RECENZIJA Belfast (2021): Dome, slatki dome

Sudeći po posljednjem filmu “Belfast”, trebalo je da se vrati ranom djetinstvu i irskim korijenima, da bi našao dugo traženu zlatnu sredinu i snimio najbolji film u karijeri.

Od prvih kadrova rodnog Belfasta, koje kamera prati zaljubljenim pogledom, dok u pozadini odjekuje glas najvećeg vilovanjaka irske muzike Vana Morisona, jasno je da ova priča za Branu ima važniju vrijednost od običnog filmskog zadatka, da bi prelaskom na crno-bijelu fotografiju i nostalgični povratak u 1969. godinu, to postalo kristalno jasno. Prelijepi kadrovi idiličnih ljetnih ulica Belfasta, djece u igri, penzionera na klupama i mladih majki obučenih po modi šezdesetih u razgovoru, njegov su sentimentalni povratak u bezbrižno djetinstvo, koje se par sekundi kasnije prekida brutalnim prizorima uličnog nasilja i nemirima organizovanim od strane lokalnih protestantskih udruženja.

Priču pratimo iz perspektive devetogodišnjeg dječaka Badija, protestanta koji u Belfastu živi sa majkom i starijim bratom, dok mu otac radi u Engleskoj i viđa ga svake druge nedjelje. Nakon avgustovskih nemira koji su imali za cilj zastrašivanje lokalnih katolika, Badijevo djetinjstvo više neće biti isto. Ulicama njegovog odrastanja postavljene su barikade, nasilje se intenzivira, porodica se muči sa dugovima, biraju se strane, a njegov otac želi da porodica napusti Belfast, što njegova majka odbija vezana jakim porodičnim sponama.

Brana svoju, u velikoj mjeri autobiografsku priču, mudro drži izvan direktne političke angažovanosti, bazirajući radnju na životu običnih ljudi i malim stvarima koje život čine poput filmova, fudbala, dječije igre ili spajanja troškova i snova o boljem životu. Pomalo naivna, dječija slika svijeta koji zauvijek nestaje i tone u spiralu nasilja, koja će tri sljedeće decenije krvavo potresati Sjevernu Irsku, sa druge strane ne tone u jeftinu patetiku nostalgije, već se povremenim sudarom sa ozbiljnijim svijetom odraslih mudro drži istinskih emocija.

Uplivi nasilja, vjerske mržnje i prljavih političkih igara ne dozvoljavaju da se njegova naivna slika Belfasta pretvori u slatkasto sentimentalnu razglednicu iz prošlosti. Djeca jesu djeca, ali shvataju da se izvan zone njihovog komfora, primiče nešto zlosutno i uznemirujuće, nešto što se zove odrastanje i da život nisu samo fudbalska lopta ili avanture Rakel Velč na filmskom platnu, već i eksplozije Molotljevih koktela, cigle u prozorima, podignute barikade i naoružana vojska na ulicama.

Dilema, koja je stavljena pred porodicu na kraju se svodi ili na biranje strane u dolazećem, građanskom ratu ili na bjekstvo od nasilja i mržnje u normalan život, a dok Padijev otac presijeca bolni čvor, vodeći porodicu iz Belfasta, boja se u završnom kadru vraća u objektiv kamere, ostavljajući prošlost u idiličnim crno-bijelim slikama zauvijek odlazećeg djetinjstva, dok se na kadrovima Belfasta u sumraku ispisuje posveta - onima koji su otišli, onima koji su ostali i onima koje smo izgubili.

Brana kao režiser i scenarista mogao je lako da sklizne na jednu ili drugu zanatsku stranu posla kvareći autorsku ravnotežu, da nije imao briljantnu pomoć glumačke ekipe, koja od fantastičnog Džada Hila kao Padija do maestralne veteranke Džudi Denč kao njegove bake, savršeno obavljaju svoj dio posla, izvlačeći maksimum iz svakog karaktera, dok je soundtrek Vana Morisona ukras na ukusnom komadu filmskog kolača pod imenom “Belfast”.

Spoj dobro napisanog scenarija, nadahnute glume i sigurne režije, koja svaki kadar pretvara u savršen spoj slike i riječi stvarajući atmosferu koja sa lakoćom plijeni oko i emociju gledaoca, čineći “Belfast” ne samo jednim od vrhunaca autorove karijere, već i jednim od najljepših snimljenih filmova o djetinstvu. Podrazumijeva se time i jednim od filmova protekle godine.

Ocjena 5

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.