RECENZIJA “Respect” (2021): Mnogo soula i nešto malo duše
Filmska biografija Arete Frenklin, nazvana “Respect”, pred publiku stiže jašući na sve bujnijem trendovskom talasu priča o muzičkim velikanima moderne muzike, podstaknutog komercijalnim uspjehom ostvarenja “Boemska rapsodija”, što ekranizaciji života kraljice soula, u isto vrijeme donosi benificije, ali i stvara probleme.
Jednostavno rečeno, vožnja u trendovskom kolosjeku, unaprijed garantuje pažnju publike i kritike, ali autorskoj ekipi stvara glavobolju u pogledu kreativne slobode i umjetničke vizije, jer se (pre)velika očekivanja moraju ispuniti na jednako grandiozan način. Kada se na to doda pritisak sveprisutne aktivističke kulture oko škakljivih tema, kojim su Aretin život i karijera obilovali (rodni, seksualni, rasni i psihički problemi), film režiserke Lizel Tomi i scenaristkinje Trejsi Skot Vilson, na kraju je dobro i prošao i zaslužuje pomenuti respekt iz naslova, pogotovo kada se uzme u obzir da je u pitanju dugometražni prvenac za obje autorke. Istina, ne u mjeri koliko je to moglo biti da je snimljen u nekim drugim okolnostima.
Burna karijera i jednako burni život čuvene umjetnice, u startu su nudili idealan materijal za filmsku obradu, ali nažalost u onome što vidimo na ekranu, evidentno je da su autorke stalno bile na oprezu i da su dobrom dijelu svog ostvarenja ostajale nedorečene, ne usuđujući se da izazovu ljutnju Aretine porodice, njenih obožavalaca i dežurnih zaštitnika ugroženih manjina u modernom društvu. Pretjerani oprez i manjak spremnosti na rizik, nikad nisu bile dobra osnova za umjetnost, a to se potvrdilo u ovom slučaju holivudskog prikaza Aretinog života ili da budemo precizniji, prvih 30 godina života i karijere pošto film završava 1972. godine.
Tragično djetinstvo (razvod roditelja, rana smrt majke, silovanje u 12 godini, dvostruko majčinstvo do 15 godine, loš odnos sa ocem), problemi i skandali koji su je pratili do smrti (pogrešan izbor muževa, alkohol, narkotici, teška narav i napadi bijesa), idealan su materijal za uzbudljiv i dramatičan film, ali su u ovom slučaju dozirani na kaščicu, reklo bi se kako odgovara interesima produkcije, nasljednika i jurišnicima “kulture otkazivanja” uz više nego idealizovanu sliku same Arete, kao vrhunske umjetnice, društveno svjesne osobe i nesretno tragične žrtve loših ljudi iz svog okruženja.
Ovim propustima režiserke i scenaristkinje, određenu ravnotežu daje odlična glumačka ekipa i fantastična muzika kraljice soula, ukomponovana u saundtrek filma, tako da “Respect” ne tone u rutinersku prosječnost mejnstrim biografske drame, ali i ne uspijeva dostići puni potencijal, koji bi ovaj materijal imao u hrabrijim i iskusnijim rukama. Dženifer Hadson, sa obzirom na njezin glumačko-muzički bekgraund, ovdje naravno briljira demonstrirajući nevjerovatan glumački i muzički dar, doslovno postajući Areta na ekranu u svakom pogledu od fizičkog izgleda do emocionalne ranjivosti. Trenuci kad se film fokusira na njenu muziku, posebno u doba trijumfalnog proboja u drugoj polovini 60-ih, saradnje sa izdavačkom kućom “Atlantik” i producentom Džerijem Vekslerom, vrhunac su ne samo filma, već i trenda muzičkih biografija. Stvaranje klasika “Respect”, “Ain't No Way”, “Chain of Fools”, u studiju “Muscle Shoals” i njena saradnja sa muzičarima iz Alabame, momenti su čiste muzičke i vizuelne radosti na velikom ekranu.
Problem je što se u momentima kada film prebaci fokus na njen privatni život, vidi kako prilično”umivena” verzija glavne junakinje, bez pravih strasti i emocija, stoički trpi pritiske loših muškaraca i pokvarenih saradnika iz okruženja, što u određenoj mjeri jeste realan prikaz njenog života, ali ni sama Areta, nije bila osoba bez mana i slabosti, što se ovdje maksimalno izbjegava prikazati, toliko da bode oči svojom nelogičnošću. Soul je muzika, koja traži bol, suze, krv i znoj kao kreativno gorivo i teško je povjerovati da je kraljica ovog žanra bila neodlučna žrtva, sposobna da stvori genijalnu muziku otpjevanu iz duše, ali istovremeno da bude “svetica”, čiji karakter nema mrlje. Veteran Forest Vitaker, kao Aretin otac, baptistički propovjednik iz Detroita, sklon visokom vjerskim idealima, ali sa istim žarom i niskim strastima, takođe briljira u filmu, dok sporedni likovi suviše brzo prolaze kroz priču da bi mogli ostvariti upečatljiviji utisak. Sudeći po prologu filma, koji se razvija iz muzike, prikazujući malu Aretu koja pjeva u očevoj kući i epilogu, u kojem se filmska izvedba gospel himne “Amazin Grace” pretapa sa stvarnom Aretom koja na koncertu pjeva svoj klasik “(You Make Me Feel Like) A Natural Woman”, autorke su znale gdje se krije suština njihove priče, ali nisu smjele ili znale kamerom stići na skriveno mjesto, u kojem je Areta glasom od četiri oktave preispitivala mrak svoje duše.
Ocjena 3
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
