Ruski trikovi protiv američkih sankcija: Svaki dio opreme za gasovod ima svoju priču

Istraživanja DW-a pokazuju kako Rusi zaobilaze sankcije SAD.

“Svaki dio opreme za gasovod ima svoju priču” - to je slogan na internet stranici italijanske firme “Nuova Patavium”. Ovaj moto se posebno odnosi na malu firmu iz predgrađa Padove, kojom je nedavno opremljen ruski brod za polaganje cijevi “Akademik Čerskij”. Priča kao iz privrednog krimića.

Oprema za “Akademika Čerskog”

Kada je “Akademik Čerskij” krajem marta počeo sa polaganjem cijevi, nedaleko od njemačkog ostrva Rigen, brod je bio u cenru međunarodne pažnje. Imao je nalog da završi radove na Sjevernom toku 2, drugom ogranku sigurno najspornijeg gasovoda na svijetu.

Istraživanje DW-a je pokazalo da je brod opremljen najmodernijom tehnikom za prezicnu obradu cijevi italijanske firme “Nuova Patavium”. To je znakovito s obzirom da svakom ko učestvuje u izgradnji Sjevernog toka 2 prijete bolne američke sankcije. Naime, prema američkoj odluci za suzbijanje ruskog uticaja u Evropi i Aziji, Bijela kuća bi trebalo da uvede sankcije pojedinicima i kompanijama, koji pružaju usluge i prodaju robu za izgradnju Sjevernog toka 2. Pogođene su sve isporuke u vrijednosti milion dolara, odnosno pet miliona dolara na godišnjem nivou.

Zbog prijetnji sankcijama Vašingtona, švajcarska firma “Alseas” morala je već krajem 2019. da povuče svoj brod iz ovog projekta. Zato je uskočio “Čerskij”, koji se početkom 2020. uputio iz Pacifika. Problem: ovom ruskom brodu, opremljenom za polaganje cijevi, nedostajao je dio opreme. Ali, kako su Rusi uspjeli da uprkos američkim sankcijama opreme brod?

Odgovor pruža uvid u rusku carinsku dokumentaciju, koja je dostupna u bazi podataka “ImportGenius”, a koju je pregledao DW. Između avgusta i septembra 2020. vlasnik “Čerskog” - firma “STIF”, mala ruska ćerka firma kompanije “Gasprom” - isporučio je opremu iz Italije i Holandije kompaniji za polaganje cijevi vrijednosti oko deset miliona evra. Mjesto isporuke: Luka Mukran na njemačkom ostrvu Rigenu – bazi izgradnje Sjevernog toka 2.

Trikovi u sjeni svjetske politike

U carinskim dokumentima se navodi da su samo 12. septembra sistemi za obradu cijevi sa hidrauličnim pogonom firme “Nuova Patavium”, vrijedni 1,1 milion američkih dolara proslijeđeni iz Rusije u Njemačku. Suma koja bi terbalo da je relevantna za američku službu koja je zadužena za sankcije. Ali, ova oprema je u Rusiju stigla, barem prema podacima ruske carine, u dve pojedinačne isporuke sa više mjeseci razmaka. Navedena cijena: manje od 200.000 dolara po isporuci. Na pitanje DW-ao razlogu ove razlike u cijeni Italijani nisu odgovorili.

Kada su od jula 2020. američke sankcije pooštrene i precizirane, lanci isporuke su bili još nepregledniji. Od tada italijanska firma nije poslovala sa vlasnikom “Čerskog” - barem na papiru. Novi kupac opreme je firma “Sistema SPB”. Preduzeće iz Sankt Peterburga sa samo troje zaposlenih je zagonetka. Za samo nekoliko godina se više puta selila, mijenjala polje poslovanja pa čak i broj u registru firmi. I nemoguće je na osnovu nekoliko tragova bilo šta ustanoviti. Prema zvaničnim izvorima, firma ima državnu licencu za instalaciju protivpožarnih alarma u zgradama, kao i neplaćene dugove kod Udruženja kompanija za istraživanja nafte i zemnog gasa.

Pored poslovanja sa frimom “Nuova Patavim”, prema podacima ruske carine, firma iz Sankt Peterburga kupovala je opremu za “Čerskij” kod drugih italijanskih firmi – Opus S.R.L. Ova kompanija je na primer 25. avgusta 2020. isporučila pneumatske glave za zavarivanje sa automatskim pozicioniranjem. Dvije nedelje kasnije oprema je takođe prebačena u luku Mukran, i to kao vlasništvo Gaspromove podružnice STIF. Ono što upada u oči kod reeksporta iz Rusije u Njemačku, italijanska oprema je već koštala 1,2 miliona dolara – deset puta više nego što je prijavljeno carini kod uvoza iz Italije. I “Opus S.R.L.” nije reagovao na upit DW-a.

Holanđani ne znaju o tome ništa

Ali, holandski proizvođač “Vermaat Technics B.V” umjesto toga pokazuje se iznenađenim. Njegov moderni kompjuterski vođeni orbitalni aparat za zavarivanje “Veraweld Torch System D.” isporučila je Gaspromova ćerka firma “STIF” “Akademiku Čerskom” u Mukranu – i to stoji u ruskoj carinskoj dokumentaciji. “Mi ne znamo šta se događa na brodu 'Akademik Čerskij'“, izjavila je kompanija u pisanom saopštenju, u kojem se takođe navodi: “Mi nismo isporučili nikakvu opremu za završetak Sjevernog toka 2”. Zbog toga Holanđani ne računaju sa američkim sankcijama.

“Vermaat Technics” ne posluje sa firmom “STIF” - opet stoji na papiru. Aparati za zavarivanje nisu isporučeni ovoj ćerki firmi “Gasproma” već ruskoj firmi “Vermaat Service”. A Holanđani opet tvrde: “Vermaat Service' nije naša kćerka firma”. Iako su do jula 2020. direktno vršili isporuke firmi “Vermaat Service”, od kako su pooštrene američke sankcije formalno više uopšte ne posluju sa Rusijom.

Umesto njih je dalje isporuke preuzela firma “BHS International B.V.”. A od ove firme postoji samo jedno poštansko sanduče u jednom selu u jugoistočnoj Holandiji i jedna internet stranica koja ne funkcioniše. Internet domen je registrovan kod iste kompanije kao i ruski “Vermaat Service”. “Mi ne znamo ništa o tome da je naša tehnika prebačena iz Rusije u Nemačku”, saopštio je “Vermaat Techincs”. Tako je “Akademik Čerskij” dobio opremu iz Holandije ukupne vrijednosti oko pet miliona dolara.

“To ne štiti od sankcija”

Obilaznice i posrednici, of-šor komanije i razlike u cijenama – da li je tako lako proigrati američku vladu? S tim se ne slaže dugogodišnji američki diplomata Daniel Frid. “Ne pomaže ubacivanje lažnih firmi u lance isporuke. Jer, to je prekršaj. To je riskantno i ne štiti od sankcija”, kaže Frid u razgovoru za DW.

On je od 2014. do 2017. bio koordinator sankcija Rusiji u Stejt dipartmentu. Međutim, nije sigurno da će SAD Evropljane kazniti sankcijama. Vašington mora da odmjeri političke rizike, kazao je bivši diplomata. “Sankcije su skupe. Jer, na svake sankcije mogu da uslede kontra-sankcije”, kaže Daniel Frid.

Nikos Tsafos iz Centra za strateške i internacionalne studije u Vašingotnu je uvjeren da evropske firme ne treba da strahuju. “SAD nisu spremne da učine sve moguće da zaustave gradnju Sjevernog toka 2. Vjerujem da postoji crvena linija za Vašington. Radi se o tome da se ne opterete previše odnosi sa Evropom”, ističe Tsafos. Ovaj stručnjak je uvjeren da će Vašington, uprkos svim prijetnjama sankcijiama, zažmiriti na jedno oko, kako ne bi prešao granice i ostavio prostor za kompromis.

Za neki takav kompromis ne ostaje baš mnogo vremena kada se radi o Sjevernom toku 2. “Akademik Čerskij” bi trebalo da do septembra završi sa postavljanjem cijevi. Zahvaljujući najmodernijoj evropskoj tehnici, ruski brod za postavljanje cijevi to može da uradi dvostruko brže nego manji brod “Fortuna”, koji je do sada radio južno od danskog ostrva Bornholm, prenosi B92.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.