Divlji zapad iznjedrio neobične i zanimljive likove: Danas lopov, sutra pokajnik
Period tzv. Divljeg zapada bilo je vrijeme otprilike od 1876. do 1910. godine, burna epoha osnivanja prvih naseobina i uspostavljanja vlasti na beskrajnim prostranstvima zapadno od rijeke Misisipi.
Nakon dijela života provedenog sa prstom na obaraču, pljačkaši, revolveraši i ubice sa Divljeg zapada bi odjednom nestali bez traga. Dane svoje “prijevremene mirovine” su provodili na mjestima koja su zvali rupama, a to je najčešće bio nepristupačni kanjon, pećina ili napuštena koliba u planini. Bolje je sačekati i godinama ako treba, dok potjernice ne zastare, hajke posustanu i utjerivači pravde na njih zaborave, preokupirani nedjelima novih loših momaka. Oprezno trošeći svoju “ušteđevinu” družili su se sa prirodom i životinjama.
Samoća rađa misao, misao rađa odluku, a odluka nalaže akciju.
“Dakle, pošto ću sutra da stanem pred Stvoritelja, moram još na ovom svijetu da koliko mogu olakšam savjest, čineći samo dobra djela.” Time bi se često vodi neko od njih. Zatim bi se pojavio na nepoznatim mjestima, preobličen i pod drugim imenom, često i bezimen. Ovakvih likova ima mnogo u romanima Zejna Greja, a u pričama Breta Harta (1836-1902) izuzetak je onaj kalifornijski sudija koji u istom vremenu živi dva lika: danju dijeli pravdu, a kad padne noć, stavlja masku i odlazi u klanac da vreba i pljačka poštanske kočije.
“Zovite me Šejn”, rekao je konjanik lutalica koji se 1889. godine u Vajomingu zaustavio na farmi porodice Sterit. Saznavši da njihov komšija, rendžer Flečer čini sve da Steritu preotme posjed, Šejn je ustrijelio Flečera, njegovog revolveraša Vilsona i dućandžiju Graftona, a zatim se vratio onamo odakle je i došao - Nedođim. Bezimeni pokajnik-osvetnik. Šejnov nauk bio je “oružje u ruci je zlo ili dobro, zavisi kakav je čovjek koji ga drži”.
Godine 1949. pisac Džek Šajfer je objavio roman “Šejn”. Bio je to jeftin svezak mekih korica, jedan od stotinjak kakvi se godišnje pojavlju na kioscima. A onda je Holivud u malom romanu osetio veliku filmsku priliku i dao se na posao. Tako je 1953. godine snimljen “Šejn”, jedan od najslavnijih vesterna, u kojem je reditelj Džordž Stivens uveliko odstupio od romana, dajući glavnom junaku mitsku dimenziju.
Pored Đulijana Đema i Lija Van Klifa, Klint Istvud je bio najzaposleniji glumac u “špageti” vesternima koje su šezdesetih godina Italijani snimali u Španiji. Kasnije i sam reditelj Istvud je režirao nekoliko vesterna u kojima je prepoznatljiv uticaj stila njegovih italijanskih uzora - Etorea Skole, Serđa Solime, Duča Tesarija,a više od svih slavnog Serđa Leonea. Istvudov vestern “Nepoznati zaštitnik” je na temu “Šejna”, što kazuje da Istvud nije mogao da ostane imun na draži velikana klasike.
Zejn Grej
Zejn Grej (1872-1939) nije bio veliki pisac, ali je sa svojih stotinu vestern romana bio marljiv proizvođač zanimljivog materijala za čitanje. U njegovoj prozi nema nasilja, a bio je dobar znalac prilika, pošto je u mladosti proputovao Zapad, mnogo toga doživio i zabilježio.
(Za “Glas Srpske” napisao Velimir Bojko)
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
