KOLUMNA: Narodna skupština - temelj Republike Srpske
U 28 godina postojanja, Narodna skupština Republike Srpske odigrala je značajnu ulogu u nastanku, jačanju i razvoju Republike Srpske, u emancipaciji srpskog i drugih naroda. Narodna skupština je sve ovo vrijeme bila demokratska institucija koja je djelovala u interesu naroda, odnosno građana u Republici Srpskoj.
Takođe, Narodna skupština, od samog nastanka, predstavlja institucionalni stub na kome počiva ustavnopravni poredak Republike Srpske, pri čemu svoju ustavotvornu i zakonodavnu nadležnost vrši u kontinuitetu.
Narodna skupština Republike Srpske osnovana je 24. oktobra 1991, u burnim vremenima razbijanja SFR Jugoslavije. Bosna i Hercegovina se u jesen 1991. našla u izuzetno teškoj situaciji. Muslimansko-hrvatska većina (dakle, SDA i HDZ), na zasjedanju Skupštine BiH, 14-15. oktobra 1991, preglasala je srpske poslanike i donijela akte kojima se srpski narod obespravljuje i stavlja u neravnopravan položaj. Memorandumom o nezavisnosti, koji je tada usvojen, Bosna i Hercegovina se definisala kao suverena građanska država, što je protivno ravnopravnosti konstitutivnih naroda. Platformom o položaju BiH, SFR Jugoslavija je bila određena kao labava zajednica država, što je bilo protivno interesu srpskog naroda, jer bi se na taj način Srbi našli potpuno razjedinjeni i marginalizovani. Ovo je bilo neprihvatljivo za srpske poslanike u Skupštini SR BiH, koji su bili svjesni da je na dnevni red došlo pitanje opstanka srpskog naroda u republici koja se isticala po “bratstvu i jedinstvu”.
Ugrožavanje ravnopravnosti srpskog naroda uslovilo je jedini mogući odgovor, a to je osnivanje Skupštine srpskog naroda u BiH. Nakon preglasavanja u Skupštini BiH, srpski poslanici su 24. oktobra 1991. donijeli Odluku o osnivanju Skupštine srpskog naroda u Bosni i Hercegovini i Odluku o raspisivanju i sprovođenju plebiscita srpskog naroda u Bosni i Hercegovini, koji je održan 9. i 10. novembra iste godine. Osnivanjem Skupštine srpskog naroda, kao najvišeg zakonodavnog organa vlasti, postavljen je kamen temeljac Republike Srpske.
U skladu sa utvrđenim nadležnostima, poslanici prvog saziva Narodne skupštine su, 9. januara 1992, usvojili Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine. Ovaj dan se u Republici Srpskoj obilježava kao Dan Republike. Nakon uspostavljanja Republike državotvorni proces je nastavljen tako što je Narodna skupština 28. februara 1992. donijela Ustav, kao najviši pravni i politički akt, čime je utemeljen ustavnopravni poredak, obezbijeđen okvir za garanciju pravne sigurnosti i postavljen osnov legaliteta i legitimiteta Republike Srpske.
Sadašnje ime naš parlament dobio je 12. avgusta 1992, na zasjedanju u Banjaluci, kada je i sama Republika promijenila dotadašnji naziv - Srpska Republika Bosna i Hercegovina u Srpska Republika, a kasnije u današnji naziv Republika Srpska. Od 1998. administrativno sjedište Narodne skupštine je u Banjaluci.
Prvi poslijeratni izbori održani su 1996. Od samog nastanka, dakle od 1991, pa do oktobra 2018, Narodna skupština je radila ukupno u devet saziva, pri čemu je poslije opštih izbora konstituisan deseti - aktuelni saziv, sa mandatom do 2022. Sve vrijeme njenog postojanja, Narodnu skupštinu su činili poslanici iz više političkih stranaka i koalicija, a njen pluralistički karakter izražen je i danas, jer 83 poslanika predstavljaju 10 različitih političkih subjekata.
Narodnu skupštinu čine poslanici koji su birani neposredno na demokratskim parlamentarnim izborima, i to je, uz predsjednika Republike, jedina institucija vlasti u kojoj se nalaze pojedinci koji predstavljaju direktan izraz volje naroda. To je izvor njenog legitimiteta, što Narodnoj skupštini daje snagu da istraje sve ove godine u rješavanju brojnih izazova i problema, da se odupre pritiscima pojedinih aktera i sila koje iza demokratskog paravana djeluju sasvim suprotno proklamovanim normama. Zahvaljujući toj i takvoj otpornosti, te slozi poslanika u ključnim trenucima istorije našeg parlamenta, Narodna skupština je uspjela da istraje sve ove godine.
Snaga našeg parlamentarizma obezbijedila je da, uprkos mnogim izazovima, pa i povremenim unutrašnjim neslaganjima, narod i svi građani našeg državotvornog entiteta opstanu na ovim prostorima. Narodna skupština, od svog nastanka, bez ikakve dileme, predstavlja najefikasniji parlament u BiH. U proteklih 28 godina uspješno je doneseno gotovo 2.000 zakona. Doneseni su i brojni drugi akti - odluke, rezolucije, deklaracije, zaključci. Takođe, Narodna skupština bira Vladu, delegate u Dom naroda PS BiH, imenuje nosioce javnih funkcija, sarađuje sa drugim parlamentima državama u okruženju, prima inicijative nevladinih organizacija i građana. Jednom riječju, Narodna skupština punih 28 godina veoma odgovorno vrši Ustavom predviđene nadležnosti.
Sve prethodno navedeno predstavlja argumente u prilog očuvanja dostojanstva i uloge koju Narodna skupština ima i treba da ima. Jer, dok je Narodne skupštine možemo biti sigurni da će ona biti mjesto sabornosti svih narodnih predstavnika, da će kroz nju govoriti i djelovati duh naroda i građana Republike Srpske. Naša obaveza je da sačuvamo dostojanstvo i dignitet Narodne skupštine i ostavimo je u nasljeđe budućim generacijama.
Nedeljko Čubrilović, predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
