Kako su dva serijala epske fantastike postali najveći događaj u istoriji televizije VIDEO

Naravno, riječ je premijerama televizijskih serija “Kuća zmaja”  (HBO Maks) i “Gospodar prstenova: Prstenovi moći” (Amazon), koje stižu pred publiku 21. avgusta i 2. septembra ove godine, praćene medijskom histerijom do sada neviđenog intenziteta kada je u pitanju svijet industrije zabave.

Ogromni budžeti koji se mjere desetinama miliona dolara po epizodi (“Kuće zmaja”  u prosjeku oko 30 miliona dolara, a “Prstenovi moći” oko 43 miliona dolara), raskošne produkcije, atraktivne lokacije setova, stotine angažovanih glumaca, strateški isplanirane promotivne kampanje, beskrajne medijske analize svake fotografije sa seta, ogromna gledanost promo materijala, pravi verbalni ratovi fanova obje franšize na društvenim mrežama, čine samo dio ogromnog medijskog cunamija koji prati dolazak obje franšize pred publiku.

Što je, da budemo krajnje iskreni, za jedan, do prije dvije decenije, prilično potcijenjen, da ne kažemo prezren žanr, potpuno neočekivana situacija. Šta se to desilo u protekle 22 godine, da se situacija oko ekranizacija epske fantastike promijenila za 180 stepeni?

Sudar džinova

Bitno je izdvojiti nekoliko ključnih stvari. Prije svega, trijumfalni komercijalni i kreativni uspjeh filmske ekranizacije Tolkinove književne triologije “Gospodar prstenova” u periodu 2002 - 2005. godine, u režiji Pitera Džeksona. Potom nezapamćena eksplozija gledanosti televizijske adaptacije književnog serijala “Pjesma vatre i leda”, slavnog barda moderne epske fantastike Džordža Martina, pod nazivom “Igra prestola”(2011 - 2019), te ogroman razvoj striming servisa u posljednjih deset godina, koji su nakon uspjeha pomenutih franšiza  krenuli u bjesomučnu potragu za novom “zlatnom kokom” koja nosi predznak epska fantastika. Otud i brojne ekranizacije književnih serijala kao što su “Vještac”, “Točak vremena, “Eragon”, “Talisman” i drugih koji pokušavaju naći svoj dio kolača na bogatom striming tržištu.

Ipak, da se ne lažemo,  serija “Kuća zmaja”, koji je rađena po Martinovoj pseudoistorijskoj knjizi o dinastiji Targarjen “Vatra i krv” i serija “Prstenovi moći”, koja je inspirisana dodacima triologije “Gospodar prstena” o drugom dobu Srednje zemlje, glavni su igrači u ovim ratovima fantastike, kako zbog popularnosti samih originalnih serijala, tako i zbog ogromne finansijske i marketinške moći studija “Vorner” i “Amazon”, koji stoje iza njihovih produkcija.

Goran Skrobonja, srpski pisac, prevodilac i izdavač, koji je i autor serijala “Točak” iz žanra epske fantastike, kaže da je ova situacija prilično vrhunac zadnje dvije decenije.

- Nimalo neočekivano. Epska fantastika na filmu nije imala čime da se podiči (čast izuzecima kao što su Milijusov “Konan varvarin” ili Bakšijeva “Vatra i led”) sve do Džeksonove ekranizacije Tolkinovog “Gospodara prstenova”, a onda se popularnost serijala knjiga Džordža R. R. Martina o Vesterosu poklopila sa ambicijama kuće HBO. Rezultat nam je poznat, tako da su najavljena dva nova serijala jednostavno logičan potez u pokušaju da se dodatno zaradi na eksploataciji dobro poznatih tema koje već imaju ogroman broj poklonika i svetsku, masovnu popularnost - kaže Skrobonja za “Glas Srpske”.

Pisac Džordž R. R. Martin,  kao što govore njegovi usvojeni srednji inicijali, veliki je obožavatelj Džona R. R. Tolkina i njegove franšize o Srednjoj zemlji, koja ima puno toga zajedničkog sa Martinovim Vesterosom, tako da je normalno praviti poređenja između njih dvojice i njihovih djela, ali Martin tvrdi da se u tome malo pretjeruje u negativnom smislu, radi marketinških trikova.

- Ako mi dozvolite da na trenutak budem iskren, svi ti podkasti i veb stranice me malo nerviraju. Sva ta priča oko bitke divova fantastike kroz serije “Kuća zmaja” protiv “Prstenova moći” i njihovoj konkurenciji, prosto je pogrešna. Ima dosta prostora za uspjeh obje serije i dosta prostora za više fantastike na televiziji. Nekako je tri četvrtine tih sajtova baziranih na klikbejt naslovima i ignorisalo čitav niz mojih komentara i izvrnulo moje riječi u naslove o tome, kako navodno želim da pobijedim Tolkinov šou - naveo je Martin.

U stvari, pisac tvrdi da to nije slučaj, iako ima takmičarsku prirodu, to ne znači da navija za neuspjeh svoje konkurencije. Tačnije, on se drži popularnog stava da u svijetu izdavaštva “plima uspjeha podiže sve brodove”. Njegovu novu seriju čeka žestoko iskušenje, jer mora da ispuni visoke standarde koje je postavila originalna franšiza, mora popraviti loše uspomene na kontroverznu osmu, posljednju sezonu koja je izazvala revolt obožavalaca na društvenim mrežama i mora se suočiti sa ogromnom moći konkurentske “Amazonove” serije, koja sa budžetom od preko milijardu dolara za pet planiranih sezona važi za najskuplji projekat u istoriji televizije.

Sva ta priča oko bitke divova fantastike kroz serije “Kuća zmaja”  protiv “Prstenova moći” i njihovoj konkurenciji, prosto je pogrešna. Ima dosta prostora za uspjeh obje serije i dosta prostora za više fantastike na televiziji, rekao Martin

Dobra je stvar, da prikvel serija nastaje po knjizi koja donosi završenu i zaokruženu priču, za razliku od knjiga iz serijala “Pjesma vatre i leda”, koje još čekaju Martinov književni završetak i da kreativni tandem Di Bi Vajs i Dejvid Benof koji je radio (i “upropastio”,) prethodnu seriju nije uključen u stvaranje nove. “Kuća zmaja” čak je bila na vrhu IMDB-ove liste najiščekivanijih serija 2022. a u godinama otkako je “Igra prestola” izazvala bum fantazije na televiziji, nijedna druga serija nije uspjela ni prići tom stepenu popularnosti.

Sa druge strane i glavni konkurent “Prstenovi moći”, bez obzira na mega budžet i prilično spektakularan trejler, ima određene probleme. Izazvane, prije svega, činjenicom da su seriju radili kao adaptaciju dodataka trilogije “Gospodar prstenova” i da su prilično slobodno pristupili interpretaciji Tolkinovog nasljeđa u svjetlu dominacije tzv. “kulture različitosti” i time izazvali bijes tvrdokornih obožavalaca knjiga i filmova, uz brojne napade tzv. “toksičnog” fandoma na internetu, što u svijetlu njihove moći nikako nije zanemarljiva stvar.

Dva stila herojske fantazije

Treba pomenuti da se oba književna predloška prilično razlikuju , jer Tolkinov rad je pionirska fantastika, koja u skladu sa vremenom u kojem je pisana gaji kao osnovu platonski idealizam rane epohe fanastike, dok su Martinove knjige mračnije i brutalnije sa mnogo nasilja, smrti i seksa, što u praktičnom smislu znači da će jedni ciljati mlađi sloj publike, a drugi stariji. Skrobonja kaže da su njegova očekivanja na fanovskom nivou, ali iako bolje poznaje Tolkinov opus, određenu prednost  u pogledu kreativnog iznenađenja daje adaptaciji Martinove knjige.

- Očekujem da i jedna i druga budu solidna televizijska zabava, s tim što bi “Kuća zmaja” možda mogla da nas iznenadi u pogledu kvaliteta i pomeranja granica žanra. Svakako će to biti raskošno za oči. Lično bih voleo da obe serije budu jednako izazovne i na idejnom, dramaturškom i glumačkom nivou - kaže pisac.

“Igra” je bila poznata kao serija  u kojoj “Sopranovi sreću Srednju zemlju”, naglašavajući moralnu dvosmislenost Vesterosa, što će naravno biti i prepoznatljiv znak nove priče koja se dešava nekih 200 godina ranije u odnosu na radnju originalnog serijala. Biće dosta zmajeva i bitaka, sigurno, ali srž priče su ljudski sukobi, ljubav i mržnja, drama karaktera, a ne akcija i avantura, što znači da će ova priča biti usredsređena na likove, a ne akciju, što je stanje koje u velikoj mjeri objašnjava zašto se kontroverzno finale “Igre prestola” čini ispraznim i promašenim.

Za razliku od priče “Kuće zmaja”, koja je dobro poznata zahvaljujući obimnom književnom predlošku, priča koju donose “Prstenovi moći” i dalje je obavijena velom misterije, uz fragmente radnje koja se može naslutiti iz trejlera i promo materijala, ali je više vezana za lokacije i likove, nego sam zaplet. Kao što je spomenuto, radnja serije odvija se u Drugom dobu Srednje zemlje, hiljadama godina prije događaja uz knjiga i filmova “Gospodar prstenova”. Vidjećemo kovanje 20 prstenova moći, a to uključuje tri za vilenjake, sedam za patuljke, devet za smrtnike i jednog za Saurona, mračnog gospodara. U seriji će biti prikazana i epska priča o padu kraljevstva Numenor i posljednjem savezu vilenjaka i ljudi protiv Saurona, te buđenju Balroga u Kazad-dumu, kraljevstvu patuljaka, kasnije poznatom kao Morija. Serija donosi neke poznate likove poput kraljice vilenjaka Galadrijele i poluvilenjaka Elronda, ali i brojne likove kojih nema u Tolkinovim rukopisima, već su plod mašte scenarista serije. “Amazonovu” seriju kao glavni scenaristi vodi prilično nepoznat tandem Patrik Mekej i Dži Dej Pejn, koji nemaju puno iskustva na televiziji,  ali su prije nekoliko dana na “Komik-konu” bili veoma samouvjereni kada je u pitanju njihov projekat tvrdeći da su htjeli stvoriti ogroman, tolkinovski mega ep! Gledajući iz ugla budžeta i medijske strategije, to i nije daleko od istine, ali sa duge strane, u istoriji šou biznisa, bilo je stotine projekata velikih ambicija koji su završili kao katastrofa, posebno kada su okrenuli protiv sebe fandom na koji ciljaju. 

Ipak, teško je povjerovati da najvatreniji kritičari, jednako kao i najvjerniji obožavaoci obje serije, neće biti pred ekranima u avgustu i septembru, da pogledaju epski dvoboj zmajeva protiv prstenova moći, nakon kojeg je jedna stvar sigurna. Svijet epske fantastike, televizije i striminga neće biti isti.

Domaće

Srpsko medijsko tržište nalazi se u ekspanziji televizijskih serija, ali u oblasti epske fantastike do sada nije bilo ozbiljnih pokušaja ekranizacija, iako kvalitetno pisanih serijala poput knjiga “Kosingas” Aleksandra Tešića ili Skrobonjinog “Točka” ima.

- Svaki pisac književnosti ovog žanra veoma bi voleo da svoje delo vidi ekranizovano. Prevođenje u drugi medij nije baš lako, ali i moj “Točak” i Acin “Kosingas” već su poslužili kao osnov za serijal grafičkih novela, tako da bi TV ekranizacija bila logičan korak. Ipak, mislim da bi, s obzirom na temu i domaću popularnost, realnije to bilo očekivati za Tešićev serijal. I sam bih veoma voleo da to snimi ekipa mladih i umešnih televizijskih stvaralaca sa spilbergovskim budžetom. Na idejnom nivou, ostvarenja srpskih autora nimalo ne zaostaju za svetskim književnim hitovima i ono što nas koči samo je jezička barijera i – novac. Nadam se da ćemo jednog dana preskočiti i te prepreke - rekao je Skrobonja.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.