Srpski hajduk koji je započeo borbu protiv Turaka: Rumini ga slave kao heroja, a u Srbiji ga zaboravili
U Srbiji je slavan i opjevan, ali Starina Novak, veliki vojskovođa koji je narod branio od Turaka i slavno poginuo, u Rumuniji znači mnogo više.
Starina Novak je bio junak mnogo prije Karađorđa, a riječ je o čovjeku čija je borba protiv Turaka postala preteča svih kasnijih srpskih buna i ustanaka.
U rumunskoj kulturi ovaj hajduk se i danas slavi kao narodni junak i oslobodilac, zbog brojnih ratnih uspjeha protiv Turaka na području današnje Srbije, Republike Srpske, Rumunije, Moldavije i Bugarske.
Pa ipak, u srpskoj kulturi, sjećanje na Starinu Novaka je pretežno sačuvano u epskim pjesmama. One kaže da je od zuluma “proklete Jerine” pobjegao u drumske razbojnike, i da je hajdukovao po Hercegovini, Bosni i Srbiji.
Upravo tako je počela nemilosrdna borba Starine Novaka protiv Turaka. Za kratko vrijeme je formirao četu, a njegova lična hrabrost i umiješnost u komandovanju su doveli do toga da mu se pridruži veliki broj seljaka i slobodnih hajduka.
Rumunski izvori su ipak mnogo egzaktniji i obimniji – ime Starine “Baba” Novaka vezuje se za vrijeme vladavine kneza Mihaja Hrabrog, koji se borio za oslobođenje od Turaka 1595. godine. On je četu srpskog hajduka primio u svoje redove, a Novaka postavio za jednog od najviših komandanata svoje vojske.
U rumunskom gradu Klužu, srpskom hajduku je podignut spomenik narodne zahvalnosti, a u Bukureštu postoji i istoimeni bulevar. Tamošnji narod ga nije zaboravio.
Predanje kaže da je Starina Novak na prevaru uhvaćen i zajedno sa saborcima nabijen na kolac. Njihova tijela su ostavljena gavranima i tek nekoliko dana kasnije spaljena 1601. godine. Baš na tom mjestu je i podignut spomenik koji i danas postoji, piše Istorijski zabavnik.
Novakova pećina, a Novaka nigdje
Iako nema dokaza da je tamo zaista i bio, Starinu Novaka su upamtili i u Republici Srpskoj. Na južnoj strani planine Romanije, iznad Pala, nalazi se čuvena Novakova pećina. Po narodnom predanju, on je tu hajdukovao sa svojim bratom Radivojem i sinovima Tatomirom i Grujicom, takođe poznatim hajducima.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
