Kraj dinastije Obrenović
Radnici i studenti priredili su 23. marta 1903. godine masovne demonstracije protiv kralja Aleksandra Obrenovića, a one su se pretvorile u sukob s policijom i vojskom. Tom prilikom poginulo je šest osoba. Na Kalemegdanu je demonstrantima vatreno govorio Dimitrije Tucović.
Znajući da ne može dobiti nove izbore, kralj Aleksandar se okomio na Senat, u kojem se nalazio ostatak radikala, koje je kralj okrivio za nerede.
Kralj je 25. marta 1903. godine izvršio dva državna udara u razmaku od samo jednog sata. Prvim je ukinut Ustav iz 1901. godine, raspušteni su Senat i Narodna skupština. Poslije toga su postavljeni novi kraljevi ljudi u Senatu, Državnom savjetu i sudovima. Zatim je kralj novim državnim udarom vratio u život stari Ustav iz 1901. godine. Nakon ovoga, vlada je sprovela izbore 18. maja 1903. koje je i dobila. Ujedno, ovo je bila posljednja pobjeda kralja Aleksandra na političkom polju.
U noći 29. maja (11. juna) 1903. godine, grupa zavjerenika, pod rukovodstvom kapetana Dragutina Dimitrijevića Apisa izvršila je prevrat (poznat kao Majski prevrat). Kralj Aleksandar Obrenović i kraljica Draga su ubijeni u svojoj spavaćoj sobi, a tijela su im bačena preko prozora. Ove krvave i dramatične noći još su ubijeni: predsjednik vlade Dimitrije Cincar Marković, vojni ministar Milovan Pavlović, oba kraljičina brata Nikodije i Nikola Lunjevica, koji su svojim neodgovornim kavgadžijskim ponašanjem, možda najviše, revoltirali mlade oficire. Kapije dvora otvorio je oficir Petar Živković, potonji general pod vladom Aleksandra Karađorđevića.
Prethodno, tri godine ranije Srbijom je odjeknula nevjerovatna vijest. Osmog jula 1900. godine kralj Aleksandar je zaprosio kćerku Pantelije Lunjevice, Dragu Lunjevica-Mašin. Prvi problemi su nastali kod političara, a zatim i u vojsci. Poslije nekih nedoumica kod viših oficira, kralj Aleksandar ih je okupio u Sabornoj crkvi 10. jula 1900. godine na parastos stradalim žrtvama u ratovima za oslobođenje Srbije i održao im govor:
"Ja sam glava doma Obrenovića i ja prvi imam pravo i dužnost da vodim brigu o sudbini i budućnosti dinastije. Prema tome, mišljenja moga oca u delu moje ženidbe je sporedna stvar i malog je značaja. To je glavno šta mislim ja, a ne moj otac. Moj otac nije odgovorio mojim željama i ja sam ga, kao vrhovni komandant, s toga spravom razrešio dužnosti komandanta aktivne vojske."
Kralj Milan nije dao blagoslov svom sinu, napominjući u pismu da je njihova dinastija prevalila mnogo toga, ali da je odluka koju je donio Aleksandar odvela pravo u propast. Kralj Aleksandar je naredio da se rasporede jake snage na granici i da ga u slučaju nasilnog pokušaja da sa vojskom prodre u Srbiju, uhvate i zatvore. Kralj Milan se više nije ni vraćao u Srbiju i umro je u Beču 1901. godine. Takođe se protiv ovakve odluke pobunila i kraljeva majka Natalija, pišući mu iz Rusije sve najružnije o Dragi Mašin.
Ubistvom posljednjeg kralja iz loze Obrenovića ugasila se ova dinastija, koja je, sa prekidom između 1842. i 1858. godine vladala Srbijom još od 1815. godine.
Kralj Aleksandar i kraljica Draga počivaju u kripti Hrama sv. Marka u Beogradu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
