Dan kada je započeo ustaški genocid u NDH: Van zakona stavljeno dva miliona Srba
Zagreb - Ministar unutrašnjih poslova Nezavisne države Hrvatske Andrija Artuković je 13. maja 1941. godine propisao “Provedbenu naredbu o ustrojstvu i poslovanju ravnateljstva za javni red”, čime je van zakona stavljeno oko dva miliona Srba i desetine hiljada Jevreja i Roma.
Ta naredba iskorišćena je kao pravni osnov za genocid koji je uslijedio, a na osnovu nje Srbi su proganjani, ubijani, prekrštavani i protjerivani.
Otvoren je koncentracioni logor Jasenovac, ljudi su ubijani bez suđenja i bacani u jame.
Kažnjavani su svi za koje je smatrano da bi na bilo koji način mogli smetati novoj vlasti. U Zagrebu je djelovao Vanredni narodni sud, a ubrzo su takvi sudovi počeli da rade i u ostalim većim mjestima NDH.
Dovoljno je bilo da čovjek kaže nešto protiv poglavnika Ante Pavelića ili novouspostavljene ustaške države, pa da ga pred sudom optuže za veleizdaju.
Kada bi neki ustaša poželio srpsku ili jevrejsku prodavnicu, jednostavno bi optužio za sabotažu njenog vlasnika, koji bi zatim bio osuđen pred Vanrednim narodnim sudom.
Ustaše su osnovale i Pokretni prijeki sud u Zagrebu, a potom u okupiranoj Banjaluci, Bihaću, Brčkom i Derventi. Ti sudovi poslali su mnoge u smrt ili na dugogodišnje robije, ali je najveći broj onih kojima uopšte nije suđeno, već su samo likvidirani.
Njemački podaci govore da je na teritoriji NDH, kojoj je 1941. godine bilo pripojeno današnje područje BiH i neki dijelovi Srbije, od ukupno 5.655.750 stanovnika, bilo 2.993.335 ili 52 odsto rimokatolika, 1.809.613 pravoslavnih ili 31,99 odsto, 772.794 muslimana ili 12,78 odsto, te 32.372 Jevreja.
Njemački proračun je za osnovu uzimao jugoslovenski popis stanovništva od 31. marta 1931. godine, kojem je dodat prirodni priraštaj.
Ustaški projekat ekskluzivističke hrvatske nacionalne države isključivao je Srbe, Jevreje i Rome do biološkog istrebljenja. Koliki je bio pogrom nad Srbima upravo u prvoj godini ustaške vladavine govore podaci o stradanjima civila 1941. u odnosu na ukupne civilne žrtve u ustaškim kotarima za vrijeme cijelog rata 1941-1945.
U kotarima Korenica i Udbina stradalo je 44 odsto od ukupnog broja, kotaru Dvor 12 odsto, kotaru Vojnić 19 odsto, kotaru Glina 26 odsto, kotaru Donji Lapac 64 odsto, kotaru Vrginmost 60 odsto, kotaru Gračac 61 odsto, kotarima Gospić i Perušić 68 odsto, te kotarima Slunj i Veljun 33 odsto.
Druga strateška poluga “konačnog rješenja srpskog pitanja” u NDH bila su prekrštavanja Srba u rimokatoličku ili grkokatoličku vjeru.
Prekrštavanja su imala za cilj asimilaciju srpskog pravoslavnog stanovništva, odnosno, kako su ustaše govorile, njihovo “vraćanje vjeri otaca”.
Prekrštavanja su bila najmasovnija u drugoj polovini 1941. i u prvoj polovini 1942. godine.
Do početka 1942. godine, u nešto više od šest mjeseci rata, sa pravoslavne na rimokatoličku i grkokatoličku vjeru, pod pritiskom i prijetnjama smrću, prešlo je, prema najvećem broju podataka, oko 100.000 pravoslavnih Srba.
Suđenje
Andrija Artuković je bio jedan od najodgovornijih ustaških funkcionera za genocid nad Srbima, Jevrejima i Romima u NDH, koji danas mnogi istoričari i desničari u Hrvatskoj nastoje da negiraju. Mnogobrojni pravnici i istoričari smatraju da je Artukovićevo suđenje jugoslovenska država obavila nevoljno i sa namjerom da se ne ulazi u razmjere zločina.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
