Prije 101 godinu osnovana Kraljevina SHS
BEOGRAD - Sutra će se navršiti 101 godina od kako je 1. decembra 1918. godine osnovana Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, prva zajednička država Južnih Slovena. Kraljevina Srbija je još tokom Prvog svjetskog rata objavila da je cilj ujedinjenje Srba, Hrvata i Slovenaca, što je potvrđeno Niškom deklaracijom Skupštine Kraljevine Srbije 7. decembra 1914. godine.
Na prijedlog srpske Vlade je 1915. godine obrazovan Jugoslovenski odbor sastavljen od političkih predstavnika Južnih Slovena sa prostora tadašnje Austrougarske, koji su se nalazili u emigraciji, pri čemu su hrvatski i slovenački političari ujedinjenje sa Kraljevinom Srbijom vidjeli kao jedino rješenje pitanja Dalmacije, koja je bila obećana Italiji.
Srpska Vlada i članovi Jugoslovenskog odbora su tokom rata potpisali dvije deklaracije kojima su pokušali da definišu uređenje buduće države, prvo u julu 1917. godine Krfsku deklaraciju, poslije pregovora na istoimenom grčkom ostrvu, a potom, početkom novembra 1918. godine i Ženevsku deklaraciju. Skupu u Ženevi, koji je trajao od 6. do 9. novembra 1918. godine, prisustvovali su predstavnici Kraljevine Srbije, Narodnog vijeća iz Zagreba i Jugoslovenskog odbora s centralom u Londonu.
Prije nego što je potpisana Ženevska deklaracija, u Zagrebu je 29. oktobra 1918. godine proglašena Država Slovenaca, Hrvata i Srba, kao zemlja koju čine teritorije pod Austrougarskom, na kojima su živjeli južnoslovenski narodi. Međutim, budući ugrožena s jedne strane Italijanima, koji su počeli da osvajaju teritorije obećane Londonskim ugovorom, a s druge anarhijom, koja je zavladala u trenutku raspada Austrougarske, Narodno vijeće Države SHS 4. novembra 1918. godine poziva srpske vojnike da dođu da ih oslobode i zaštite. Formiranje nove zajedničke države ubrzali su i odluka Velike narodne skupštine u Novom Sadu 25. novembra 1918. godine o prisajedinjenju Kraljevini Srbiji, kao i zahtjev Zemaljske vlade Dalmacije o ujedinjenju, te jednoglasna odluka Podgoričke skupštine o direktnom i bezuslovnom prisajedinjenju Kraljevini Srbiji.
Novu državu, Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca proglasio je, u to vrijeme, regent Aleksandar Karađorđević 1. decembra 1918. godine u palati Krsmanović na Terazijama u Beogradu. Naziv Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca potrajao je do 1929. godine, kada je promijenjen u Kraljevina Jugoslavija.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
