Na današnji dan umro je vojvoda Radomir Putnik, tvorac moderne srpske vojske

Radomir Putnik bio je vojnik i vojskovođa punih četrdeset godina. Vojničko zvanje je stekao na Artiljerijskoj školi u Beogradu.

Putnik je dva puta bio načelnik Glavnog generalštaba, pet puta ministar vojni i načelnik Štaba Vrhovne komande Vojske Kraljevine Srbije u balkanskim i Prvom svjetskom ratu.

On je tvorac moderne srpske vojske. U okviru školovanja i obuke oficira uveo je različite novine, uključujući i rješavanje taktičkih zadataka.

Zajedno sa Živojinom Mišićem, vojvoda Putnik pripremio je sve ratne planove za balkanske ratove i Prvi svjetski rat.

UČESNIK SVIH RATOVA OD 1876. do 1916.

Putnik je bio učesnik svih ratova Srbije od 1876. do 1916. godine. U dva srpsko-turska rata od 1876. do 1878. komandovao je Rudničkom brigadom i Veterničkim odredom, jedinicama koje su se istakle u borbama na Javoru, Velikom Šiljegovcu, Đunisu, oko Pirota i u oslobađanju Niša, Vranja i Gnjilana.

U srpsko-bugarskom ratu 1885. godine Putnik je bio načelnik Štaba Dunavske divizije, a 1890. postavljen je za pomoćnika načelnika Generalštaba. Tada je u program obuke starješina uveo rješavanje taktičkih zadataka na Višoj školi Vojne akademije, u kojoj je predavao taktiku i generalštabnu službu.

Komanda nad Šumadijskom divizijskom oblašću Putniku je povjerena 1893. godine, ali mu je 1895. oduzeta. On je 1896. godine penzionisan pod sumnjom da sarađuje sa Radikalnom strankom.

Putni je reaktiviran 1903. godine poslije ubistva kralja Aleksandra Obrenovića i od tada je načelnik Glavnog generalštaba, a ministar vojni od 1904. On je rukovodio ratnim pripremama od 1906. do 1908, kao i 1912.

Zahvaljujući njemu, srpska vojska je naoružana brzometnim oružjem i teškom artiljerijom, utvrđena je njena doktrina, povećan je i obučen rezervni starješinski kadar, otvorene su oficirske škole rodova, obučeno više generacija generalštabnih oficira, izrađeni su ratni planovi i propisani postupci mobilizacije.

U Prvom balkanskom ratu Putnik je kao načelnik Štaba Vrhovne komande znatno doprinio pobjedi srpskih armija u neočekivanom sudaru s turskom vojskom u Kumanovskoj, a zatim u Bitoljskoj bici u oktobru i novembru 1912.

Poslije Kumanovske bitke unaprijeđen je u čin prvog vojvode srpske vojske.

U Drugom balkanskom ratu 1913. pravovremeno je rasporedio i pripremio vojsku, predvidjevši bugarski napad, što je bilo odlučujuće za trijumf u Bregalničkoj bici.

KOMANDOVAO VOJSKOM KROZ ČETIRI OFANZIVE

U Prvom svjetskom ratu bio je načelnik štaba Vrhovne komande, sve do pogoršanja bolesti 1916. godine, kada ga je na tom mestu naslijedio general Petar Bojović.

Putnik je komandovao srpskom vojskom za vrijeme sve četiri neprijateljske ofanzive na Srbiju.

U Prvom svjetskom ratu 1914. godine vještim manevrisanjem i grupisanjem glavnine srpskih snaga doprinio je slamanju nadmoćnih austrougarskih trupa u Cerskoj i Kolubarskoj bici.

Njegova odluka da napusti Beograd i skrati front za vrijeme Kolubarske bitke bila je presudna, jer je srpska vojska dobila vrijeme da se oporavi i odmori.

Preporođenu srpsku vojsku poveo je u ofanzivu, koja je nanijela odlučujući udarac Austrougarima kod Suvobora, nakon čega je austrougarska vojska potisnuta sa teritorije Srbije.

Kada je počela četvrta ofanziva na Srbiju, Putnik je već bio teško bolestan i nije imao mnogo udjela u operativnim odlukama.

Ipak, u okolnostima koje su bile veoma nepovoljne po Srbiju uspio je da organizuje povlačenje srpske vojske preko albanskih i crnogorskih planina, do albanskog primorja.

Pri tome osujetivši nizom manevara namjeru njemačke Vrhovne komande da, u sadejstvu s bugarskim i austrougarskim trupama, opkoli i uništi srpsku vojsku.

Prethodno su ga saveznici – pogrešno procijenivši situaciju – onemogućili da ofanzivom spriječi Bugarsku da stupi u rat na strani Centralnih sila.

VOJNICI NOSILI PUTNIKA PREKO ALBANIJE

Teško bolestan, Putnik je stigao u Skadar 6. decembra 1915. godine, a 9. januara 1916. prebačen je na Krf, gdje se liječio do septembra iste godine. Sa Krfa je otišao u Nicu da nastavi liječenje.

Vojnici su ga, teško bolesnog, na rukama prenijeli preko Albanije. Putnik je zatražio da mu se odobri petomjesečno odsustvo za liječenje, koje mu je kralj Petar Prvi Karađorđević odobrio.

Umro je 17. maja 1917. godine u Nici - kovčeg sa njegovim posmrtnim ostacima ostavljen je u crkvi na Ruskom groblju.

Šestog novembra 1926. godine na beogradsku železničku stanicu stigli su posmrtni ostaci vojvode Putnika, skoro deset godina poslije njegove smrti.

Sahrana je održana 7. novembra na Novom groblju. Na ulicama kojim se kretala pogrebna povorka nalazila se bukvalno cijela prijestonica. 

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.