Đorđe Stanojević - čovjek koji je osvijetlio Beograd
BIJELjINA- Đorđe Stanojević /1858-1921/, fizičar, profesor, rektor Univerziteta u Beogradu, upravnik Astronomske i meteorološke opservatorije, konstruktor prve radio-stanice u Beogradu i pionir elektrifikacije u Srbiji, umro je na današnji dan 1921. godine.
Godine 1881. diplomirao je na Velikoj školi u Beogradu i ostao kao asistent -pripravnik na Katedri za fiziku.
Iste godine, Stanojević boravi u Parizu na prvoj međunarodnoj izložbi o elektricitetu. Na položaju asistenta ostaje do 1883. godine, kada polaže profesorski ispit iz fizike, mehanike i astronomije. Te godine je postavljen i za profesora fizike u Prvoj beogradskoj gimnaziji.
Tokom više decenija rada, osim pitanja elektriciteta i njegove upotrebne vrednosti, Đorđe Stanojević bavio se i istraživanjima iz oblasti fizike, mehanike, astronomije, kao i novim tehničkim pronalascima, poput fotografije u boji i rashladnih uređaja.
Bio je, kao pitomac Ministarstva vojnog, na studijama i radu u najpoznatijim astronomskim i meteorološkim opservatorijama Evrope /Potsdam, Hamburg, Medon, Grinič, Kju i Pulkovo/.
Zbog svojih rezultata u radu, dobija poziv od Pariske opservatorije da učestvuje u naučnoistraživačkoj ekspediciji radi proučavanja Sunca, i to u Petrovsku, gdje je učestvovao u proučavanju potpunog pomračenja Sunca.
Đorđe Stanojević objavio je nekoliko naučnih radova iz astrofizike u izdanjima Pariske akademije nauka. To su ujedno i prvi naučni radovi iz astronomije uopšte kod Srba.
Često je boravio u evropskim gradovima, gdje je učestvovao na skupovima i izložbama iz raznih oblasti nauke i tehnike, prikupljao znanja i iskustva koja je, odmah potom, pokušavao da prenese u svoju zemlju.
Zaslužan je za uvođenje prvog električnog osvjetljenja u Beograd i tadašnju Srbiju, krajem osamdesetih godina 19. vijeka, umjesto do tada preovlađujućeg gasnog osvjetljenja. To je Beograd uvelo među prve prijestonice Evrope sa potpunim električnim osvjetljenjem.
Stanojević je bio redovni profesor fizike i mehanike na Vojnoj akademiji i redovni profesor eksperimentalne fizike na Velikoj školi u Beogradu.
Sredinom prve decenije dvadesetog vijeka postao je redovni profesor Univerziteta u Beogradu, a zatim dekan Filozofskog fakulteta i rektor Univerziteta.
Bio je prijatelj i poštovalac djela Nikole Tesle, napisao je knjigu "Nikola Tesla i njegova otkrića".
Đorđe Stanojević je više godina radio na izučavanju mogućnosti izgradnje električnih centrala u Srbiji, a naročito mogućnosti korištenja vodenih tokova u tu svrhu, pa je proučavao hidroenergetske potencijale rijeka u Srbiji.
Zaslužan je za izgradnju prvih hidroelektrana u Srbiji: "Užice" na Đetinji, "Vučje" na Vučjanci, "Niš" na Nišavi, "Veliko Gradište" na Peku, "Vlasotince" na Vlasini, "Ivanjica" na Moravici i "Zaječar" na Timoku.
Stanojević je konstruisao i Beogradsku termocentralu, a zaslužan je i za prvo demonstriranje radija 1908. godine u srpskoj prijestonici.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
