Bojana Stojanović-Pantović, dobitnica književne nagrade “Vasko Popa”, za “Glas Srpske”: Provlačenje poezije kroz obruč vremena

Bojana Stojanović-Pantović je redovni profesor na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, u oblastima koje su vezane za srpsku književnost i južnoslovenske književnosti sa teorijom. Njena uža naučna interesovanja su povezana s ekspresionizmom i avangardom u južnoslovenskom i evropskom kontekstu, srpskom i slovenačkom književnošću 19. i 20. vijeka, kritikom savremene poezije i za kratke prozne žanrove. Njena djela obuhvataju oblasti književne teorije, književne kritike i poezije. Bavi se i prevođenjem sa slovenačkog i engleskog jezika. Dobitnik je mnogih književnih nagrada i priznanja.

Baš ova književna nagrada bila je lijep povod da porazgovaramo sa njom o njenoj nagrađenoj knjizi, inspiraciji za stvaranje, ali i o književnosti današnjice.

GLAS: Kakav značaj za Vas ima dobijanje jedne ovako prestižne nagrade kao što je nagrada “Vasko Popa”?

STOJANOVIĆ-PANTOVIĆ: Nagradu doživljavam kao priznanje za sve ono što sam do sada uradila u raznim oblastima književnosti, uključujući, naravno, i poeziju. Pogotovo što se i sam Popa bavio otkrivanjem skrajnute nacionalne tradicije u svojim antologijama: humorom, fantastikom, starim srednjovekovnim pesnicima, Nastasijevićem. Moj kritičarski i antologičarski rad, posebno onaj koji se odnosi na pesmu u prozi, jeste na tom putu.

GLAS: Šta predstavlja poetska cjelina kao što je zbirka “U obruču”?

STOJANOVIĆ-PANTOVIĆ: Na to je teško odgovoriti ukratko. Ali, može se reći da su njena osnovna poetička ishodišta evokacija i granični odnos prema drugom, kroz različite figure iz mitologije, umetnosti, književnosti, pogotovo ženske. Istraživanje jedne vrste lične istorije i porekla, vremena koje se otkriva tek u povlašćenim trenucima u svojoj slojevitosti i skokovitosti.

GLAS: Simbolika kruga, prstena i obruča je stari motiv koji se nalazi u mnogim djelima. Šta je ovdje obruč?

STOJANOVIĆ-PANTOVIĆ: Obruč  upućuje na simboličku korelaciju sa zbirkom “Otvaranje prstena” Staniše Nešića (1956-2016) i postavlja pitanje da li je i kako moguće izbeći kružno ponavljanje svega postojećeg, na svim nivoima, od ličnog i kolektivnog do univerzalnog. I da li je taj obruč ujedno i autopoetički čin staništa pesme.

GLAS: Sam Vasko Popa je stvorio krug od svojih zbirki, ciklusa i pjesama. Da li biste rekli da negdje postoji nit koja Vašu poeziju povezuje sa njegovom baš tim krugom ili obručom?

STOJANOVIĆ-PANTOVIĆ: Mislim da je Popa izuzetno vodio računa o svemu ovome što ste rekli, a to je i slučaj kod mene, pa se na planu promišljenog poetskog koncepta mogu povući neke uslovne paralele. Preuređenje unutrašnjeg prostora subjekta kroz njegovo otvaranje prema sećanju ili tradiciji je nešto što moju poeziju, uz sve krupne razlike, može povezati sa Popinim poetičkim naumom.

GLAS: Koliko jedan književnik današnjice može sebi da dopusti uticaje onih koji su književnost zadužili prije njega?

STOJANOVIĆ-PANTOVIĆ: Danas se više ne govori o uticajima, već o tzv. citatnosti ili intertekstualnosti, posrednoj ili neposrednoj. Ali, da, može se generalno govoriti o presudnom uticaju koji su Popa i Miodrag Pavlović ostavili na naše posleratne generacije u smislu inoviranja modernističkog potencijala različitih pesničkih idioma.

GLAS: Koji stvaraoci su ostavili najsnažniji utisak na Vas i inspirisali Vas da stvorite sve što ste do danas stvorili?

STOJANOVIĆ-PANTOVIĆ: Kao takve autore vidim pre svih Vojislava Ilića, Disa i Branka Miljkovića, kao i Dobroslava Smiljanića, Boru Radovića ili Jovana Hristića. Od stranih autora to su nemački ekspresionisti, pre svih - Georg Trakl sa svojim sablasnim vizijama ili Silvija Plat sa ličnom, tragično-grotesknom mitologijom.

GLAS: Kuda, po Vašem mišljenju, ide poetski iskaz današnjice?

STOJANOVIĆ-PANTOVIĆ: Čini se da se mlađi autori vraćaju nekim iskustvima neoavangarde u smislu naglašenog društvenog aktivizma. Takođe, poezija se sve više seli u drugi medij, tzv. sajber prostor. Konačno, ratno iskustvo devedesetih i istorijski udes srpskog naroda kod mnogih pesnika i dalje daju značajan pečat poetskoj tematici i neoklasičnim formama.

Djela

Obiman i raznolik opus Bojane Stojanović-Pantović obuhvata knjige poezije, monografije, antologije i knjige prevoda. Od mnogobrojnih djela možemo da izdvojimo nekoliko značajnijih. Takva djela su: “Nasleđe sumatraizma”(1998), “Srpski ekspresionizam” (1998), “Srpske prozaide - antologija pesama u prozi” (2001), “Nebolomstvo - panorama srpskog pesništva kraja XX veka” (2006), “Beskrajna” (2005), “Zaručnici vatre” (2008), “Isijavanje” (2009), “Lekcije o smrti” (2013) i “U obruču” (2017).

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.