Šta to bješe 6. novembra 1918.
Postoji jedan datum i te kako važan u istoriji Sarajeva i Bosne i Hercegovine, jedan od onih poslije kojih su nastupale velike i sudbonosne promjene. Međutim, malo ko danas u Sarajevu zna sa čim je u vezi 6. novembar, a i oni rijetki tamo koji to znaju neće više da znaju.
Naime tog datuma 1918. godine u Sarajevo je ušla Srpska vojska, nakon što su ga napustile posljednje poražene austrougarske trupe. U novostvorenoj Kraljevini SHS, odnosno Jugoslaviji, taj događaj je narednu 21 godinu u ovom gradu najsvečanije proslavljan nizom državnih, vojnih i kulturno-sportskih manifestacija. Međutim, nestankom te države taj datum, odnosno taj događaj, je potpuno marginalizovan, ali o tome će kasnije biti nešto više govora.
Krenućemo redom, poslije proboja Solunskog fronta septembra 1918, čemu je Srpska vojska dala nemjerljiv doprinos, došlo je do ubrzanog sloma snaga Centralnih sila. Žustro goneći neprijatelja, srpske armije su krajem oktobra ušle na teritoriju Austrougarske. Njihov krajnji cilj bio je da u skladu sa deklaracijama - Niškom (7.12.1914) i Krfskom (20.7.1917), izbiju na željene granice buduće zajedničke države, što su konačno i učinile na liniji Klagenfurt - Mohač - Pečuj - Temišvar. A na dramatične pozive iz Splita i Zagreba hitale su ka sjeveru Jadrana da posjednu prostor koji je Italiji obećan Londonskim ugovorom iz 1915. godine. U okviru tih završnih operacija srpska druga armija, bolje rečeno dijelovi njene Timočke divizije, se krajem oktobra nalaze nadomak Višegrada.
U Zagrebu je 29. oktobra proglašena nekakva Država Slovenaca, Hrvata i Srba (SHS), sa federalističkim ambicijama u formiranju buduće zajedničke države. I u Sarajevu se osniva Narodno vijeće za BiH na čelu sa Gligorijem Jeftanovićem i zamjenicima Jozom Sunarićem i Halid-begom Hrasnicom. Njima će 1. novembra general Sarkotić predati upravu nad zemljom, znajući da se glavnina carske vojske ubrzano povlači u haotičnom stanju. Potom žurno napušta Sarajevo da izbjegne zarobljavanje. Tih dana u zemlji je potpuno bezvlašće i haos. Na glas da je srpska vojska izbila na Drinu, 4. novembra se iz Sarajeva upućuje delegacija u sastavu: Milan Jojkić, Hamdija Svrzo i Vjekoslav Jelavić, da u ime Vijeća u Višegradu zamole komandu 2. armije da njene jedinice dođu u Sarajevo, odnosno u BiH, kako bi se održao red i mir. U Višegradu ih prima potpukovnik Živan Ranković, komandant 14. puka Timočke divizije, da bi ih sutradan u Vardištu srdačno ugostio i lično vojvoda Stepa Stepanović, kojem prenesoše pozdrave i molbe iz Sarajeva. Uz saglasnost Vrhovne komande, vojvoda odmah formira Sarajevski odred pod komandom pukovnika Milana Nedića, sastavljen od 14. puka Timočke divizije, konjičkog eskadrona i jedne brdske baterije. Djelovi tog odreda će odmah biti vozom upućen u Sarajevo.