Za uništene živote niko ne odgovara: Koliko BiH koštaju neosnovana hapšenja
SARAJEVO - Neosnovana hapšenja i suđenja u Sudu BiH koštala su građane ove zemlje nešto više od 6,60 miliona maraka od 2010. godine do danas, a najveći iznos koji je jedno lice naplatilo na ime naknade štete po tom osnovu je 261.778 maraka, otkriva "Glas".
Pravnici navode da je novac poreskih obveznika izdvojen po ovom osnovu samo kap u moru kada bi u obzir uzeli sve ostale sudove u zemlji koji su donijeli oslobađajuće presude nakon podizanja optužnica.
Takođe, naglašavaju da do oslobađajućih presuda dolazi zbog površnih istraga, ali i da niko na kraju u pravosuđu ne odgovara za uništene živote i karijere onih koji su oslobođeni optužbi za razna krivična djela.
Izdvojeni novac
U Sudu BiH kazali su "Glasu Srpske" da je licima koja su naplatila naknadu zbog neosnovanog hapšenja i suđenja u toj pravosudnoj instituciji uglavnom suđeno za krivična djela organizovani kriminal, terorizam, ratni zločini te ostala krivična djela opšteg kriminala.
U tabelarnom prikazu, koji smo dobili iz Suda BiH, navedeno je da je na desetine ljudi naplatilo iznos koji premašuje 100.000 maraka na osnovu naknade štete za neosnovano hapšenje i suđenje u Sudu BiH.
Pored lica koje je naplatilo nešto više od četvrtine miliona maraka za neosnovano hapšenje i suđenje, na drugom mjestu nalazi se
osoba koja je po istom osnovu nakon oslobađajuće presude dobila iznos od 187.854 marke.
Takođe, postoje i oni koji su naplatili 178.556, te po 155.000 i 151.756 maraka jer su neosnovano hapšeni i suđeno im je u Sudu BiH.
Ima i onih koji su dobijali manje iznose nakon pravosnažno oslobađajućih presuda, odnosno od 100.000 do 150.000 maraka, ali i na stotine onih koji su, nakon što su oslobođeni optužbi, naplatili iznose manje od 100.000 KM.
Riječ struke
Pravnici smatraju da su glavni razlog oslobađajućih presuda nedovoljno ozbiljno sprovedene i površne istrage, ali i vanpravno motivisani procesi iza kojih se krije politika.
- Prije rata imali smo statistički bilten, koji je objavljivao tadašnji Savez za statistiku i u kojem su bili podaci za sve države i pokrajine pa, između ostalog, i podaci za krivična djela privrednog kriminala. Tada se ispostavilo da u BiH ima 50 odsto oslobađajućih presuda. To je stara statistika i čisto sumnjam da je i danas nešto bolje. Tada je u Sloveniji bila potpuno obrnuta situacija, oni su nakon istraga imali jedva deset odsto oslobađajućih presuda - kazao je "Glasu" advokat Goran Bubić.
Naglasio je da je iznos materijalne štete naplaćen za neosnovano hapšenje i suđenje u Sudu BiH samo kap u moru, te da je to daleko veći iznos ukoliko bi se uzeli podaci za sve ostale sudove u BiH.
- Ako puno optužnica pada, trebalo bi onda da i tužioci snose određene posljedice. Međutim, toga kod nas nema. U Njemačkoj postoji krivično djelo proganjanja nevinog upravo za ove vanpravno motivisane procese, a koje je strogo vezano za tužioce. Dakle, oni mogu krivično odgovarati ako nekoga neosnovano optuže. Kod nas toga nema, a to bi bio vrlo jak instrument za jačanje odgovornosti tužioca. Oni sada mogu da optužuju bez ikakvih posljedica - kazao je Bubić.
S druge strane, navodi da kod nas postoji neosnovano prijavljivanje krivičnog djela, ali za građane.
- Dakle, ako građani prijave nekoga za koga znaju da nije počinio krivično djelo, odmah i oni automatski čine krivično djelo, ali to
isto ne važi za tužioce ako neosnovano optuže nekoga.
Te nepravne optužnice trebalo bi da imaju za posljedicu odgovornost, pa čak i krivičnu, kao što je u Njemačkoj krivično djelo proganjanja nevinih - zaključio je Bubić.
Upropašćene karijere
S druge strane, advokat Miljkan Pucar navodi da stotine hiljada maraka ne znače ništa za nekoga ko je neosnovano proveo u zatvoru nekoliko mjeseci i kome su upropašćeni život i karijera.
- Niko se nije obogatio od te naknade bez obzira na to koji iznos novca im je isplaćen. Tim ljudima bude uništen život, zdravlje, karijera, a sve ostavlja velike posljedice po živote kompletne porodice - kazao je "Glasu" Pucar.
Naglašava da je Zakonom o krivičnom postupku predviđeno da se tim ljudima mora platiti naknada za vrijeme koje su proveli u pritvoru kada se donese oslobađajuća presuda.
- Isto je u entitetskim zakonodavstvima. Iste odredbe su identične i to su evropski standardi - kazao jePucar.
Naglasio je da bi bilo dobro uporediti statistiku oslobađajućih presuda u odnosu na podignute optužnice.
- Novac je samo neka kolaterala koja ide uz to i koja se mora platiti onima koji su oslobođeni optužbi. Postoje predmeti gdje su ljudi proveli i po godinu dana u pritvoru, a niti jedan sud ne nadoknadi
one troškove koje je njegova porodica imala prilikom posjeta i sve druge troškove koji idu uz to - kazao je Pucar, prema čijem mišljenju su naknade koje se isplaćuju za neosnovano provedeno vrijeme u pritvoru male.
Milošević traži 280.000 KM
Nakon što je pravosnažno oslobođen optužbi za ratni zločin u
selu Zaklopača Milomir Milošević početkom ove godine zatražio je od BiH više od 280.000 KM za naknadu štete koju je pretrpio tokom trajanja krivičnog postupka.
Prethodno je Sud BiH oslobodio Miloševića, ali i Radomira
Pantića, Nenada Vukotića, Branka Jolovića i Nikolu Lošića optužbi za ubistva bošnjačkih civila u selu Zaklopača kod Milića 1992. godine.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
