Zelena transverzala (7)

Glas Srpske 20.09.2007 00:00

Izraelski eksperti ocjenjuju da je, uz Iberijsko poluostrvo (Španija) i muslimanske imigrantske zajednice u pojedinim državama zapadne Evrope, Balkan treći kanal novog prodora islama na evropski zapad

Pošto su SAD nesumnjivi predvodnik u ratu protiv terorizma i najuticajniji činilac u međunarodnim odnosima, a istovremeno i najveća svetska demokratija, utemeljena na ideji slobode i pravde, s naglašenim osećanjem za hrišćanske vrednosti, usredsrediću se na "američki slučaj" problematično tolerantnog odnosa prema manifestovanju ekstremnog islamizma na Balkanu. Pre svega, valja ponoviti čvrsto uverenje da takvo ponašanje nije posledica neinformisanosti o činjenicama. Jedan od uglednih američkih geopolitičkih autora, Džordž Fridman, odbacujući teorije zavere, poput one o "zelenoj transverzali", kao izgledan put u tumačenju američke politike u u pojedinim delovima sveta, izričito je naveo Balkan kao jedan od važnih "teatara operacija" u opštem islamističko-američkom ratnom sukobu (Statfor, 22.9.2003). Između svijeta islama i neislama Fridman definiše tri dimenzije rata koji Amerika vodi protiv agresivnog islamizma. Prva dimenzija je ona unutaramerička i ogleda se u nevidljivom rvanju američkih službi bezbednosti s aktivistima "Al-Kaide" na domaćem terenu. Drugi front je u nekim muslimanskim zemljama, kao što su Avganistan i Irak, gde su vojne snage SAD neposredno i masovno uključene u oružanu borbu protiv terorističkih i islamističkih organizacija i grupa. Treću dimenziju, na tragu Hantingtonove koncepcije, Fridman smešta duž granične linije između sveta islama i neislama, gde postoji više međusobno nepovezanih prostora ratnih dejstava između lokalnih muslimanskih i nemuslimanskih zajednica. Kao primere Fridman navodi izraelsko-palestinski sukob, indijsko-pakistanski spor oko Kašmira, rat u Čečeniji, muslimansku pobunu na Filipinima i... Balkan, "tačku interakcije islamskog sveta s ostatkom planete". Bez obzira na to može li se Fridmanova teorema u celini oceniti kao prihvatljiva, ona nam je, u kontekstu našeg razmatranja, bitna, jer nedvosmisleno ukazuje na postojanje svesti o tome da je područje Balkana deo linije fronta američkog globalnog sučeljavanja s islamizmom. A ono što tvrdi Džordž Fridman svakako nije ni nepoznato, ni strano centrima odlučivanja u Vašingtonu. Početkom avgusta 2002. godine svetske agencije su prenele izjavu sekretara za odbranu SAD Donalda Ramsfelda, o tome da je američka kontraofanziva protiv terorizma pojedine pripadnike "Al-Kaide" naterala da se vrate u svoje zemlje, gde su u saradnji s lokalnim ekstremistima obrazovali operativne "superćelije" od Severne Afrike do Jugoistočne Azije. Uprkos udarcu koji joj je zadat u Avganistanu, "Al-Kaida" je, prema Ramsfeldu, operativna u više od 60 zemalja. Američki ministar odbrane se istom prilikom vajkao da umesto svake ćelije "Al-Kaide" koju uspeju da unište, nikne na desetine novih. Obaveštajni podaci američkih službi potvrđuju zdravorazumsku pretpostavku da nema valjanih razloga zbog kojih bi se "islamistička internacionala" lišila prilike da se preko većinski muslimanskih oblasti na Balkanu ubaci u Evropu. Nema sumnje da se neke zemlje Balkana nalaze među onih šezdesetak koje je D. Ramsfeld imao u vidu. Uz Iberijsko poluostrvo, odnosno Španiju, i muslimanske imigrantske zajednice u pojedinim zapadnoevropskim državama, Balkan je, prema ocenama izraelskih eksperata, treći glavni kanal novog prodora islama na evropski zapad. Suočena, u kontekstu rata protiv terorizma, s novim bezbednosnim izazovima na Balkanu i činjenicom da neki njegovi delovi (prvenstveno Bosna i Kosmet) postaju zone visokog rizika u pogledu aktualnog, a naročito potencijalnog ukorenjivanja terorističkih organizacija, američka administracija preduzima sasvim konkretne operativne mere na terenu i u kontaktima s lokalnim vlastima, odnosno međunarodnim predstavnicima. Na političkom planu, međutim, nastavlja se s umirujućim i krajnje relativizujućim diskursom o ovoj pojavi. Na sve češća pitanja o postojanju i razmerima islamističke i terorističke opasnosti na Balkanu, službeni predstavnici SAD i tzv. "međunarodne zajednice", na različitim nivoima, gotovo jednoglasno ponavljaju stereotipne i evazivne ocene. Netačna retorika Obično ne negiraju postojanje određenih aktivnosti koje bi mogle upućivati na pokušaje ubacivanja islamskog ekstremizma i terorizma u muslimanske sredine na Balkanu, ali tu konstataciju po pravilu odmah relativizuju procenom da je reč o pojavi koja ne izaziva neposrednu zabrinutost, niti može uticati na remećenje društvene, političke i bezbednosne ravnoteže u regionu, a samim tim ni ugroziti američke (i zapadne) vitalne interese. Zatim sledi umirujuća mantra o pretežnoj proevropskoj orijentaciji i visokom stepenu sekularizovanosti balkanskih muslimana, iz čega se izvlači optimistički zaključak da će ubrzani proces evrointegracije čitavog regiona perspektivno sužavati prostor za delovanje radikalnog islamizma, sve do potpunog potiskivanja i eliminisanja takvih tendencija. Problem s ovakvom, očigledno i dalje "politički korektnom" retorikom nije u tome što je potpuno pogrešna, već što je delimično, a kakov vreme odmiče, sve manje tačna. (Nastaviće se)

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.