: Specijalno predstavništvo EU u BiH je nesumnjivo ojačalo prisustvo Unije u BiH. Kancelarija specijalnog predstavnika i Delegacija EU u BiH su, prije svega, partneri domaćim institucijama i faktori koji mogu olakšati čitav proces. Međutim, očekivanja i napore koje integracija podrazumijeva ne treba postavljati pred EU, već sopstvene snage, odnosno društvo BiH u cjelini.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.