Biser pravoslavlja u Dalmaciji
Okružen brdima, čijim podnožjem vijuga rijeka Krka, zbog svoje dubine na ovom mjestu izrazito plavozelene boje, u kotlini ponosno stoji, ušuškan zelenilom, dalmatinski centar pravoslavlja - manastir Krka. Nalazi se između Knina i Šibenika, tri i po kilometra istočno od varoši Kistanja.
Ovaj drevni manastir davne 1350. godine podigla je srpska princeza Jelena, sestra cara Dušana, a supruga hrvatskoga kneza Mladena II Šubića. Posvetila ga je svetom arhanđelu Mihailu.
Prema legendi, čiju istinitost potkrepljuju katakombe koje se nalaze ispod manastira i blizina ostataka rimskog grada Burnuma, na ovom mjestu apostol Pavle je držao propovijedi Dalmatincima. Smatra se da su osnivači manastira Krka znali ove podatke i iz tog razloga baš na ovom mjestu podigli manastir.
Sve od svoga osnivanja, pa do današnjih dana, manastir je bio i ostao duhovni centar pravoslavnih dalmatinskih Srba.
- Vjernici danas dolaze u manastir koliko im to mogućnosti dozvoljavaju. Na ovom području žive stariji ljudi, koji nemaju mogućnost prevoza, ali uglavnom su tu za veće praznike, jer ga osjećaju kao svoj manastir, kao što je uvijek bilo i nadamo se što će uvijek i biti - rekao je otac Dositej.
Na ovom mjestu 1615. godine osnovana je bogoslovija "Sveta Tri Jerarha", koja je najstarija u Srpskoj crkvi. Zbog ratova, nekoliko puta bila je zatvarana. Obnovljena je 2001. godine nastojanjem episkopa dalmatinskog Fotija uz blagoslov Svetog arhijerejskog sinoda.
- Danas bogoslovija ima trideset dva učenika i radi kao i svaka bogoslovija u Srpskoj crkvi. Profesori bogoslovije su uglavnom sveštenici iz susjednih parohija Dalmatinske eparhije. Oni po potrebi dolaze i održavaju svoje časove - rekao je otac Dositej.
Prije rata u manastiru se održavala likovna kolonija u kojoj su svoj stvaralački pečat ostavljali slikari sa prostora tadašnje Jugoslavije.
- Obnovili smo likovnu koloniju prije nekoliko godina i uspjeli smo ponovo da formiramo jedno jezgro slikara. Pokretač svega toga je akademski slikar Zdravko Mirčeta, koji živi i radi u Beogradu, a rodom je iz ovih krajeva i uz našu pomoć pokrenuo je tu koloniju. I eto, hvala Bogu, već nekoliko godina zaredom imamo tu koloniju krajem jula i početkom avgusta - rekao je otac Dositej.
Poratnih godina, iako nije bio direktno bombardovan u ratu, manastir je trpio. Bio je zapušten sve do 1998. godine. Bogoslovija je premještena na Divčibare, a potom u Srbinje.
I danas ovaj biser pravoslavlja u Dalmaciji ima svoje ktitore, ljude dobre volje koji ga, u zavisnosti od svojih mogućnosti, darivaju.
- Jednako je važan i jedan dinar, jedna para koju priloži najsiromašniji vjernik, kao i neki veći prilozi koje prilože ljudi koji imaju više mogućnosti. Svi učestvuju onoliko koliko mogu - istakao je otac Dositej.
Najveće bogatstvo manastira oslikava se u njegovim riznicama. O njihovim vrijednostima govori i činjenica da je blago manastira Krka četvrto po redu u Srpskoj crkvi, poslije Hilandara, Visokih Dečana i Cetinjskog manastira. Po svojoj bibliotečkoj građi, manastirska riznica je najbogatija.
- Tu je najstarija knjiga koja se čuva, čuveno Mokropoljsko jevanđelje, koje je pisano na svicima od jareće kože, koja je vrlo vrijedna i vrlo stara knjiga - naglasio je otac Dositej.
Tokom dugih vijekova postojanja ovog manastira njegova riznica se bogatila dragocijenostima neprocjenjive vrijednosti. Bogatstvo manastira nije pristizalo samo iz srpskih krajeva, već i sa Svete gore, iz carske Rusije, Jerusalima i Venecije.
Dio riznice čine epitrahilj svetoga Save i Oktoih Božidara Vukovića. Tu su i knjige Vuka Stefanovića Karadžića i Dositeja Obradovića na kojima su oni, kao autori, ispisali svoju posvetu manastiru Krka.
Nastojanjem vladike Fotija započela je obnova riznice, a otac Dositej ističe da se nadaju da će uskoro moći da vrate u manastir, na mjesto gdje ona pripada, riznicu koja se trenutno nalazi u depou Muzeja Srpske crkve u Patrijaršiji.
Preobraženje Gospodnje
Svake godine na Preobraženje Gospodnje, 18. i 19. avgusta, u manastir dolaze brojni ljudi iz ovih krajeva, koji su u ratnom vihoru rasuti po raznim dijelovima svijeta.
- To je dan kada manastir širom otvara svoje kapije za sve ljude, sve vjernike, dan kada svi zajedno slavimo taj veliki Gospodnji praznik i dan koji se ponavlja kroz istoriju manastira. Jedna konstanta, jedna prepoznatljivost manastira Krka je moguća po tom prazniku - rekao je otac Dositej.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
