Plišana revolucija u Pragu
Plišanom ili nježnom revolucijom nazvan je period promjena u bivšoj Čehoslovačkoj, između 17. novembra i 29. decembra 1989. godine, koje su dovele do pada tadašnjeg komunističkog režima u toj državi.
Ubrzanju promjena doprinio je i raspad bivšeg sovjetskog bloka i rastuće nezadovoljstvo stanovništva. Tokom 1988-89. godine u Čehoslovačkoj je održano nekoliko antivladinih demonstracija, dotle nezamislivih u ondašnjem čehoslovačkom društvu zatvorenom prema okolnom svijetu i zbivanjima u njemu. Dana 28. oktobra 1988. održano je nekoliko demonstracija u Pragu. Nešto kasnije, 10. decembra 1988. godine, dozvoljene su demonstracije za odbranu ljudskih prava na Škroupovom trgu, u dijelu grada Žiškov. Samo sedam dana kasnije - 16. decembra 1988. u 16 časova bilo je prekinuto ometanje inostranih radio-stanica. Iduće godine, od 15. do 20. januara 1989, desila se "Palahova nedjelja", serija demonstracija povodom godišnjice smrti Jana Palaha. Iste godine, 21. avgusta 1989, održani su protesti povodom godišnjice okupacije od strane armija država Varšavskog pakta.
Kasnije, 28. oktobra 1989. godine, održane su demonstracije na trgu Vaclavske namjesti, a 10, 11. i 14. novembra 1989. ekološke demonstracije u Teplicama.
Studentske demonstracije održane su 16. novembra 1989. u Bratislavi.
U petak, 17. novembra, su se na Albertovu okupili praški studenti u znak sjećanja na zatvaranje čeških fakulteta 1939. Skup je organizovao Savez socijalističke omladine. Nakon završetka zvaničnog dijela masa je neplanirano krenula u centar grada. Na Nacionalnom bulevaru (češ. Národní třída) policija je sabila demonstrante u uzan prostor i rastjerala ih, a dio njih prebila pendrecima.
Sutradan su u pozorištima i na fakultetima počeli da se organizuju štrajkački odbori, koji su zahtijevali istragu i kažnjavanje osoba odgovornih za brutalnu intervenciju, posebno nakon što se raširila fama da je prilikom intervencije navodno poginuo student Martin Šmid. Tokom vikenda ljudi su palili svijeće na mjestu događaja.
Stavljena je Spomen-ploča na Nacionalnom bulevaru 19. novembra. U praškom pozorištu Dramski klub osnovan je Građanski forum (češ. Občarski forum).
Od ponedjeljka, 20. novembra, svakog dana su održavale mirne demonstracije. Tog dana novine "Slobodna riječ" objavile su prve štampane necenzurisane informacije. "Slobodna riječ" (češ. Svobodn slovo) su bile zvanične novine Čehoslovačke socijalističke partije - marionetske "opozicione" stranke, koja je bila dio Narodnog fronta u ondašnjoj komunističkoj Čehoslovačkoj.
Dana 25. novembra predsjednik Republike Gustav Husak amnestirao je sedmoricu političkih zatvorenika: dr Jan Čarnogurski, dr Miroslav Kusi, Jirži Ruml, inž. Petr Uhel, Rudolf Zeman, Ivan Jirous, Ivan Polanski, a amnestiran je i glavni urednik časopisa "Vokno" František Starek.
Toga dana u Pragu je demonstriralo oko 750.000 ljudi. Samo dan prije toga bilo ih je oko pola miliona. Održan je dvočasovni generalni štrajk. Pod pritiskom demonstracija i raspada ostalih komunističkih režima našla se i Komunistička partija Čehoslovačke. Rastuće nezadovoljstvo građana doprinijelo je da se partija odrekne svog monopola na vlast.
Decembra 1989. godine počelo je uklanjanje "gvozdene zavjese" na granici sa Zapadnom Njemačkom i Austrijom, a 10. decembra komunistički predsjednik Gustav Husak imenovao je prvu ne potpuno komunističku vladu od dolaska komunista na vlast.
Tačno 28. decembra Aleksandar Dubček postao je predsjednik Saveznog parlamenta (tj. parlamenta Čehoslovačke), a 29. decembra Vaclav Havel izabran je za predsjednika Čehoslovačke.
U junu 1990. godine održani su prvi demokratski izbori nakon 1946. godine, koji su doveli do formiranja nekomunističke vlade.
Naziv "plišana revolucija" (češ. "Sametov revoluce") je od jednog češkog novinara stigao do inostranih medija, a ubrzo potom se proširio i u čitavoj Čehoslovačkoj.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
