“Čudna” granica između Estonije i Rusije

Tekst Amosa Čepla, foto-reportera s Novog Zelanda koji se bavi temama bivšeg Sovjetskog saveza, prenieo je “Radio slobodna Evropa”.

“Stajao sam pored ruske teritorijalne oznake i proučavao blistavog, dvoglavog orla, kada mi se strožim tonom obratio Viktor Kulasar, estonski graničnik koji me je ispratio do ovdje: 'OK, nema više fotografisanja, moramo otići'. Sto metara dalje ruski granični policajac je izašao iz šume došavši do našeg automobila, gledajući pravo u nas”, piše Čepl.

Oni su se tada nalazili u “Satseskoj čizmi”, klinu ruske zemlje koji ulazi u estonski okrug Setoma i probija put između dva estonska sela. Granična anomalija potiče iz perioda Drugog svjetskog rata kada je Sovjetski savez anektirao Estoniju.

Nakon što je Staljin 1944. godine od nacista oduzeo sićušnu baltičku državu, granica između ruske i estonske sovjetske republike prekrajala se, umanjujući teritoriju Estonije.

Tada se jedan etnički Rus trudio da zadrži svoju, sada napuštenu, farmu u ruskoj zemlji, dok su sela s obije strane ostala na teritoriji Estonije.

To nije bio problem do 1991. godine kada je Estonija ponovo stekla nezavisnost i našla se s nešto više od jednog kvadratnog kilometra ruske teritorije koja presjeca jedini direktni put između dva estonska sela.

Kremlj je ubrzo dozvolio ljudima sa estonske strane da koriste put preko ruske teritorije, ali samo pod strogim uslovima: Oni koji prolaze moraju ostati u svojim vozilima i ne smiju se zaustavljati.

“Vozila” uključuju bicikle, automobile i motocikle, ali ne i skutere. Rusija zadržava pravo da zaustavi bilo koje vozilo koje prolazi kroz šumu koja je pod velikim nadzorom.

Incidenti

To je dovelo do mnoštva međunarodnih incidenata, kada su ruski pogranični agenti unutar zone hapsili ljude koji nisu znali ili su odbijali pravila.

U 2017. godini dva radnika ušli su u naizgled praznu šumu kako bi provjerili svoju mapu. Ruski pogranični agenti uhvatili su dvojicu mladića i odveli ih do najbliže ruske pogranične stanice. Estonci su pušteni nakon što su platili kaznu od 2.000 rubalja, što je 28 evra.

“Ivo Palomis pokušao je kasno noću prošetati teritorijom. Iznenada je glas povikao na ruskom: ’Stani, inače ću pucati!’ Prišla su mi četvorica graničnih policajaca s uperenim puškama i pitali me: Ko si ti? Gdje ideš? Predajte svoje dokumente.’ Palomis je bio zatvoren gotovo 24 sata prije nego što je pušten nazad u Estoniju”, priča jedan od stanovnika.

Raul Kudre, gradonačelnik regije Setoma, kaže da su danas stvari na granici opuštenije i da su se “stanovnici navikli na to, prilagodivši se okolnostima”.

Turistička atrakcija

Veća zabrinutost je što je sve veći broj turista koji dolaze ovdje, zbog uzbuđenja vožnje kroz “teritoriju u obliku čizme”, često krše pravila koja primjenjuju estonska i ruska granična policija.

Situacija za koju Kudre kaže da je završila “pomalo tužno” za neke turiste - 2018. godine estonska policija novčano je kaznila Nijemca, sa 60 evra, zbog zaustavljanja njegovog automobila unutar ruske teritorije.

Drugi komad sićušne ruske zemlje nalazi se dva kilometra odatle, pogrešno je označen na Guglovim mapama. Ipak teško ga je propustiti na terenu.

Učestalost saobaćajnih znakova ukazuje na nadolazeće putovanje bez treptaja kroz Rusiju. Prema jednom lokalnom stanovniku, s kojim je RSE razgovarao, ruski graničari ponekad zauzimaju položaj u malom klinu zemlje i gledaju kako estonski automobili prolaze tek nekoliko metara dalje.

Razmjena teritorija kao moguće riješenje

Rusija i Estonija nedavno su napravile korake prema riješenju pitanja granice, predloživši razmjenu zemljišta kojom bi Rusija ustupila dvije teritorije u zamjenu za jednak komad estonske zemlje drugde duž granice.

Razmjena teritorija trebalo je da bude okončana 2013. godine, ali nesklad u posljednjem trenutku doveo je do prekida ugovora.

Na pitanje šta kažu suprotstavljeni graničari kad se sretnu “ni na čijoj teritoriji”, na NATO-ovom istočnom rubu s Rusijom, graničar odgovara: “Ništa. Samo pozdravimo i nastavljamo dalje. Oni rade svoj posao, mi radimo svoj”, piše u tekstu Amosa Čepla.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.