Za poklone dobila obveznice ratne odštete, za kaznu čistila ulice: Na današnji dan rođena velika srpska glumica
BEOGRAD - Velika srpska pozorišna glumica Živana Stokić – Žanka (1887-1947), poznata po tumačenju likova iz dijela Branislava Nušića, rođena je 24. januara 1887. godine.
Žanka se sa četrnaest godina udala za jednog zaječarskog abadžiju. Međutim, pobjegla je sa pozorišnom trupom.
Muž je prvi put uspio da je (batinama) vrati kući, ali je drugi put mladu Žanku uzeo u zaštitu glumac Aca Gavrilović, koji je kasnije postao njena velika ljubav.
Njene zapaženije uloge su Toaneta u “Uobraženom bolesniku”, Dorina u “Tartifu”, Nera u “Podvali”, Stana u “Stanoju Glavašu”.
Ali, Žanka je posebno briljirala u Nušićevim djelima kao Sarka u “Ožalošćenoj porodici”, Juliška u “Putu oko svijeta”, Mica u “Vlasti” i Živka u “Gospođi ministarki”.
Žanka je za četvrt vijeka umjetničkog rada doživjela razna priznanja.
Ostalo je zapisano da je od “deset časova prije podne do dva po podne primala čestitke u skadarlijskoj kafani 'Dva jelena'”.
Pokloni su bili neobični, pa je, između ostalog, Žanka dobila obveznice ratne odštete, džak sa dvije hiljade “stoparaca”, kučence u korpi od cvijeća. Predato joj je i 160.000 dinara u gotovom novcu.
Ona je živjela je okružena svojim psima i kanarincima, a ni bolesna nije odbila da kumuje mečićima u zoo-vrtu.
Žanka je imala problem sa dijabetesom i nabavkom insulina. Zato je tokom rata učestvovala u pozorištima “Veseljaci” i “Centrali za humor” u programima Radio Beograda koji je bio pod njemačkom upravom... Te emisije su išle nakon čitanja vijesti i objava njemačkog komandanta grada, zbog čega ju je kasnije komunistička vlast teretila.
Žanka je izvedena pred Sud za suđenje zločina i prestupa protiv nacionalne časti 3. februara 1945. godine. Poslije dužeg vijećanja, osuđena je na osam godina gubitka nacionalne časti. Nije imala branioca, čak ni po službenoj dužnosti.
Kazna velikoj glumici bila i društveno koristan rad i određeno joj je da čisti ulice.
U molbi za pomilovanje, dvije godine kasnije, Žanka je navela da je tokom rata krila u svom stanu Koču Popovića i Samuila Pijade (rođaka Moše Pijade), te porodicu Flore.
Ministar pravosuđa Srbije Dušan Bratić predložio je da se kazna smanji, iznoseći, između ostalog, da je “optužena već godinama bezopasna po društvo”.
U ljeto 1947. godine Žanku je posjetio veliki srpski glumac i kolega Milivoje Živanović i saopštio - da joj je sve oprošteno.
Žanka Stokić preminula je 1947. godine.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
