Mika Alas - matematičar, pronalazač, vojnik
BIJELjINA - Mihailo Petrović Alas ili Mika Alas (1868-1943), srpski matematičar, jedan od prvih osam profesora Beogradskog univerziteta i dugogodišnji profesor matematike na Filozofskom fakultetu u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije, umro je na današnji dan 1943. godine.
Alas je autor više od 250 naučnih i stručnih radova i osnivač savremene kibernetike.
Kao dječak je naučio ribarski zanat kod beogradskog alasa Gašpara Čuklje, potom položio majstorski ispit ribarskog esnafa i tako dobio nadimak Mika Alas.
Napisao je više od 400 radova iz teorijske i primijenjene matematike, matematičke fizike i hemije, mehanike, geometrije i opšte fenomenologije.
Tvorac je matematičke fenomenologije, teorije matematičkih spektara koja je praktično primijenjena u astronomskim, statističkim i drugim izračunavanjima i veoma je doprinio matematičkoj analizi, posebno teoriji diferencijalnih jednačina i teoriji funkcija.
Djela: “Kvalitativna integracija diferencijalnih jednačina”, “Elementi matematičke fenomenologije”, “Fenomenološko preslikavanje”, “Predavanja o matematičkim spektrima”, putopis “Kroz polarnu oblast”, popularno napisan roman “Jegulje”.
Takođe, gradio je i vojničku karijeru.
Godine 1898. Mika Alas položio je ispit za rezervnog potporučnika. Bio je učesnik oba Balkanska rata, kao rezervni inženjerijski poručnik, pa kapetan druge klase.
U Prvom svjetskom ratu bio je ađutant kraljevića Đorđa, a poslije bombardovanja Beograda otišao je u Niš, zatim u Francusku, pa Švajcarsku, gdje je ostao do kraja rata i bavio se kriptografijom.
Godine 1917. izradio je novi sistem šifri, koji je odmah ušao u upotrebu, a poslije rata ga je usavršio i nazvao sistem “Tri kartona”. Ovaj sistem je nastavio da se koristi u vojsci i diplomatiji.
Zbog poznavanja kriptografije pred početak Drugog svjetskog rata ponovo ga je angažovala vojska. Aprila 1941. godine, na samom početku rata zarobljen je u Sarajevu i odveden u zarobljeništvo u Nirnberg, gdje je proveo tri mjeseca.
Na intervenciju princa Đorđa Karađorđevića sredinom iste godine pušten je zbog starosti, posle čega se vratio u Beograd.
U francuskom zavodu za patente registrovao je pet originalnih praktičnih patenata Mike Alasa: daljinar, prenosni zupčanik, vječiti kalendar, mjerač dubine tijela potopljenih u vodu i metod za izbjegavanje minskog polja.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
