Legendarni film “Konan varvarin” slavi 40 godina od premijere: Uspjeh osvojen mačem, krvlju i znojem VIDEO

Zasnovan na liku Konanu Simerijancu, nastalom iz pera jednog od očeva epske fantastike Roberta E. Hauarda, sa Arnoldom Švarcenegerom i Džejmsom Erlom Džonsom u glavim ulogama, film je ugrubo prepričano, saga o varvarskom ratniku koji traži osvetu za smrt svojih roditelja.

Ideja za adaptaciju Konana nastala je početkom 70-ih, ali su producenti Edvard R. Presmen i Edvard Samer, nakon brojnih neuspjelih pokušaja ekranizacije, prodali projekat slavnom i zloglasnom producentu Dinu de Laurentisu, čija je kćerka Rafaela producirala film.

Prvu verziju scenarija napisao je Oliver Stoun, a slabo poznati austrijski bodibilder Švarceneger izabran je da tumači naslovnu ulogu uz protivljenje De Laurentisa, Za reditelja je nakon nekoliko odbijanja velikih imena određen Džon Milijus, koji je prvo kao scenarista filmova “Prljavi Hari”, “Džeremaja Džonson” i “Sudija za vešanje”, a potom i kao režiser ostvarenja “Dilindžer”, “Vjetar i lav” i “Dan velikih talasa”, stekao veliki ugled, ali i reputaciju izuzetno teškog saradnika. Milijus je temeljno preradio scenario Stouna, koji je po njegovim riječima bio “skripta narkomanske groznice”, ugradivši u njega fascinaciju varvarizmom vikinga i Mongola, samurajskim filmovima, mačevanjem, vojnom taktikom, fizičkim kultom tijela, divljenjem Vagnerovim operama i prezirom prema modernoj civilizaciji.

- Hauard je izgledao sumnjičavo prema civilizaciji kao i ja. Ljudi me pitaju kako bih mogao biti zainteresovan za paganske kulture, a ja im kažem da ne mogu sebi pomoći, pjevaju mi njihovi glasovi. Kažem im da možda postoji nešto što možemo naučiti od njih – rekao je Milijus.

On se Konanu nije divio kao literarnom i stripovskom heroju, već je suštinski razumio Hauardov hiborijanski svijet, jer je gajio sličnu fascinaciju prema varvarskom načinu života, ali su filmovi o vikinzima i Mongolima već bili snimljeni pa je prihvatio Konana kao nešto najbliže svojim idealima.

Tretirajući film kao fizičko-kinetičko djelo na tragu baleta, opere i mjuzikla, mudro je iskoristio snažnu pojavu svog mišićavog heroja na račun njegovog glumačkog talenta, pojačavajući ekipu sa još nekoliko glumaca sličnog profila poput profesionalnog surfera Džerija Lopeza, koji je igrao lopova Subotaija i plesačicu Sandu Bergman kao njegovu ljubavnicu Valeriju, te bodibildera Svena Ole-Torsena i fudbalera Bena Dejvidsona, kao Torgrima i Reksora, zle pomoćnike Tulse Duma.

Konanov dijalog je mudro sveden na minimum, osim krikova i poneke proste rečenice, a on i njegovi saborci i protivnici slikani su kao drevni ratnici, fizički izliveni da izgledaju kao veliki komadi arhitekture.

Sa druge strane, fizičkoj sirovosti svojih heroja Milijus je suprotstavio jezivu, civilizovanu uglađenost profesionalnih glumaca poput Džejmsa Erla Džonsa u roli Tulse ili Maksa fon Sidova kao kralja Ozrika, mudro praveći ravnotežu. I za razliku od mnogih sličnih filmova, reditelj, samoprozvani zen anarho fašista, koji je samog sebe vidio kao posljednjeg varvarina na vratima Holivuda, razumio je Hauardov koncept. On je držao svoje bitke na polju fizičke borbe, a ne jezika i beskrajnih dijaloga, što je njegov film lako izdvojilo izvan sličnih neuspješnih pokušaja i činilo ga uvjerljivim publici i pored bazičnog fantastičnog koncepta, koji je stajao iza njega.

- Sve stvari koje Konan radi, mi osjećamo. On samo djeluje na njih sa većim intenzitetom od nas. On je lik koji se oslanja na životinju u sebi. I uvijek vjerujem da su životinjski instinkti često najbolji dio nas. Sve što radite kada evoluirate jeste da se pokvarite prije ili kasnije – istakao je Milijus.

Osnovna tema Milijusove epske sage je Konanovo odrastanje i put do nemilosrdnog ratnika, koji će snagom i mačem ostvariti svoj put. Filmska storija počinje od trenutka kada Konanovo rodno selo napadaju krvoločni ratnici, predvođeni zloglasnim čarobnjakom Tulsom Dumom. Selo biva uništeno, Konanovi roditelji ubijeni, a Duma prisvaja mač koji je Konanov otac namjeravao da mu daruje tek kada stasa. Konan odrasta kao rob, međutim ubrzo postaje borac u jami, a nakon brojnih borbi iz kojih izlazi kao pobjednik postaje slobodan, ulazeći u svijet lopova u civilizovanom svijetu i konačno dobivši priliku da ispuni dječački zavjet, nemilosrdnu osvetu prema glavnom krivcu svih njegovih patnji Tulsi Dumi.

Snimanje je trajalo u Španiji tokom pet mjeseci u suvim regionima oko Madrida i pokrajine Almerije. Setovi, koje je dizajnirao Ron Kob, zasnovani su na kulturama mračnog doba, vestern poetici i slikama Konana slavnog ilustratora Frenka Frazete.

Milijus je izbjegavao optičke efekte, radije realizujući svoje ideje mehaničkim konstrukcijama, optičkim iluzijama ili Konanovim mačevima plaćenim 10 hiljada dolara. Nije bilo kraja genijalnosti kamere, scenografije i efekata te Milijusovog korištenja istih. Iskusni snimatelj Djuk Kalahan i kostimograf Džon Blonfild obavili su lavovski dio posla stvarajući uvjerljivu atmosferu, dok su Karlo de Maržis, supervizor efekata šminke i Kolin Artur, bivši šef muzeja Madam Tiso, stvorili mnoge uvjerljive lutke kako bi bile isječene u borbi.

Mnogo krvi koja teče od udaraca mačem dolazi iz vreća krvi ispunjenih pravom klaničkom krvlju, kako bi krajni efekat bio uvjerljiviji. Proces montaže je trajao više od godinu, a nekoliko nasilnih scena je izrezano, ali krajnji rezultat bio je fascinantno remek-djelo, ogoljene minimalističke priče, silovitog ritma, grube vizuelne ljepote, uvjerljive glume, efektne upotrebe nasilja i posebno nadahnute muzike kompozitora Bazila Poledorisa.

Sam Milijus je napravio grubu montažu muzike od klasičnih komada Riharda Vagnera, Igora Stravinskog i Sergeja Prokofjeva, kako bi ilustrovao kompozitoru šta želi od njega. Poledoris je napisao dva sata muzike stvorivši djelo opsjedajuće snage i lirskog diktiranja raspoloženja i tempa, savršeno nadograđujući minimalne dijaloge, silovite scene borbe i duge kadrove surove pustoši drevnog hiborijskog doba.

Za film o jednom varvarinu Milijusov “Konan” je poetičan i suptilno koreografisana cjelina u svakom segmentu, od režije preko kamere i glume do montaže i muzike, kako bi se ostvarenje, koje je lako moglo postati neukusan B-film pretvorilo u remek-djelo.

Sasvim u duhu epskog prologa koji najavljuju riječi Konanovog biografa:  “Dozvolite mi da vam ispričam o danima velike avanture”, režiser Milijus je svoje saradnike i glumce poput pravih varvara proveo kroz fizičku avanturu punu krvi i znoja, a na njihove žalbe nakon brojnih povreda i napora na snimanju, dao im je lakonski odgovor “Bol je privremen, film ostaje zauvijek!” Ispostavilo se, četiri decenije kasnije, da je bio potpuno u pravu.

Zarada

Film je imao premijeru 14. maja 1982. godine, uz podijeljene kritike, od glorifikacije do teških optužbi za promovisanje desnice i seksizma. Snimljen sa 20 miliona dolara, “Konan” je zaradio 80 miliona u bioskopima ostvarivši zaradu producentima, ali je uz konstantan rast kulta kod publike putem DVD izdanja na kraju stigao do zarade od 300 miliona dolara. Film je uspješno lansirao karijeru Arnolda Švarcenegera, pretvorivši ga u veliku holivudsku zvijezdu, te donio direktan nastavak (“Konan uništitelj, 1984)” i rimejk (2011), koji kvalitetom nisu bili ni blizu originala. Prosto rečeno, bez Milijusa to nije bilo isto.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.