Sjećanje na stari Beograd, nekad periferija, a danas…
Početkom prošlog vijeka ministar narodne privrede bio je Dušan Spasić, porijeklom iz poznate porodice sa Vračara.
Imao je dosta zemlje jugoistočno od današnje Autokomande, a na jednom svom placu izgradio je ljetnjikovac sa velikim dvorištem i vinogradom. U Prvom svjetskom ratu prešao je i preživio albansku golgotu, ali je umro u Francuskoj, ne dočekavši kraj rata. Tijelo mu je prenijeto u Srbiju petnaestak godina kasnije.
Oko Spasićevog ljetnjikovca početkom 20. veka niče naselje koje u njegovu čast dobija naziv Dušanovac. Ljudi su cijenili njegova zalaganja za uređenje ovog naselja. Tu su živele uglavnom porodice zanatlija i radnika, mehandžija i trgovaca, kao i nižih državnih službenika. Bilo je i kočijaša koji su ovde našli dovoljno mjesta za konjušnice i zapregu. U Ustaničkoj ulici (nekad Vojvode Gligora), blizu današnjeg Specijalnog suda (ranije Vrhovni vojni sud), nekada su se nalazile bačije. Odatle se kravlje i kozje mleko raznosilo i prodavalo po Beogradu.
Dušanovac se brzo širio. Nove kuće, pa i skromne udžerice počele su da niču i na drugoj strani Mokroluškog potoka, prema Marinkovoj bari, u koju je kasnije preseljen i jedan dio žitelja Jatagan male.
Sa druge strane, prije sto godina počeli su se kupovati placevi u češkoj koloniji na Pašinom brdu, odmah iznad Dušanovca. Tu su izgrađene porodične kuće, mahom prizemne, u kojima su živjeli činovnici, zanatlije, radnici. Zahvaljujući pravilnom parcelisanju, kuće su zidane planski, što je doprinelo uređenosti Pašinog brda.
Između dva rata novonastale ulice bile su uglavnom pod kaldrmom, a regulisana je i kanalizacija. Brdo je nazvano Pašino početkom 19. stoleća, kada još nije bilo nastanjeno.
Događaj iz Prvog srpskog ustanka kumovao je nastanku ovog toponima. Naime, Karađorđevi ustanici su 1807. godine na „Šarenom izvoru“ savladali beogradskog Sulejman-Pašu. Tu je podignuta Pašina česma. Ona je nešto dalje od današnjeg Pašinog brda koje se nalazi između ulica Stefana Prvovjenčanog (auto-put), Rimske, Vojislava Ilića, Gospodara Vučića, dijelova Ustaničke i Južnog bulevara.
Uzgred, potezom današnjeg Južnog bulevara nekad je tekao Čuburski potok, a blizu Ustaničke ulice stajao je i mostić.
Posle Drugog svjetskog rata Pašino brdo mijenja naziv u Lekino, po Aleksandru Leki Rankoviću koji je tu ilegalno boravio sve do jula 1941. godine, kada ga je Gestapo uhapsio. Tokom 90-ih godina zvanično je vraćen stari naziv Pašino, mada danas nezvanično figuriraju oba naziva.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
