Anđelko Anušić za “Glas Srpske”: Poezija donosi svjetlost i nadu turobnim dušama

To je bio povod da s njim porazgovaramo o nagradama, književnom stvaralaštvu i položaju pisca i pisane riječi u današnje vrijeme.

GLAS: Dobili ste mnoge nagrade, u toku svoje višegodišnje karijere. Koliko Vam su vam značajne nagrade koje ste ove godine dobili za knjigu “Zimno mesto” i koliko takve nagrade mogu da budu podsticajne za jednog književnika?

ANUŠIĆ: Nagrade stižu ili ne stižu, na vrijeme ili dockan, s imenom ovog ili onog književnog besmrtnika, i neiskreno bi bilo reći da ne raduju, jer šalju znak da je, eto, i pisac zaradio svoju nebesku platu. Kad je pjesnik dobije od Udruženja kome pripada, ima snažan osjećaj da ju je dobio od svih  svojih kolega, glasovima sabraće po mastilu, jeziku i precima. Braća Micić, Ljubomir i Branko, veliki naši pjesnici, prvi su u našoj poeziji, prije stotinu godina, profetski, i vehementno, artikulisali Evropu u kojoj danas živimo, koja je na svome ultraliberalnom putu, klateći se od lijevog do  desnog  ideološkog (rubnog) pola, pogubila svu svoju antičku i hrišćansku so, izgubivši posve svoj kulturološki i civilizacijski balans. Ovi pjesnici su prorekli i pogrome našega naroda u dvadesetom vijeku, raspeće srpskog čovjeka (i čovjeka uopšte) na Balkanskoj golgoti. Treba pročitati Ljubomirovu apokaliptičku pjesmu “Čoveka još nisu skinuli sa vešala”. Nažalost, nije bilo uha, kao i  uvijek što ga nema, da ih čuje. Čuo ih je, zasigurno,  Branko Miljković, i otuda onaj dvostih: ko ne sluša pesmu/slušaće oluju.

Tematsko-motivski nukleus mojih pjesničkih, i ponajprije proznih knjiga u kojima literarizujem usudni život Vojnih graničara unazad nekoliko vijekova, i uopšte našega naroda na zapadnim obodima  Balkanskog poluostrva  do danas, ima  i  u  ovome pogledu, kao i u poetičkom, sasvim izvjesnih dodirnih tačaka sa poetskim svijetom i poetikom pomenutih pjesnika. I  tim je veća čast, ponos, radost, ali i zavjetni dug, biti  osjenjen ovom nagradom.

GLAS: Šta je za Vas “Zimno mesto”?

ANUŠIĆ: Svijet je danas, neuporedivo više nego juče, jedno nedogledno zimno mesto. Beskrajna sibirska Kolima, gdje se mrznu dah i duh. Samo poezija, uz istinsku religiju, unosi još malo svjetla, zeričak nade, trunak vedrine i topline u urbane ljudske kolibe i turobne njihove duše. Pjesnik još jedino uporno kreše svoje žižice i baca ih kroz prozor (da parafraziram pjesnika Petra Pajića) u smračeni svijet, na ono sumorno-tumorno biblijsko  stado.

GLAS: Postoji li kod Vas neka namjera, koju biste da postignete svojim književnim radom?

ANUŠIĆ: Mislim da istinski pjesnik, pisac, nemaju nikakve “specijalne”, izvanliterarne namjere. Sva njihova namjerenija su u onome što pišu, što su napisali. Sublimat toga jesu (trebalo bi da budu)  duhovnost,  ljepota, smisao, cjelina, mudrost, nada i vjera. Ako ovoga nema - onda ni oni, niti njihovo djelo, teško da postoje. Naravno, svaki pisac može da govori  i o tome šta je htio da postigne, poruči ili zavjetuje, na šta cilja svojom određenom knjigom, odnosno  određenom  temom kojom je zaokupljen. Ali, opet će se ti odgovori  suštinski svesti na ovo što sam rekao na početku, na onaj božanski spektrum.

GLAS: Ono što stvarate, ostavlja neki trag, na čitaoce i na književnost uopšte. Koliku odgovornost nosite Vi kao autor, kao umjetnik, kao stvaralac?

ANUŠIĆ: Ja se nadam  da to što stvaram ostavlja neki trag na čitaoce, jer  se na promocijama srećem sa nekim od njih, koji  kupuju moje knjige. Na ovome mjestu valja se ljekovito podsjetiti naslova jedne pjesničke zbirke Đorđa Nešića - “Bolje je biti u manjini”. Velika je odgovornost na svima onima čiji  je glavni alat, čije su alatljike riječi. Riječ koja bješe u Početku. Riječ koja stvara i razara, kako ljudske duše, tako i svijet. Otuda sve više duhovno praznih, unesrećenih, obogaljenih,  pogubljenih, beznadežnih, primitivnih, agresivnih koji, na svoj način, a bezuspješno, tragaju za jednom glupom formulom koja  se zove sreća! Kaže jedna narodna: kuća puna, a domaćin prazan. To je pretežuća slika današnjeg čovjeka i svijeta u cjelini.

GLAS: Kuda ide pisana riječ današnjice?

ANUŠIĆ: Odlazi u svoj praizvor iz koga se ponovo rađa, i novim energijama cirkuliše književnom vaseljenom. Jezik je univerzum. U njemu su Riječi koje mi još ne poznajemo, koje nas prevazilaze, koje su neizrecive. One neprestano traže i pronalaze svoje ženike, pjesnike književnoga jezika. Najzad, “jezik je  stvorio čoeka”,  pjeva  Bećković, i mora mu se vjerovati. I ne zaboravite: književnost je veoma važna, nasušno važna. To bolje  znaju naši neprijatelji, nego mi. Oslušnite ono što se desilo srpskom jeziku u potonje  vrijeme, i pogotovo oslušnite  klevete i  laži, i pogledajte (u regionu, i na slavističkim katedrama po svijetu) silne falsifikate i podmetanja našoj istoriografiji i  književnosti, srpskim piscima od kosovske epike, Njegoša, Vuka, preko Andrića, Ćosića, Lubarde, Pavića, Pope,  Selenića, do Bećkovića,  Noga,  Radulovića i drugih.

Umjesto biografije

Anđelko Anušić je pjesnik, prozni pisac, esejista, književni kritičar, antologičar i publicista.

Objavljivao je knjige poezije, pripovijetki, pjesama za djecu, knjige eseja, tri romana i pisao je brojne novinarsko-publicističke tekstove i priredio nekoliko pjesničkih antologija. Njegova poezija i proza prevođene su na engleski, francuski, ruski, bugarski i makedonski jezik. Među najpoznatijim djelima su: “Međupad”, “Zimzelen i olovo”, “Krst od leda”, “Predikatno stanje” i  “Glasovi sa granice”.

Dobitnik je mnogih nagrada, među kojima su: Pečat varoši sremskokarlovačke, Stražilovo, Nagrada Sarajevskih dana poezije, “Svetozar Ćorović”, Nagrada Udruženja književnika Republike Srpske, “Stanko Rakita”, “Rade Tomić”, Nagrada Fondacije “Petar Kočić”, “Mladen Oljača”, Zlatna slova i nagrada “Braća Micić”.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.