Äîñè¼å "Ãëàñà Ñðïñêå": Ñàìîóáèñòâà ó ÐÑ (3)
Îä çàâðøåòêà ðàòà âèøå îä 300 âåòåðàíà ïîäèãëî ðóêó íà ñåáå, àëè î îâîì ïðîáëåìó íè¼å áèëî îçáèíè¼èõ èñòðàæèâàà ó Ñðïñêî¼. Òå îñîáå íà¼÷åøå ïàòå îä ñð÷àíèõ îáîåà, äè¼àáåòåñà, ïîâèøåíîã êðâíîã ïðèòèñêà, àñòìå...
ÐAÒ è òàêîçâàíè ïîñòòðàóìàòñêè ðàòíè ñèíäðîì óòèöàëè ñó íà ïîðàñò áðî¼à ñàìîóáèñòàâà ó Ñðïñêî¼.
Èñòðàæèâàà ãðóïå äîêòîðà è ïñèõîëîãà Öåíòðà çà ìåíòàëíî çäðàâå Äîìà çäðàâà è Îïøòå áîëíèöå "Ñâåòè àïîñòîë Ëóêà" ó Äîáî¼ó ïîêàçàëî ¼å äà ñó ó÷åñíèöè ïîñåäåã ðàòà ó ÁèÕ âåëèêà ðèçè÷íà ãðóïà êî¼à îáîëè¼åâà îä ïñèõîñîìàòñêèõ îáîåà, ¼åð ñó áèëè èçëîæåíè âèøåñòðóêèì ñòðåñîâèìà.
Îíè ñó óêàçàëè íà âåëèêó óãðîæåíîñò ïñèõè÷êîã çäðàâà áèâøèõ ó÷åñíèêà ðàòà. Èñòðàæèâàà ñó ïîêàçàëà äà 80 îäñòî èõ èìà ïñèõè÷êå ïðîáëåìå, à îêî ñåäàì è ïî îäñòî òåøêó äåïðåñè¼ó.
Aëè, ïðîáëåì ¼å øòî ó÷åñíèöè ðàòà íå æåëå äà ñå ëè¼å÷å.
- Ïîòâðäèëî ñå îíî íà øòà ñìî ñóìàëè. Íàèìå, ïðèëèêîì ïðåãëåäà òèõ ëèöà çàêó÷åíî ¼å äà âåè áðî¼ ìàíèôåñòó¼å ñèìïòîìå ñòðåñà ñà òåøêèì äåïðåñèâíèì ñëèêàìà è ïðîì¼åíàìà ëè÷íîñòè êî¼å íàñòà¼ó ïîñëè¼å òðàóìå. Òå îñîáå íà¼÷åøå ïàòå îä ñð÷àíèõ îáîåà, äè¼àáåòåñà, ïîâèøåíîã êðâíîã ïðèòèñêà, àñòìå - ðåêëà ¼å ïñèõîëîã ó Öåíòðó çà ìåíòàëíî çäðàâå ó Äîáî¼ó Ñëààíà Ñòàíî¼åâè.
Ãåíåðàëíè ñåêðåòàð Áîðà÷êå îðãàíèçàöè¼å Ðåïóáëèêå Ñðïñêå Ìèëîðàä Êàëàìàíäà ïîòâðäèî ¼å äà ñó ðàòíå ñòðàõîòå è åãîâå ïîñåäèöå ó óñëîâèìà ñèðîìàøòâà, íåçàïîñëåíîñòè è íèñêîã ìîðàëà áèòíî óòèöàëè íà çäðàâå âåòåðàíà ðàòà.
Ïðåìà åãîâèì ðè¼å÷èìà, ó Ñðïñêî¼ ñå îä çàâðøåòêà ðàòà äî äàíàñ óáèëî âèøå îä 300 âåòåðàíà.
- Ìåóòèì, ïîäàöè êî¼èìà ðàñïîëàæåìî ãîâîðå äà î îâîì ïðîáëåìó ó Ñðïñêî¼ íè¼å áèëî îçáèíè¼åã èñòðàæèâàà, êî¼å áè äàëî îäãîâîð íà ïèòàà êîëèêè ¼å áðî¼ îáîåëèõ áèâøèõ áîðàöà, îä ÷åãà áîëó¼ó, óìèðó... - èñòàêàî ¼å Êàëàìàíäà.
ÁÎÐÑ ¼å, ðåêàî ¼å, ó 2006. ãîäèíè îðãàíèçîâàëà íåêîëèêî îêðóãëèõ ñòîëîâà, à îâå ãîäèíå ïëàíèðà¼ó èçðàäó ïðîãðàìà ïðîö¼åíå çäðàâñòâåíîã ñòàà è çäðàâñòâåíèõ ïîòðåáà âåòåðàíà Îäáðàìáåíî- îòàáèíñêîã ðàòà. Öè ïðî¼åêòà ¼å óêó÷èâàå èíñòèòóöè¼à äðóøòâà ó ð¼åøàâàå íàãîìèëàíèõ ïðîáëåìà ó îâî¼ îáëàñòè, ïðâåíñòâåíî ñíèìàå ñòàà ó ïðóæàó çäðàâñòâåíå ïîìîè âåòåðàíèìà ðàòà.
ÁÎÐÑ ¼å óáè¼ååí äà îâ༠ïðîãðàì ïðåäñòàâà ïðâè îðãàíèçîâàíè êîðàê ó ïðîöåñó ðåõàáèëèòàöè¼å âåòåðàíà è èõîâîã ïîíîâíîã óêó÷èâàà ó æèâîò.
Ïðåäñ¼åäíèê ðåïóáëè÷êå Îðãàíèçàöè¼å ïîðîäèöà çàðîáåíèõ è ïîãèíóëèõ áîðàöà è íåñòàëèõ öèâèëà Íåäåêî Ìèòðîâè íàâåî ¼å äà ñó îâå ïîðîäèöå ïîäëîæíè¼å ñòðåñó ó îäíîñó íà äðóãå.
- Ñâàêèì äàíîì ñòðåñ ñå ïî¼à÷àâà, ¼åð ìíîãî ïîðîäèöà ïîãèíóëèõ è íåñòàëèõ íè¼å ñòàìáåíî çáðèíóòî, èíâàëèäíèíå ñó íåäîâîíå çà æèâîò... - èñòàêàî ¼å Ìèòðîâè.
Îí ¼å ïîäñ¼åòèî äà ¼å, îäìàõ íàêîí ðàòà, áèëî ïîêóøà¼à, ïðè¼å ñâåãà, ó ñàðàäè ñà Ìåóíàðîäíèì êîìèòåòîì Öðâåíîã êðñòà, äà ñå, êîëèêî ¼å òî ìîãóå, ïîìîãíå ïîðîäèöàìà íåñòàëèõ. Ìåóòèì, äîäàî ¼å, ìàëî ¼å îíèõ ÷ëàíîâà ïîðîäèöà íåñòàëèõ êî¼å ñó ïðèõâàòèëå îâàêàâ âèä òåðàïè¼å ¼åð, ¼åäíîñòàâíî, "îâî íè¼å çàïàä íà êî¼åì ñó ïñèõîëîçè è ïñèõè¼àòðè ãîòîâî èñòî".
Ïðåìà åãîâèì ðè¼å÷èìà, íà¼æàëîñíè¼å ¼å øòî íåìà ïðåâåíòèâå, îäíîñíî ìåõàíèçàìà äà ñå ïðåäóõèòðå ïîêóøà¼è ñàìîóáèñòàâà.
Òàìíà ñòàòèñòèêà ãîâîðè äà ñó íà¼âåè áðî¼ ñàìîóáèñòàâà èçâðøèëè ìóøêàðöè ñòàðîñíå äîáè èçìåó 50 è 60 ãîäèíà - ïåíçèîíåðè.
Ïðåäñ¼åäíèê Óäðóæåà ïåíçèîíåðà Ðåïóáëèêå Ñðïñêå Ðàäå Ðàêó èñòàêàî ¼å "äà íåìà äàíà äà íå äîáè¼ó èíôîðìàöè¼ó äà ¼å íåêè ïåíçèîíåð ó Ñðïñêî¼ äèãàî ðóêó íà ñåáå".
- Æèâè ñå ¼àêî òåøêî. Ó ìíîãèì ïîðîäèöàìà íèêî íå ðàäè, âå ÷åêà¼ó äà äîáè¼ó ïåíçè¼ó äà áè èìàëè ñàìî çà õåá. Äðóøòâî ¼å ó äóáîêî¼ êðèçè - èñòàêàî ¼å Ðàêó.
Áîëåñòàí çíà, ðåêàî ¼å Ðàêó, äà íå ìîæå êóïèòè ëè¼åê, íà êî¼è ñó ìó óâåëè ïîðåç.
- Äîê ñå ïî¼åäèíå óïðàâå õâàëå êàêî èì ïðèõîäè ïðåâàçèëàçå ìèëèîíå ìàðàêà, ïåíçèîíåðè íåìà¼ó íè çà õåá. Îòèìà¼ó èç óñòà áè¼åäíèêà êî¼è ïîòåæó ðóêó íà ñâî¼ æèâîò. Çàøòî ¼å óâåäåí ïîðåç íà õðàíó ñèðîòèè êî¼à íåìà íèêàêâå ïðèõîäå. Ïîãëåäà¼òå ñàìî ëèñòó ïîçèòèâíèõ ëè¼åêîâà êî¼è ïåíçèîíåðè ìîãó êîðèñòèòè, ïà åòå âèä¼åòè äà ¼å òî ñóâèøå ìàëî - íàãëàñèî ¼å Ðàêó.
Ñòàðè óäè, îöè¼åíèî ¼å, íèñó çàñëóæèëè äà ñå äðóøòâî òàêî îäíîñè ïðåìà èìà.
Ì. ÐAÄÅÒÈ
(Ó ïåòàê: Êàêî ñïðè¼å÷èòè ñâå âåè áðî¼ ñàìîóáèñòâà)
ÂÈ£ÅÒÍAÌÑÊÈ ÑÈÍÄÐÎÌ
Ïðîôåñîð äîêòîð Aëåêñàíäàð Ìèëè, ñóäñêè â¼åøòàê ìåäèöèíñêå ñòðóêå ó îáëàñòè ïñèõè¼àòðè¼à - ïñèõîëîãè¼à, èñòàêàî ¼å äà ñå ïîñòòðàóìàòñêè ðàòíè ñèíäðîì íå ñìè¼å íàçèâàòè "âè¼åòíàìñêèì ñèíäðîìîì".
- "Âè¼åòíàìñêè ñèíäðîì" èìà è ðóæíó êîíîòàöè¼ó êî¼à íå ïðèëè÷è íàøåì àìáè¼åíòó è çíà÷åó, ¼åð ïîäðàçóìè¼åâà ãðèæó ñàâ¼åñòè àìåðè÷êîã âî¼íèêà ïîñëè¼å ìàñîâíîã óáèñòâà íåâèíå ä¼åöå ó Âè¼åòíàìó. Êîä íàñ íèêàêî íå äîëàçè ó îáçèð óïîòðåáà òîã òåðìèíà, ¼åð íàøè óäè ñó ÷àñíî áðàíèëè ñâî¼å äîìîâå - íàãëàñèî ¼å Ìèëè.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici i Twitter nalogu.
