Prekretnica za pad pod tursku vlast

Pojedini istoričari navode 1367. ili čak i 1363. za godinu bitke, ali svi zajedno tvrde da se bitka odigrala kod Černomena, danas grčki Ormenio u oblasti Evros, na polju koje Turci navodno dan-danas zovu Sirf sindigi, pogiblje Srba.

Vukašina nasljeđuje njegov sin Marko, poznatiji kao Marko Kraljević, ali ne uspijeva da održi srpske zemlje i nedugo poslije bitke postaje turski vazal. Ova bitka predstavlja početak osmanlijskih osvajanja teritorija kojima je vladao srpski car Dušan.

Povod

Najstariji srpski izvor, "Zapis monaha Isaije" kao povod za početak sukoba između Srba i Turaka navodi namjeru despota Uglješe, da zajedno sa svojim bratom kraljem Vukašinom istjera Turke iz Makedonije. Ondašnji turski izvori tvrde da je cilj srpske vojske bio da se zauzme Drenopolje i da se turske snage na Balkanskom poluostrvu, pod komandom beglerbega Lala-Šahina protjeraju iz Rumelije u Anadoliju.

Savremeni istoričari smatraju da nije postojao konkretan povod za izbijanje neprijateljstava. Prema njima, despot Uglješa, čija država se prva nalazila na pravcu turskog napredovanja, shvatio je opasnost koju su predstavljala turska osvajanja na Balkanskom poluostrvu. Iako su turske teritorije na Balkanu u to vrijeme bile neznatne Turci su osvojili nekoliko dobro utvrđenih gradova kao što je Drenopolje i na taj način stvorili mostobran za dalja osvajanja u Evropi.

Učesnici

Zasigurno se zna da su na srpskoj strani pored vojske despota Uglješe učestvovale i snage kralja Vukašina. Sporno pitanje je da li su i koji srpski velikaši takođe učestvovali u pohodu na Turke. Turski izvori navode da su pored despota, kralja i "kraljevih nevjernika" u bici učestvovali vojvode i vlastela Bosne, Ugarske i Vlaške. Grčki pisac iz XV vijeka, Laonik Halkokondil pominje samo Uglješu i Vukašina dok se u zapisima monaha Isaije kaže da je Uglješa digao "sve srpske i grčke vojnike i brata svojega Vukašina kralja" kao i "mnoge druge velmože".

Prema Stojanu Novakoviću, "srpske velmože" koji su se pridružili Uglješi i Vukašinu najverovatnije su bili Dejanovići i vojvoda Bogdan. Sjeverna srpska vlastela u ovom boju nije učestvovala. Balšići, koji su bili u dobrim odnosima sa Vukašinom najvjerovatnije nisu učestvovali u bici jer su ubrzo poslije poraza srpskih snaga oteli Prizren od Vukašinovog sina, Nikola Altomanović takođe nije mogao da učestvuju u bici jer je bio u ratu sa Vukašinom, Lazar i Brankovići nisu imali interesa da učestvuju u bici i na taj način učvrste Vukašinov položaj kao kralja i nasljednika caru Urošu čiju su vlast, makar i formalno, još uvijek poštovali.

Na osnovu raspoloživih izvora može se zaključiti da su srpsku vojsku dale srpske zemlje oko Šar-planine, kao i sve južne srpske zemlje oko Vardara i Strume, zajedno sa grčkim krajevima južne Makedonije, Drame, Mosinopolja i Vodena.

Turske snage kojima je zapovijedao rumelijski beglerbeg Lala-Šahin bile su četiri puta slabije od srpskih i uglavnom su se svodile na posadu utvrđenog grada Drenopolja. Halkokondil čak navodi da su snage sa kojima je Lala-Šahin napao srpsku vojsku brojale jedva 800 ljudi.

Najčešće zabune

Na osnovu navedenih izvora može se zaključiti da je u Maričkoj bici učestvovala hrišćanska koalicija sastavljena od Srba, Ugara i Rumuna. Takođe, u engleskoj literaturi se navodi da je u bici sa srpske strane učestvovala koalicija sastavljena od Srba, Bugara i Grka.

U prvom primjeru korišćeni su uglavnom turski izvori. Stoga nije čudno što se u njima navodi da su se na srpskoj strani nalazili velikaši i iz Ugarske, Bosne i Vlaške. U drugom primjeru pogrešno je navedeno da su grčke snage takođe učestovale u ovoj bici. Međutim, u pitanju su snage Uglješe i Vukašina i drugih srpskih velikaša čija se državna teritorija protezala i na grčke zemlje. Ono što se sa sigurnošću može tvrditi jeste da su u Maričkoj bici učestovale srpske snage sastavljene od vojske Uglješe i Vukašina i nekih srpskih velikaša.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.