Na evropski put pala magla

BiH je zakoračila na evropski put prije deceniju i po. Najveći iskoraci su zabilježeni u decembru 2022, kada je EU odlučila da joj da status kandidata za članstvo u Uniji, ne zbog zasluga u ispunjavanju zadataka, već promjena politika zvaničnog Brisela i sukoba u Ukrajini te lani u martu odlukom EU o otvaranju pristupnih pregovora sa BiH, ali bez konkretnog datuma. 

 

Većina obaveza i zadataka na putu ka EU vrlo dobro je poznata domaćim akterima. Mnogi datiraju još iz famoznih 14 prioriteta koji su sažeti u mišljenju Evropske komisije od prije nekoliko godina. Određeni zakoni sa EU oznakom su usvojeni u ovom mandatu koji su otvorili SNSD sa partnerima te bošnjačka "trojka" - SDP, NiP, NS i HDZ BiH, ali je saradnja pukla, između ostalog, zbog optužbi iz Sarajeva da stranke iz Srpske blokiraju evropski put, uprkos činjenici da je najviše zakona sa tom oznakom kreirano upravo u resorima koje vode kadrovi SNSD-a. 

 

Tamo su poljuljani odnosi u vlasti i djelovanje stranaca, poput Kristijana Šmita kojeg Srpska ne priznaje za visokog predstavnika jer nije imenovan u skladu sa procedurama u Savjetu bezbjednosti UN, te poruke iz zvaničnog Brisela uticali su na to da u dobroj mjeri evropski put ostane u zapećku.

 

Kakav će stav zauzeti zvanični Brisel moglo bi biti poznato krajem iduće sedmice, odnosno 26. i 27. juna, kada će zasjedati Evropski savjet. Jedna od tačka na dnevnom redu, između ostalog, je i zapadni Balkan. 

Zamjenik predsjedavajućeg Zajedničke komisije za evropske integracije Parlamentarne skupštine BiH Miroslav Vujičić (SNSD) za "Glas" ističe da jednog od krivaca vidi u opoziciji koja, kaže, posljednjih mjeseci jedino što radi jeste da se bori da dođe do fotelja. 

 

- Zbog šest, sedam pozicija su spremni da žrtvuju sve, a priča kako su oni veliki Evropejci i kako će riješiti sva pitanja samo da dođu na vlast je besmislena. Slično radi i sarajevska "trojka" - istakao je Vujičić uz pitanje gdje su evropski zakoni iza kojih stoje novi partneri ili su im krajnji domet pokušaji smjene i neustavne izmjene Zakona o Savjetu ministara.

 

Smatra i da EU potpuno mijenja stav prema proširenju, što se moglo čuti i iz pojedinih zemalja članica.

 

- Tako da je pristupanje BiH na dugom štapu, samo što niko neće da kaže istinu. Pitanje je kako će EU uopšte izgledati kroz pet godina, želi li Evropska unija uopšte BiH. Jer taj put prema EU je skroz usporen, da ne kažem zakočen od strane administracija u Briselu, Berlinu pa i Parizu - tvrdi Vujičić. 

 

Njegov kolega iz Komisije Branislav Borenović (PDP) ima drugačiji stav. 

 

- Ovaj Savjet ministara i aktuelna vlast je najlošija u postdejtonskoj BiH i na evropskom putu ništa nije urađeno. Dom naroda je blokiran, vlast ne funkcioniše i to je u suštini realnost. Svako treba da se prepozna u tome i koliku odgovornost nosi - rekao je Borenović. 

 

Ukazuje na to da su propušteni brojni rokovi i da je BiH u posljednjem vagonu voza koji ide ka Briselu.

 

- Druge zemlje zapadnog Balkana uveliko koriste sredstva iz Plana rasta, koja su veoma povoljna. Za BiH je u trogodišnjem periodu bilo predviđeno skoro milijardu evra, ali nažalost ništa nije povučeno. A najsumornije je to što je Srpska pod nekom vrstom potpune blokade zbog loše vlasti koja je svašta obećavala prije dvije i po godine, a ništa nije uradila - rekao je Borenović za "Glas". 

 

S tim stavovima nije saglasan zamjenik predsjedavajućeg u Komisiji za spoljnu i trgovinsku politiku, carine, saobraćaj i komunikacije Doma naroda Parlamentarne skupštine BiH Radovan Kovačević (SNSD). Poručuje da su evropske integracije nažalost prekinute jer su tako neki htjeli, a među njima nisu SNSD i vladajuća koalicija iz Srpske niti Srpska. 

 

- O učinku ovog saziva Savjeta ministara najbolje govori činjenica da smo uspjeli da dobijemo kandidatski status, odluku o otvaranju pregovora, a onda su na scenu prvo stupili Kristijan Šmit te ujedinjena "trojka" - ona iz FBiH i Srpske koji su zaustavili procese u BiH pa i evropske integracije. Najbolji dokaz je da su u Domu naroda glasali protiv dva zakona koji su na evropskoj agendi, tako da su tu stvari potpuno jasne - poručio je Kovačević za "Glas". 

 

Situacija na terenu je trenutno takva da, osim seta zakona koji se odnose na pravosuđe, treba riješiti i Izborni zakon BiH, o kojem, na prvom mjestu, nema saglasnosti između hrvatskih i bošnjačkih stranaka. Uz to, iz republičkog rukovodstva stalno ukazuju na to da treba riješiti pitanje stranih sudija u Ustavnom sudu BiH, s obzirom na to da je i stav EU da oni ne mogu biti dio te institucije, što je i mišljenje srpske, ali ne i bošnjačke strane.

 

Radovan Kovačević je posebno naglasio da BiH ima ozbiljnijih problema.

 

- Tu je jedan stranac koji nema nikakvo pravo na osnovu Ustava, a koji je sebi dozvolio da mijenja i nameće zakone. Za nas je to ključni problem i ključni razlog zbog kojeg se BiH nalazi u krizi. To što ljudi iz opozicije iz Srpske pokušavaju da to ignorišu, kao i činjenicu da se sudi predsjedniku Republike jer je, kako je i pisalo u optužnici, poštovao Ustav Republike Srpske, pokazuje da je opozicija na prvom mjestu opozicija Srpskoj i djeluje kao mali pomagač, jatak bošnjačke politike u razbijanju dejtonske BiH i tome da Srpske bude manje. Ipak, sve im je to uzalud - poručio je Kovačević.

 

 

* jun 2015.

Sporazum o stabilizaciji i 

pridruživanju (SSP) između 

EU i BiH stupio na snagu 

 

* februar 2016.

BiH podnijela 

zahtjev za članstvo 

 

* februar 2018.

Vlasti BiH uručile 

odgovore na Upitnik

 

* maj 2019.

Evropska komisija objavila 

Mišljenje o zahtjevu BiH za 

članstvo u EU, uključujući i 

14 ključnih prioriteta

 

* decembar 2022.

BiH dodijeljen 

status kandidata 

za članstvo 

 

* mart 2024.

Evropski savjet

donio odluku 

da otvori 

pristupne 

pregovore